Katalog

CUMHURİ YET'İ hayata yol açan yeni bir yaşama arzu ve iradesinin hür ve insanca zevkini, insanca saadetini bulacaktır". Oysa çeyrek yüzyıldır tarihçilerimiz, bilginlerimiz kendilerinden beklenen eserleri verememiş, böylece ortaya çıkan boşluğun içini kof bir övgü edebiyatı almıştır. Bütün bunların ötesinde Ziya Somar, Yakup Kadri'nin Atatürk başlıklı eserinin dışında o güne kadar Mustafa Kemal adına yazılan bütün kitaplann "fazla meclubiyetin (tutkunluğun) yarattığı yapma bir heyecan gayretiyle onu hakiki hüviyetinden sıyırıp" uzaklaştırdığma dikkatimizi çekmektedir. Anayol'un son sayısında ki bir ilanda Somar'ın çıkaracağı günlük bir gazeteden söz ediliyor: Hür İzmir, Günlük Siyasi Gazete. Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü Ziya Somar. Yakında Çıkıyor. Fakat herhalde bu gazete yayımlanamadı. bir nakild olmayıp bilhassa kendi realitelerimizi görmek, davalarımızı kendi müstakil düşüncelerimizle incelemek bakımmdan gösterdiği hususiyet işarete değer. O, batı kültürünü bir kalıp gibi anlamadi; ancak aydınlığm vasıtası gibi gördü ve aydınlıkla kendimizi daha net açıklayabileceğimizi düşündü". Tezin savunma jürisinde bulunduğu anlaşılan Z. F. Fındıkoğlu, "eserin türü tefekkür tarihi kadrosuna giren bir doktora tezi olarak kabul" ediyordu. Somar, bu eseriyle bir Türk düşünce geleneğinin kurulmasına çalışıyordu. Doktora tezine egemen olan düşünce, yerli malzeme ve yerli kıymetlerden yola çıkarak, çağdaş modellerin Tanzimat'tan sonraki Türk fikir yaşamının gelişmesini incelemek ve bunun ayrıntılı bir çözümlemesini yapmak biçiminde özetlenebilir. Sonuç: Somar'ın Izmir'deki görevi 23 Nisan 1950 tarihinde soFelsefeci Ziya Somar na erdi. Yetişkin bir oğlunu da buZiya Somar, XX. yüzyılın rada toprağa vererek İzmir'den ayTürkiyesinin önde gelen fikir nldı. Arasıra dostlannı görmek için adamlarından, düşünürlerinden Izmir'e uğradığı anlaşılıyor. Somar, ve felsefecilerinden biridir. İzbu kente yepyeni bilimsel ve felmir'de öğretmenlik yaptığı sırada, sefi bir hava getirdi. İzmir, bu genç İstanbul Edebiyat Fakültesi'nin Cumhuriyet öğretmeninin kişiliFelsefe bölümü doktora prograğinde gerçek bir tarihçisini, gerçek mına kaydını yaptırdı. Tez konubir düşünürünü buldu. Ürettiği su, Yakm Fikir Hayatımızda Felbasılan, basılamayan eserleriyle Yakup Kadri sefe Düşüncesinin Gelişme Yolİzmir'in kimliğine derin bir anlam ları ve Mehmet İzzet başlığını taKaraosmanoğlu'nun Remzi kazandırdı (Zeki Arıkan,"Bir İzşımaktadır. 1946 yilında savuKitabevi'nden 1946 çikan mir Tarihçisi: Ziya Somar", Çağnulmuştur. Niçin Mehmet İzzet? Atatürk adlı kitabı daş Türkiye Tarihi Araştırmaları Somar, hocası olan Mehmet îzDergisi", 3(1993). Doktora tezi, zet'e büyük bir hayranlık duyuyor, üniversitede behazırladığı fakat sunamadığı doçentlik tezi, araştırma ğendiği düşünürlerin başında o geliyordu. Tezini de ve yazılarıyla Türk düşünce ve felsefesine yepyeni hocası üzerine yaptı. Kaynardağ'ın anlatmııyla: ufuklar açtı. 1968 ve 70'li yıllarda dünyayi alt üst "Çok emek verdiği ve gerçekten özgün yönleri olan eden ve bize de sıçrayan anarşi kavramını bilimsel bu tez düşünce tarihimiz için çok iyi bir kaynak olayöntemlerle incelemeyi de unutmadı. Bugün İzbilecekken basılamadan kalmış hatta daktilo edilmir'de görev tarihçi ve edebiyatçıların kendisine çok miş nüshaları kitaplıklarda bulunamamıştır". şeyler borçlu olduğumuzu unutmamak gerekir. AnTezin savunulduğu yıl geniş bir özeti Fikirler cak ona olan minnet borcumuzu da henüz ödedidergisinde çıktı (Somar, "Bir Ahlak Felsefesine Doğğimizi sanmıyorum. ru", Fikirler, 314315 (1946). Somar'ın İzmir'den ayrıldıktan sonraki görev Dergide bu tezin önemi şöyle açıklanıyordu. ve çalışmaları bu yazımızın dışında kalmaktadır. Kı"Doktor Ziya Somar bu eseriyle sadece bir mosaca belirtmek gerekirse, Kabataş Lisesinde, Atanografi vermiş olmuyor; kendi değerlerimize kartürk Üniversitesi'nde çalıştı ve Galatasaray Liseşı duyduğumuz bir kayıtsızlık ve alâkasızlık haliysi'nden emekli oldu. Son derece verimli bir bir yale fikir adamını hep dışarıda arayışımızın da hakşamdan sonra Somar, 26 Kasım 1978'de aramızdan lı bir tenkidini yapmış bulunuyor. "Diğer taraftan ayrıldı (Behçet Necatigil, "Bir Fikir Adamının Mehmet İzzet'in, mesela Ziya Gökalp gibi, devriÖlümü", Felsefe Dergisi, 6(1979); Demir Özlü, "Bir nin politik zihniyeti içinde bir mümessil veya birFelsefeci Yazar", Cumhuriyet, 9 Aralık 1978). çokları gibi, sözde ilimci yani ikinci üçüncü elden 81