Katalog

Okuduğum Kitaplar MEİİNCELAL ÖmerSeyfettin U1kücüBirYazarınRomanı TahirAlangu, Ömer Seyfettin ÜlkücüBir YazannRoman(nda (Haziran2010,YapıKredi vay.>kendi deyimiyle “eserlerine her şeyden Öncehayatını ve çatışmalarınıkoyan” bir yazarın anlatıyor. Ömer Seyfettin,bir Türk hik öncülerinden.NKısahikayenin kurucularından.Diliyle, anlatımıyladöneminde seçkinleşmiş,öncü olmuş. Günümuzdede eserleri en çok okunan yazarlardan. Hattaen çok okunan hikayeci de diyebiliriz.Eserlerio kadar çok yayınevinden yayınlanıyor kitakip etmekolanaksız. TahirAlangu,1915’teIstanbul’da doğmuş.IstanbulUniversitesiEdebiyat FakültesiTürkDilive EdebiyatıBölümü’nü 194.3’tebitirmiş.Birçoklisede,köy enstitüsündeveyüksekokuldaöğretmenlik yapmış.BoğaziçiUniversitesi’nde halkbi0mderslerivermiş.Şiirleri,eleştirileri, edebiyat,tarihvehalkbilimüzerineyazılan öğrencilikyıllanndanbaşlayarakdergiler- de yayımlanmış.Dergilerde,gazetelerde romanveöyküdeğerlendirmeleriyazmış, ÖmerSeyfettin’inbütüneserlerinibaskıya hazırlamış.Asılkatkısınıhalkbilimdalında yapmış.Masallar,gölgeoyunları,destan- lar,göçmenfolkloruvebunlarlailgili kuramsalsorunlarhakkındaaraştırmalar yapmış.19Haziran1973’teIstanbul’da ölmüş. Alangu’nunÖmerSeyfettinmerakı üniversiteyıllanndanbaşlıyor.36yıllıkkısa hayatınaçokiş,çokürünsığdırmışbu verimliyazarınhayatöyküsünümerak ediyoramatatminedicibirkaynak bulamıyor.BununüzerineÖmerSeyfettin’in biyografisiniyazmayakararveriyor. “Hayatınayrıntılarıçoğuzamanyazarlar veeserleriçinbiranahtarödevigörüyor, birçokbulanıknoktalannaydınlanmasıve anlaşılmasına,yazannyeniden değerlendirilmesine,eserlerinindahaiyi anlaşılmasinayolaçıyordu”görüşüyleyolaçıkan Alangusadeceyazarıneserleri,hakkında yazılanlargibibasılımalzemeile yetinmemiş.BiryandanÖmerSeyfettin’denkalan veyayımlanmamıştümyazılımalzemeye ulaşmayaçalışmış,diğeryandanyazarın baştaailesivearkadaşlarıolmaküzere yakınçevresininde tanıklıklarına başvurmuş.Yani,iyibirbiyografiyazımındane yapılmasıgerekiyorsaonlanyapmış. ÖmerSeyfettin1884yılındaGönen’de (Balıkesir)doğmuş. Öğ:j4— renimineGönen’debir mahallemektebinde •___ başlamış.Yüzbaşı rütbesitaşıyanbabasının tayiniileIneboluve Ayancık’tansonraIstanbul’a gelmişler.Edirneve Istanbul’daaskerieğitim almış.Piyadeasteğmeni rütbesiyle,Kuşadası’ndagörevyapmış. IzmirJandarmaOkulu’naöğretmen olarakatanıncaedebiyatortamlannagirmiş, arkadaşlaredinmiş.Alangu,Batı kültürünüiyibilenBahaTevfik’inÖmer Seyfettin’inüzerindeönemlietkisiolduğunu yazıyor.Budönemlerdedahaçoktakma isimleşiirleryayın!atanÖmerSeyfettin 1909’daSelanikUçüncüOrdu’da görevlendirilincedüzyazıyayöneliyor.Balkan SavaşıbaşlayıncakapananGençKalem- lerdergisininyazıkurulundayeralıyor, başyazılaryazıyor. YenidenorduyaçağrılanÖmer Seyfettin,YanyaKuşatması’ndaesirdüşüyor. Nafliyon’dageçenbiryıllıkesareti sırasındahikayeleryazıyor.HikayeleriTürk Yurdu’ndayayımlanıyor.1913’teesrilikten kurtulupIstanbul’adönüyor. Baskını’nakatılıyor.Dahasonraaskerlikten ayrılmış,yazarlıkveöğretmenlikyapmış. Türkçüdüşünceninsözcülüğünüyapan yazılaryazmış.1914yılındaKabataş Sultanisi’ndeöğretmenlikgörevinebaşlamış vebugörevini1920’deölümünekadar sürdürmüş.Öğretmenlikdönemi yazarlığınında enverimlizamanıolmuş.Bu dönemde10kitaptayayımlanan125hikaye yazmış. Alangu,ÖmerSeyfettin’ineserlerini anlamakiçinonunyaşadığıdönemide iyi bilmekgerektiğidüşüncesinde.20.yüzyıbn ilkyirmiyılındabiryandanOsmanlı imparatorluğuçözülürkendiğeryandan süreklisavaşlaryaşanıyor.Trablusgarp, BalkanveBirinciDünyaSavaşlarıartarda geliyor.ÖmerSeyfettinbudönemde yaşamışveyaşadıklannıhikayelerine yansıtmış.Alangu,ÖmerSeyfettin’inhikayeleri- ninkaynağınınsüreklituttuğugünlükleri olduğunadikkatiçekiyor.Bazıgünlük sayfalanpekdeğişikliğeuğramadan hikayehalinialmış. ÖmerSeyfettin’inhayatındaIttihatve TerakkiFırkası’nınveZiyaGökalp’in önemlibiryerivar.“YeniLisan”,“Milli Edebiyat”gibianlayışlarıbirlikteoluşturup savunmuşlar.ÖmerSeyfettin,partinin ilkelerineuyanyazılar,hikayeleryazmış. Partiorganlannda,yayınlanndagörev almış;Gökalp’inortayaattığıTürkçü görüşleri,TürkDili’ninanlaştınlmasını savunmuş,buyoldaürünlervermiş. Imparatorluğunçöktüğü,milliyetçilikakımlannın tümdünyadakabulgörüpyenidevletlerin oluştuğubirdönemdeÖmerSeyfettin’in ülkeningeleceğiniTürkçüakımlarda görmesini,Türklüğesarılmasını garipsememekgerek.Çünküen öncüanlayış milliyetçiakımlar.0 dönemdegeliştirilen görüşlerinTürkiyeCumhuriyet’ininkuruluşu- na kaynaklıkettiğide birgerçek.Genç yaştaölmeyipCumhuriyetdönemindede yaşasaydınasılbirsiyasitavrıolurdu meraketmemekeldedeğil. TahirAlangu’nunyazımı25yılsüren,ilk baskısı1968’deyapılan509sayfalık eserindeÖmerSeyfettin’inhayatöyküsünü en küçükaynntılanylaaydınlatmaya çalışıyor.Ustelikbüişiakıcıbiranlatımla yapıyor.Belkiadındabelirtildiğigibibirroman olarakokunamazamakeyifleve merakla okuduğumu,hemÖmerSeyfettinhemde 1900’lerinTürkiyesihakkındaçokşey öğrendiğimibelirtmeliyim. AKLIMDAKIYILAN HaticeMeryem “projekitap”lar yazmayı,birkonunun, olgununüzerine gidiponuenine boyunaincelemeyi, didiklemeyisever.Ikinci hikayekitabıSinek KadarKocamOlsun Başımda Bulunsun’da“birininkarısı olmahallerini”anlatmıştı.Aklımdaki Yılan’da(Haziran2010,iletişimVay.) annelikhallerinielealmış.Kitabınarka kapağındabelirtildiğigibi“Mükemmel annelik,gelenekselannelik,modern annelik,kentteve köydeannelik,tek başına annelik...Birmevki,birmertebe,bir çabaolarakannelik...Birmasumiyetformu olarakannelik...Cinselliğekarşıbirzırh olarakannelik...Veannelerdenkızlanna devrolanmiras...”elealdığıkonulardan. HaticeMeryem,kadınınanneliğeevnlmesini günümüzkadınınınbakışaçısını yansıtarak,günümüzdenolaylarla anlatıyor.Doğumlabirliktekadınbaşkalaşıyor ve geridönülmezbirbiçimdeyenikimik • ğinisahipleniyor,o artıkherşeydenönce “anne”dir.Çocuğunubesleyecek, büyütecek,koruyacak,kollayacaktek insan. Ilkhikayedebelirttiğigibi“seyircisitek,• biletibedava,gösterimiömürboyu sürecekvasatbiroyununyeganeyıldızı olmaktı(r)annelik.”Amaburadakalmıyor HaticeMeryem,“doğuranmıbüyütenmi annedir,”sorusunuda tekrarelealıyor. Eskibirseksfilmleriyıldızınınanne oluncageçmişininüzerinenasılsüngerçekip tamamenunuttuğununda...Sonuçta öykülerannelerlekızlarınilişkisinedekvan- yor. Annelik,anne— kızilişkisitabiikiyeni konulardeğil.Amaherzaman,her dönemdeğişendünyave ilişkilerletekrar elealınıpdeğerlendirilmesigereken temalar.HaticeMeryemAklımdaki Yılan’daannelikhallerinitekrarelealırken hemgünümüzdenbirbakışlabu olguya taze biryaklaşımgetiriyorhemde dilive anlatımıylafarkınıkoyuyor.Hatice Meryem’inbirdost meclisindedilegetirilen biröyküyüanlatırgibibirincişahıs ağzındanve mizahınkıyısındadolaşanbir anlatımıvar.Entrajik,en üzücükonularda bilebu dilokuruferahlatan,dışarıdan bakıpsorgulamasınısağlayanbirunsur oluyor.Aynızamandakomikgibi görünenolaylarınaltındagizlitrajediyede dikkatetmemizisağlıyor. YENIYAZI Gökhan Arslan,Cihan Dumangibigenç kuşak edebiyatçııannın yayınladığı Yeniyazıaltıncısayısına• ulaşmış.Yaz aylarını kapsayacak,dergi hazırlayıcılarınabir soluklanmaolanağıverecek,öncekilere göreoylumlualtıncısayıilebirinciyılıda tamamlamışlar.2000’liyıllaredebiyat dergiciliğiaçısındanyenidendoğuş dönemisayılabilir.2000’liyıllarınşairve yazarlarıatakvegirişimcibirruhla Türkiye’ninheryanındayüzlercedergiyayın-• lanıyor.Amabunlarınçoğudolaşıma giremiyoryada dikkatiçekecek,okunacak niteliktedeğil.Yeniyazfnınfarkıda burada.Hemgençkuşağınşiirveöykülerinin • en yeniörnekleriniokuyorsunuzhemde onlannTürkve dünyaedebiyatına bakışlannıyansıtançalışmalarını,iyikotanlmış çerçeveve atölyebaşlıklıdosyalarını... Yeniyazıbu niteliklerinikaybetmez,yaz sıcağındankuvvetlenmişolarakçıkarsa, sürekliizleyeceğimbirdergiolacak. Tavsiyeediyorum.. NAnCY .r..vrw akbmdaki yılan ÖmerSeyfettinEdirneAskerildadısınI bıtırdığiyıl<1899>.Enüstteıse eşi Hanımve kızıGünerııe(15Ocak1918.aııe arşlvlnclen). SAYFA 12 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1067