Katalog

14 Eyliil günü tzmir'in aldığı içler acısı hal Büyük İzmir yangınına ilişkin dönemin belge lerinin büyük bir çoğunluğu yangını şehirde kalan Ermenilerin provoke ettiğini bize aktarıyor olmalarına rağmen, yangını hâlâ Türklerin çıkardığını iddia etmek bilimsel gerçekleri dışlamakla eş anlamlıdır. Bu iddia sahiplerinin dayanakları ise, Ermeni asıllı birtakım araştırmacılar ile tıpkı tehcir meselesinde Türkleri soykırım sevdalısı bir ulus gibi göstermeye çalışan içerdeki yerli işbirlikçilerdir. Bilindiği gibi İzmir Ermenileri 1915 yılındaki tehcirden izmir Valisi Rahmi Bey'in gayretleri sonucunda kurtulmuşlar, ancak kent içinde organize olmuş Ermeni çeteleri I. Dünya Savaşı yıllarında silahlı ve bombalı tedhiş hareketlerine girişerek özellikle cephe gerisinde Osmanlı Devleti'ne zor anlar yaşatmışlardı. Dönemin arşiv belgeleri Izmir'de yaşayan Ermenilerin bu yönlü faaliyetlerini aktaran çok zengin bir içeriğe sahiptir. Örneğin, İzmir'de I. Dünya Savaşı yıllarında Ermeni Taşnak Cemiyeti'ne mensup çetelerin yanlarındaki bomba ve dinamitle yakalanmaları yine sayiları 250'yi bulan komitacı Ermenilerin Izmir'den çıkarılarak Zor Kazası'na sevkleriyle ilgili arşiv belgeleri bize Taşnak ve Hınçak Cemiyetleri'nin örgütlediği Ermenilerin silahlı faaliyetler de dahil her türlü mücadeleyi gerçekleştirmeye çalışmış olduklarını ve 191617 yıllarında İzmir'de yaşayan Ermenilerin de bu faaliyetler içerisinde eylemli olarak yer aldıklarını göstermektedir. (1) Yangından bir gckiinüş 20