Katalog

TEKEL’in özelleştirilmesini yeniden düşünmek... İbrahim YETKİN (Türkiye Ziraatçiler Derneği Genel Başkanı) Türkiye’de tarımsal KİT’lerin özelleştirilmesi 1990’lardan bu yana gündemin ana konularından birini oluşturmaya devam ediyor. Bugüne kadar EBK’den SEK’e, Yemsan’dan TZDK’ye kadar bir çok kurum satıldı. Satılan işletmelerin üretim birimlerinin büyük bir bölümü kapatıldı. Ancak, zaman içinde bu sorunun yalnızca söz konusu işletmelerin kapanması, çalışanların işsiz kalması, bu işletmelerden elde edilen katma değerin yitirilmesiyle sınırlı kalmadığı açıkça görüldü. EBK’nin tasfiye edilmesi, besiciliğin belini kırdı. SEK’in satılması, süt üreticilerinin önemli bir bölümünün iflasına yol açtı. Diğer KİT’ler açısından da bakıldığında, hep aynı sonuçla karşılaşıldı. 20022003 yılları arasında, ülkemizde ürettiği tütünün hemen tamamı ihraç edilen Ege Bölgesi’nde tütün ziraatıyla uğraşan ekici sayısı yüzde 33 azaldı, üretimde ise yüzde 8.8’lik bir azalma meydana geldi. Karadeniz bölgesinde ekici sayısındaki azalma yüzde 25, ürün miktarındaki azalma ise yüzde 11 düzeyinde. Tütün üretiminde son üç yılda yaklaşık yüzde 40 oranında bir azalma oldu. 2000 yılında 208 bin ton olan üretim 110 bin tona düştü. Türkiye’nin tütün ihtiyacı 180200 bin ton arasında. Şu anda ihtiyacımız olan tütünü bile üretemez duruma düştük. Türkiye Ziraatçılar Derneği, 56. kuruluş yıldönümü kutlandı Gazetemiz Ankara Temsilcisi Mustafa Balbay, Sadullah Usumi Basın Ödülü’nün sahibi oldu *** Bu durumun en büyük nedeni TEKEL ’in Özelleştirme İdaresi’nin elinde giderek üretim alanında iddiasını yitirmesi ve tütün alımından çekilmesidir. Geçmişte Ege Bölgesi tütünlerinin yüzde 50’sini alan TEKEL, bugün yüzde 7 düzeyinde alım yapıyor. Karadeniz Bölgesi tütünlerinin geçmişte yüzde 62’sini alırken, bugün yüzde 42’sini alıyor. Doğu ve Güneydoğu tütünlerinin ise bugün tek alıcısı. Yarın, TEKEL sigara fabrikaları özelleştirilirse, yalnızca bu bölgede ortakçı olarak büyük toprak sahiplerinin topraklarında tütün üreten on binlerce tütün üreticisi, aileleriyle birlikte aç ve çaresiz kalacak. A *** Geçmişte özelleştirilen tarımsal KİT’lerin bir çoğu, satıldığı anda bile yıllık kÉrzarar hesabıyla zarar etmiyordu. Bilançoda görülen zararlar, devletin geçmiş yıllarda bu kuruluşlardan tüm desteğini çekmesi ve finansman açığını özel bankalardan yüksek faizle karşılamaya zorlaması nedeniyle oluşan borçlardan kaynaklanıyordu. Kaldı ki, özelleştirme süreci başlatıldığından beri Tarımsal KİT’lerin zarar etmesi için mümkün olan her şey yapılmıştı. En başta yatırımlar tamamen durdurulmuş, pazarlama ve ihracat için hiçbir çaba harcanmamıştı. *** Bilindiği gibi, TEKEL ’in içki fabrikaları bir süre önce özelleştirildi. Bu özelleştirmenin ardından fiyatlar bu yıl, geçen yıla göre, yüzde 2530 geriledi. Geçen yıl 1 milyon 400 bin liradan satılan ürün, bu yıl 1 milyon liraya satıldı. Üzüm üreticisi büyük zarar gördü. *** TEKEL, ülke ekonomisine yaklaşık 6 katrilyon lira civarında kaynak sağlayan, yıllık 3.5 milyar dolar civarında artı değer yaratan bir kurum. 2003 yılında Hazine’ye 3.3 katrilyon TL kaynak aktarmış ve 308 trilyon kÉr etmiş. 20 bin işçiye iş sağladığı gibi yüz binlerce tütün ürecisinin de en büyük güvencesi. Sigara sektörünün yabancı markalara açıldığı 17 yıllık bir süreçte yüzde 30 pazar kaybına uğrayan TEKEL, Özelleştirme İdaresine devredildiği tarihten itibaren üç yıl gibi kısa bir içinde yüzde 15 oranında pazar kaybetmiş. Buna rağmen sigara pazarının yaklaşık yüzde 50’sini elinde tutmaya devam ediyor. *** TEKEL ’in sigara fabrikalarının özelleştirilmesi durumunda, bu tablo, tütün üreticileri açısından çok daha kötüye gidecektir. Bu açıdan, her ne sebeple olursa olsun, TEKEL ’in sigara fabrikalarının satılamamış olması bir şans olarak değerlendirilmelidir. Özelleştirme sürecinde TEKEL ’e değeri olan fiyatın verilmemesinin en büyük nedeninin, yıllarca sürdürülen ihmal politikaları olduğu unutulmamalıdır. Sonuç olarak, TEKEL, özelleştirilme kapsamından çıkarılmalı, yeniden yapılandırılarak rekabet gücü artırılmalıdır. ‘‘Altın yumurtlayan tavuk’’ bir an önce sağlığına kavuşturulmalıdır. Akıl da, mantık da, vicdan da bunu gerektiriyor... *** Tütün Yasası’nın yürürlüğe girmesinin ardından NKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye Ziraatçılar Derneği’nin 56. Kuruluş Yıldönümü ve Geleneksel Ödül Töreni 7 Mayıs 2005 tarihinde Ankara Ticaret Odası toplantı salonunda yapıldı. TZD Genel Başkanı İbrahim Yetkin’in konuşmasıyla açılan toplantıya çok sayıda siyasetçi, tarımsal kuruluş temsilcisi, çiftçi ve teknik personel katıldı. Toplantıda, TZD’nin her yıl geleneksel olarak dağıttığı ödüller de sahiplerini buldu. Bu yıl, Sadullah Usumi Basın Ödülü Cumhuriyet Ankara Temsilcisi Mustafa Balbay’a verildi. TZD’den ödül alan kişi ve kuruluşların adları şöyle: SADULLAH USUMİ BASIN ÖDÜLLERİ: Mustafa BALBAY (Cumhuriyet gazetesi Ankara Temsilcisi), Ali Ekber YILDIRIM (Dünya gazetesi yazarı), Ömer Faruk GÜNEL (Star gazetesi yazarı). TV ÖDÜLLERİ: İlknur ERTUGAY (TRT İşgünü Programı), Nahit DURU (Kanal B Genel Yayın Yönetmeni), İsmail UĞURAL (Ege TV Ege Finans programı), Ahmet Oğuz ÖZBEK (Avrasya RT Genel Koordinatörü), Mehmet RİGAN (Kanal A Haber Müdürü), İsmail ŞAHİN (Kanal Turk), Hicran TAŞYÜREK (Kanal D). BİLİM ÖDÜLÜ: Doç. Dr. Bülent GÜLÇUBUK TARIM SEKTÖRÜ DAYANIŞMA ÖDÜLLERİ: Şemsi BAYRAKTAR (Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yön. Kur. Bşk.), Sinan AYGÜN (ATO Yön. Kur. Bşk.), Recep KONUK (Pankobirlik Yön. Kur. Bşk.), Cemalettin USLU (Trakyabirlik Genel Müdürü), Sabahattin GAZANFER (TARİŞ Genel Müdürü), Salih ERDEM (Fiskobirlik Yön. Kur. Bşk.), Refiğ TAVİLOĞLU (Marmarabirlik Yön. Kur. Bşk.), Tuncer BULGURLU (Kayısıbirlik Yönetim Kurulu Başkanı), Tanfer DİNLER (Tarım Sigortaları Vakfı Başkanı). TARIMSAL SANAYİ VE BANKACILIK BAŞARI ÖDÜLLERİ: Can Akın ÇAĞLAR (T.C. Ziraat Bankası Genel Müdürü), Hakkı AKAN (Türk Traktör Genel Müdürü), Feyhan KALPAKLIOĞLU (YAŞAR HOLDİNG Yönetim Kurulu Başkanı), Hakan ATEŞ (Denizbank Genel Müdürü). 18