Katalog

Rugan Ayakkabı!,Teğmen,Öncesive sonrasıyla 12 Eylüldarbesinin titreşimlerinikanında iliğindeyaşayan, erozyonauğramış bir toplum içinde kendi olmayave kalmaya çalışan teğmenlerin odağında yaşadığımız bir toplu kıyıma bakarak belleğimizitazeliyor. 1J Savaş SERTATAS şadığımız ancak derinlemesine tanımadığıİ2 Mart ve 12 Eylül dönemlerini birlikte yamızbir kesimi, gerçekçi bir bakış açısıyla başardı bir şekilde anlatmış Haluk İnanıcı. Bunda zannediyoruın kendisinin bir dönem içinde bulunduğukurumu, ona hayat verenler insanları objektif olarak gözlemleyebilmesive keskin ımalizyeteneği rol oynamış. Gerek romanın kurgusu gerek kullanılan tertemiz ve akıcı dil, yazarın ilk romanı olmasına rağmen köklü bir biri- kime işaret ediyor. Kitabın iki ayrı taraftan okunabilmesine rağmen herhangi bir kopukluk hissi doğurmadan bütünlüğünükoruması titiz bir çalışmanın ürünü olsa gerek. 0 dönemleriyaşayaninsanların deyim yerindeyse buzlu camın arkasındangörebildilderini şeffaf bir camın arkasından görmelerinisağlayabilecektir diye düşünüyorum. Şalısiçıkarları dışında insanların mutluluğu ve sömürülmemesiiçin mücadele edenlerin ödediği ağır bedelleri, yıkıma uğrayan yaşamlarını özlü bir şekilde anlatıyor. Kurumun kimidogınatik kurallarına rağmen insanların çok sağlam dostluklargeliştirebildilderini, ülkenin geleceğine ilişkin kaygdarm,ortak düşüncelerin samimiyetle paylaşıldığını yazarımızın işlek kaleminden öğreniyoruz. Insanların hikayeleri ve tarih- onun küllerinivazoylagarajdakirafakoy- inanınyasalolup olmadığınıdüşünmek dışuıdabu ölümü pek umursamıyor. Kitaptabulunan vekafalarında yazdıklaiiduygudolu senaryolarayaslanmayı terciheden çoksayıdakikarakterin çevresindesevgininizinepek rastlanmıyor.Takma isimlceğlenceli,dehşetyüklüveticari başarıkazanmışcinayetromanlanyazan MartinCanning.savaşpilotueşiniİkinci DünyaSavaşı’ndakaybetmiş,cesur,gençbir dullaevlenmeninve pembe panjurlubir evinhayalinikuruyor. Aynışekilde,dahaöncekötübir boşanmayaşayanjackson.sevgilisiolan çatlakjulia’ylaaslamümkünolmayacakbir gelecek hayalediyor;oysajulia’nınaklıher daiınbir karışhavada.Kendinienazkandıran, hayatadahaiyidayanır.Orneğin,şüpheli milyonermüteahhitkocasıGrahambir fahişeyle sel olaylar anlatılırken insani unsurların siyasetin gölgesinde kalmaması romana ayrı bir tat veriyor. Okuduklarımız nostaljik bir tat yerse bile ideallerin insan yaşamını nasil zenginleştirdiğini gözden uzak tutmamak gerekiyor galiba. Masahınsı doğa betimlemeleri insana keyif verirken yaşamdakiacımasızhk, Sinan’m arkadaşını kurtarmak isterken askerlertarafından öldürülmesinin Hasan ve Hikmet’in trajik karşılaşmalarının, ölümlerinin anlatıldığı bölümleri okurken insanın boğazının düğümlenmesi elde değil. Dogmatik bakış açısıve kuralların insanları nasıl bir yerlere savurduğu, Hasan’ınKürt kökenli olduğu için ordudan atılarak örgüte katılmasıolayı ile anlanlırken kolaycılığakaçmadan, siyaset dışındakiinsani dram boyutu ustaca işlenmiş. İnsanların aşklannın,özlemlerinin, zaaflarının, kısaca yaşama dair hallerinin bir resmidir aynı zaman da bu roman. Cesaret kötülük ve iyiliğinherhangi bir ulusa, halka air olmadığı,tarihi yazanların kazananlar olduğu, kaybedenlerin tarihin de onlar tarafından yazıldığı dikkate alındığında, tarihinobjektif olarak sorgulaması düşüncesine katılmamak pek mümkün görünmüyor. Sinan ile Hikrnet’in”Söyle Hikmet, Harbiye’de okuyan genç Mustafa Kemal o haliyle aramızda olsa ruhsuz burjuva düzenini destekleyen cenahta mı yer alırdı?Yoksa benim gibi, halkı, gerçek bağımsızliğı, eşitliği, adaletidüşünenlerin yanında mı?” diyalogu darbecilerin turnusolkağıdı gibi. Güncelle bağlantılı, gelecekte anı roman olarak yer alacak bu kitap zannediyorum edebiyat dünyamızda hak ettiği yeri alacak. Bu kitabı Kiileli ve Harbiye kütüphanelerinde göre- bildiğimiz gün demokrasiye biraz daha yaklaşmış olacağımızıvarsayabiliriz. Yazarımızın diline, kalemine sağlık diyorum. Rugan Ayakkabilı Teğmen/ Haluk inanıcı/Everest Yayın- ları! 456 s. gittiğiucuzbir kalpkrizigeçirdikten sonrayoğunbakımaalmanGloriaHatter adındakikadınkahraman(“Gloria, Grabam’inotelodasındaolmasınaşaşırmıştı, bu kocasınıntarzıdeğildi”)şunu düşünüyor:“Eğerşimdiölecekolsavücudunun parçalarıtoplumadahayararlıbir insanın içindeyenidenhayatbulabilirdi.” JACKSONVELOUISE Yüksekrütbelibir polismemuresiolan Louisede benzer şekildezehirlibir soğukkanhlıkedinmeyeçalışıyor.Morgdaki görevisırasında,patologAckroyd“kızın kafasınınüst kısmınısankihaşlanmışyumurta- yıaçargibikeser”ve “Gel de yakından bak. Bu.bir kadınınkafasınıniçinde gerçektennelerolduğunu ilkve son görüşiin olabilir”derken, Louise,televizyonda yaymlananve “bir cesedinsadecebir ceset değilaynızamandabir insanolduğunu anlatanpek çok polisve adlitıp progranıı”nı düşünüyor.Fakat Atkinson’ınsevgisiz anneve babalardan oluşankkıaktcrlcrinin aksine,Louisetek gecelikbir iişkinin ürünüolan buluğ çağındakioğlunuseviyor. Jackson’mda kendisigibisevgidolu bir ebeveynolduğunufark ediyor.fakatjack- son,kendi kızmaolanduygularını.ona berbat bir gelecekkehanetederek dışa vurmayıtercih ediyor:“istatistiklere bakılırsayetişkinliğindesigarada içecek,en azındanbir kezuyuşturucuyudeneyccek. bir arabanın altındakalnıakıanda kılpayı kurtulacaktı.Bir,belkide birkaçkezkalp yaşayacak,ikiçocukdoğuracak. bir kez boşanacak,hastalanacak,ameliyat olmasıgerekecek.yaşlanacaktı.Yaşlanırsa kemikerimesive eklemiltihabısorunları olacağındanbastonlaveyayürüteçle yürümekzorunda kalacak,kalçaameliyatı geçirecek,arkadaşlarınınbirer birer öldüğünü görecek,bir huzurevineraşmacaktı.” jacksonveLouisearasındayaşanan yakmlaşmao kadar suruldeyiciki, okur olarakkafamızısürüp gidencinayet kargaşasrndanadeta uzaldaştırıyor.Atkinson’ın çeşitlikonulardakisaptaınalarıda aynı derecedeilginç.Sağırlariçinolanköpeklerin “bir şeyanlatmakistediklerinde”insanın kolunu çckiştirdilderinisöylüyor,neden yağhurgan yada giyoıingibibaşkaişkence veölüm sembollerinindeğilde haç şeldindeküpelerinmoda olduğunusorguluyor. Atkinson’mhangitürde yazdığının gerçektende pek bir önemiyok.Onun ana remasıdaima,sevginingerialınamayacak şekildekaybıve “dünyanınivileştiğiniama hiç de iyiyegirmediğini”üzülerek anladıktansonra insanınhayatınanasılen iyi şekildedevamedebileceği.Yazarınen büyük yeteneğivebaşarısı,bu korkutucu veyıkıcı felsefeyigerçekbir eğlenceşeklinde sunması.• The TimesUK,06.08.2006, Çeviren: Esen Tere! Çarkıfelek! Kate Aıkinson/ Çeviren: Murat Karlıtağ/ YapıKredi Yayınları /512 s. KateAtkinsondan lcarkıfelekr Soğukkanlıcinayetler* Kate Atkinson, Çarkıfe!ek’inalt başlığını UAJolIyMurdey Mystery (EğlenceliBirCinayet Romanı)’koymuş. Bunu bir şaka olarak düşündüğü hemenanlaşılıyor;ne de olsa bu sirke kadar keskin diBiyazar, ‘eğlenceli’ kitaplar yazmak kadar, kafiye kullanmayı da seviyor. Fakat bu kitabının bir cinayet romanı olduğu kesin; Viktoryatarzı gotik bir bir ceset var, bir diğeri uzak bir kıyıyavurmuş ve kitap. Atkinson’ın polisiyedekibüyük çıkışıniteliğindeki SUÇDosyalarıadlı romanına birçok gönderme içeriyor. ÜstelikSuç Dosyalar,’nınkahramanı Jackson Brodie bu kItapta da başrolde. PennyPERRıCK Suç Dosyalan, Cambridge’inboğucu sıcağında geçiyor,o zamanlarözel dedcktifolan jackson,kendi hayatıınahfolurkcnbaşkalıırınınkini düzeltmeyeçalışıyordu.Çarkıklek’ıe kahramammızbu kez festivalzamanı Edinburgh’da;çünkü sevgilisiJulia, Grönland’daEkvator’uAramakadli bir tiyatrooyunundaoynuyor. jacksonkendinive julia’yı“tuhafbir biçimdemahfolmuşbir çift”olarakgörüyor (ikiside kardeşinikorkunç şekillerde kaybetmiş)amaAtkinson’mdünyasındaaile üyelerininkaybıneredeysebir kural. Bu kitaptada bir karakterinerkek kardeşitrafik kazasında,bir diğerkarakterin,Louise’in, annesiysealkoldenölüyor.fakatLouise, Halukİnanıcıdan yakıngeçmişedair bir roman RuganAyakkabılıTeğmen ii -w CUMHURİYET KİTAP SAYI 1067 SAYFA 19