Katalog

CUMHURİ YET'İ • yit JOBRHAİ ABEHK Yarışmayı açan Ahenk Gazetesinin o yillardaki kiinye ve İogosu du. Fakat ne yazık ki bu tasarısını da gerçekleştilerde düşük bir katılım payı ile birer kooperatif kuremedi (O. F. Huyugüzel, İzmir Fikir ve Sanat rulmasını önerdi. Valinin bu genelgesi, Ahenk gaAdamlan, 1850 1950, Ankara, 2000, 603 604). zetesi aracılığıyla halka ilan edildi. Bununla ilgili olaBütün araştırmaların ötesinde Somar, verdiği rak gazete bir yarışma düzenledi. Özellikle köylükonferanslarla, yaptığı söyleşilerle İzmir ve çevrelerin, köy yaşamıyla ilgilenen aydınlarm düşüncesi halkıyla bütünleşti. Hele onun 4 Nisan 1947 gülerini yazıya dökmeleri için bir yarışma açıldı. nü İzmir cezaevinde mahkumlarla yaptığı konuşma Bu "içtimai ahenk" gereken yankıyı yaptı. Ülson derece önemli ve anlamlıdır (Fikirler, 332 kenin her tarafından gönderilen birçok yazılar, köy(Nisan 1947). Bu ilginç konuşma §u sözlerle bitilülere birleşmelerini, kendi gereksinimlerini karşıyordu: lamak için aralarında birleşerek birer şirket (yani "Bir gün, ruhumuzun yeniden kararıp sıkıntıkooperatif) kurmalarını anlatmaya çalışıyordu. Galarımızın, ihtiraslarımızın bizi bir hayvan yatağına zeteye gönderilen yazılar "başlı başına bir köy dadoğru sürüklediğini duyarsak derhal bu sesimizi dinvası edebiyatı" oluşturacak bir düzeyi yansıtıyordu. leyelim ve insan olmanm bu şerefli alınyazısına iç Bu aydınlar, kooperatiflere köylerde de kentlerde gözlerimizi açarak onu haz ve de çok gerek duyulduğunu saadetle okuyalım. Göreceğiz belirtiyor fakat niçin birleşeki, onda bizi kurtaracak derin mediğimizi sorguluyorlardı. bir mana ve ne açık bir ifade Evet, bu bir zihniyet soruvardır. nuydu. Bilimsel ve ahlaki düzeyimiz henüz şirketler kurSizi, bu hür ve şerefli inmaya elverişli değildi. Sonra, san saadetinin, bir karanlık halkımız rekabete katılmaya dakikada, zevkini kaybetmiş, alışkın değildi. Somar, gazegeçici bir esaret kurbanı olateye gelen bu ve benzeri yarak görüyor, bu kurbanlığızılardan yola çıkarak bu ilk mızı bitirerek, yeniden yerkooperatifleşme girişimini ,JO yüzü hayatınıza döndüğüele aldı, işledi ve yorumladı. bir çiftçi ailesi nüz vakit, bu yeni doğuşla haYarışmaya Gördes Kaymakiki insan vazifenizin o derin kamı Şair Eşref de bir şiirle katılmıştı (Ziya Somar, sesini bulacağınız bir olgunluğa ermiş olmanızı can"İzmir ve Köy Bakkalları", Ekonomi,l (1943). dan diliyorum arkadaşlar..." Bu yazının bütün olarak çoğaltılması ve bütün Somar, kooperatifçiliği çok geniş anlamda tahapishanelerimize gönderilmesi kim bilir ne kadar rihsel ve toplumsal süreç içinde, ahlaki boyutlarda yararlı olurdu!.. değerlendirmek için önüne çıkan her fırsatı da değerlendirmiş oldu. 1942 yılı temmuz ağustos ayZiya Somar ve Kooperatifçiliğimiz ları içinde îzmir İncir ve Üzüm Tarım Satış KooZiya Somar'ın Türkiye'de kooperatifçilik haperatifleri Birliği, kendi memurları için 45 gün süreketiyle de ilgilendiğini biliyoruz. Bu ilginin kayren bir kurs düzenledi. Somar, buraya kooperatifnağı öncelikle "Köy Bakkalları" için atılan adımlarda çiliğin esasları üzerine ders vermeye çağrıldı. Çağyatmaktadır. Hareketin çıkış noktası şudur. Midrıyı kabul eden Somar, geniş bir hazırlığa girişti. Koohat Paşa'nın Memleket Sandıklan'ndan sonra ülkede peratifçiliğin batıda ve bizde gelişimi ile ilgili yığmla kooperatifçilik alanında pek bir ilerleme olmamışmalzeme topladı. Bu malzemeyi belirli bir görüş açıtır. izmir'de 1900 yılmda Vali Kâmil Paşa, köylüsmdan değerlendirdi. Böylece ortaya 312 sayfalık leri soyguncu tüccar ve gezici esnafın elinden kur(İzmir, 1944) ortaya çıktı. O güne kadar yazılan kootarıp kendi güçleriyle ve kaynakları ile kendi ekoperatif kitapları arasında bu eser özel bir yer aldı. nomik durumlarını koruyacak bir çare olarak köy 79