Katalog

ÖZEL DOSYA Türk Tütüncülüğü ve TEKEL’in rolü Başbakanlık YDK raporu ‘Tekel gerçeğini’ gözler önüne seriyor. Herşeye rağmen TEKEL Tekel 3 yılda yüzde 18.3 pazar kaybına karşın 2003 yılında 309 trilyon lira kar etti. Kurumun düşen pazar kaybının nedeni uygun makinesi olmadığı için sert paketli sigara üretememesi. Olsa, sadece Tekel 2001’den 120 trilyon fazladan kar edecek. Murat KIŞLALI NKARA Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu (YDK) raporuna göre Tekel sigaraları son 3 yılda yüzde 18.3 pazar payı kaybetti. Bu gelişme sonrası kârı bir önceki yıla göre yüzde 7.5 düştü Yine de Tekel 2003 yılında 309 trilyon lira kâr etti. Bunun 205 trilyon lirası Tekel 2000 ve 2001 markalarından geldi. YDK, pazar payı kaybına neden olarak, piyasanın sert paketli sigara talep etmesini gösteriyor. Uygun makinası olmayan Tekel’in bu ürünlere yönelemeyince, sadece Tekel 2001’deki sert paket ile yumuşak paket arasındaki fiyat farkı nedeniyle ayda 10 trilyon liralık kârdan oluyor. YDK gerekli yatırımların yapılmasını istiyor. Başbakanlık YDK’nın 2005 Şubat ayı itibarıyla hazırlanan ‘‘Tekel A.Ş. Genel Müdürlüğü 2003 Yılı Raporu’’, Tekel’in tüm olumsuz gelişmelere karşın, ne kadar büyük bir potansiyel taşıdığını çarpıcı bir biçimde ortaya koyuyor: dan 2003 yılında 5.6 katrilyon liraya çıktı. Buna karşın satışların artış hızında bir yavaşlama yaşanıyor. Şöyle ki 2000 yıl satışları bir önceki yıla göre yüzde 91 oranında artmışken, bu rakam 2001’de yüzde 51’e, 2002’de yüzde 35’e, 2003’te ise yüzde 30’a düştü. Enflasyonun üzerinde kalmakla birlikte sözkonusu artışın esas olarak Tekel ürünlerine uygulanan vergi oranlarının arttırılmasından kaynaklandığı, Tekel’in toplam satışlarından vergilerin indirilmesi ile oluşan safi (net) satış hasılatının incelenmesiyle ortaya çıkıyor. Tekel’in safi gelirleri 2000 yılındaki 785 trilyon lira seviyesinden 2003 yılında 1.8 katrilyon lira düzeyine çıktı. Buna karşın 2000 yılında, bir önceki yıla göre net satışlar yüzde 98 oranında artarken, bu oran 2001’de yüzde 55, 2002’de yüzde 39 ve 2003’te yüzde 11’e kadar indi. 2003 yılında Tekel’in vergiden arındırılmış ürün fiyatlarının enflasyonun altında olmak üzere sadece yüzde 11 artarken, vergi ile beraber ürün fiyatlarının enflasyonun üzerinde yüzde 30 oranında artmış olması, Tekel ürünlerinin vergi yükünün arttırılmış olduğunu gösteriyor. A TEKEL’in vergileri arttırılırken.. Tekel ürünleri satışları üzerinden tahakkuk ettirilen vergi tutarlarını da kapsayan Tekel’in konsolide gayri safi satış hasılatı 2000 yılında 2.1 katrilyon lira Pazar payı düşüyor Tekel satış hacminde 2003 yılında parasal olarak gözlenen büyük daralma, son yıllarda pazar payı hızla düşen Tekel’in sigara satışlarındaki gerilemeden kaynaklandı. Tekel satış hacminin yüzde 76.2’sini oluşturan filtreli sigara satışları, 1999 yılında 78 bin 900 ton, 2000 yılında 77 bin 100 ton, 2001 yılında 76 bin 300 ton iken düşüş ivme kazandı ve satışlar 2002 yılında 66 bin 700 tona, 2003 yılında ise 60 bin 200 tona düştü. Filtreli sigara satışlarındaki bir önceki yıla göre azalma 2000 yılında yüzde 2.4, 2001 yılında yüzde 1.1 oranında iken, 2002 yılında yüzde 12.6 ve 2003 yılında yüzde 9 olarak gerçekleşti. Bu düşüşlere paralel olarak Tekel ciddi oranda pazar payı kaybetti. Türkiye genelindeki sigara piyasasında Tekel’in pazar payı 1999’da yüzde 69.8, 2000 yılında yüzde 69.6, 2001 yılında da yüzde 68.6 düze 6