Katalog

Cumhuriyet Tarım Gıda Hayvancılık 49 / 9 Eylül 2008 uçamıyor NKARA (Cumhuriyet Bürosu) Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği (BESDBİR) Kanatlı Sektörü Raporu, 3 milyar dolarlık ciroya ulaşan beyaz et sektöründe birim maliyetin yüzde 70’ini oluşturan yemde belirlenmiş bir tarım politikası olmamasının maliyetin düşmesini engelleyerek sektörün iç piyasa ve ihracat potansiyelini düşürdüğünü bildirdi. BESDBİR çevre pazarlara girebilmek için üretim maliyetlerini düşürecek tedbirler alınmasını istedi. BESDBİR’in, sektördeki son durum ve yapılması gerekenler hakkında sanayicilerin bakış açısını ortaya koyan Kanatlı Sektörü Raporu’nun bazı önemli noktaları şöyle: Kanatlı sektörü, 1990 yılında 217 bin ton üretim seviyesinde iken, 2000 yılında 752 bin ton, 2007 yılında bir milyon 100 bin ton üretim düzeyine ulaşmıştır. 2007 yılı üretiminin bin 12 bin tonu (yüzde 92) piliç eti, 33 bin ton hindi eti, 55 bin ton çıkma tavuk ve diğer kanatlı etleridir. Kanatlı sektörü Maliyet ve teşviklerdeki politikasızlık sektöre engel oluyor A Kanatlı eti üretiminde teknolojik seviye, AB Standartlarına ulaşmıştır. 2003 yılı Eylül ayında AB’den gelen teknik heyet, 6 kesimhaneyi incelemiş ve standartlara uygunluk bakımından olumlu rapor vermiştir. Bu raporda, AB’nin piliç eti ithalatı yapması uygun görülen üçüncü ülkeler listesine, Türkiye’nin de girebileceği net olarak ifade edilmiştir. Türkiye’ye 2005 yılının Ocak ayında gelen başka bir AB Heyeti de “Kalıntı kontrolleri için, genel anlamda AB şartlarıyla uyumlu bir çerçeve artık mevcuttur” ibaresiyle olumlu görüş bildirilmiştir. AB Komisyonu SANCO (Halk Sağlığı ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü) da Türkiye’nin “Kalıntı izleme planları kabul edilen 3. Ülkeler listesine dahil edilmesi”nin uygun bulunduğunu belirtilmiştir. satışlarda hızlı bir artış sağlanmıştır. Sektörde maliyetin yüzde 70’i yemdir. Yemin yüzde 55’ini mısır oluşturur. İç pazarda mısırın kilosu 50 Kuruştur (ton başına 387 dolar) dur. Dış pazarda mısır fiyatı ton başına 237 dolardır. Mısıra uygulanan Gümrük Vergisi oranı yüzde 130 olup, 8 Nisan30 Temmuz 2008 tarihleri arasında yüzde 20 olarak belirlenmiştir. Tarımda politikasızlık sorun Yem hammaddesi olarak mısırın iç pazar fiyatlarının dış pazarlardan yüksek olması maliyetlerin yüksekliğinin en belirgin nedenidir. Son aylarda dünya mısır fiyatlarındaki beklenmeyen yükseliş farkı azaltmıştır. Yine de kalıcı bir tedbir olarak farkı dengeye getirecek bir destekleme politikası izlenmesi gerekli görülmektedir. Piliç etine ihracat iadesinden ele geçen net miktarın ton başına 26 dolar olması, ihracatın önündeki en büyük engellerden biridir. ABD piliç eti ihracatına ton başına 600 dolar, AB ise 520 euro destek uygulamaktadır. Bu yüksek destekler himayesindeki ülkelerle Türkiye kanatlı sektörünün rekabet etmesi ve ihracatını geliştirmesi mümkün değildir. Kanatlı eti dış ticaretinin üçte birlik kısminin pazarlandığı Ortadoğu ve Rusya Federasyonu’ndan oluşan pazarın ortasında bulunmanın avantajı, maliyetlerin yüksekliği ve ihracat desteğinin yetersizliği nedeniyle kullanılamamaktadır. Katma değer açısından zenginleştirilmiş ürünlere odaklanmalı, bu yönde yatırımlara hız verilmelidir. Çevre pazarlara girebilmek için üretim maliyetlerini düşürecek tedbirler alınmalı ve ihracat destekleri rakip ihracatçı ülkelerle eşit seviyelere çıkarılmalıdır. Üretim maliyetleri içerisindeki en etkili gider kalemi olan mısırın iç ve dış pazar fiyatlarını dengeye getirecek tedbirler alınmalıdır. Kapasite artırıcı yatırımlar, iç tüketim ve ihracata yönelik olarak şekillenmelidir. Kişi başı tüketim 15 kg 2005 yılı üretim büyüklüğüne göre, Türkiye, 943 bin ton piliç eti üretimiyle dünya ülkeleri arasında 14. sırada yer almıştır. Dünyada fert başına piliç eti tüketimi 1990 yılında 3,8 kilo iken, 2007’de 15 kiloya yükselmiştir. Türkiye ortalaması da 15 kilo civarındayken, AB ülkelerinde ise ortalama tüketim 26 kilonun üzerindedir. 2 milyon kişi geçim sağlıyor Sektörde yaklaşık 12 bin 650 adet broiler, 2 bin 800 adet de yumurta kümesi mevcuttur. Sektörde üretici çiftçi, sektörle ilgili esnaf, yem, ilaç, yan sanayi, nakliye, pazarlama dahil yaklaşık 500 bin kişinin istihdam edilmektedir. Sektörden geçimini sağlayan insan sayısı, bu kişilerin ortalama 4 kişilik bir aile sahibi oldukları varsayıldığında, yaklaşık 2 milyon kişidir. Kanatlı sektörü, 1990 yılında 217 bin ton üretim seviyesinde iken, 2000 yılında 752 bin ton, 2007 yılında bir milyon 100 bin ton üretim düzeyine ulaştı İhracat tıkalı Karar AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanarak yürürlüğe girmesine karşın Türkiye’de Ekim 2005 ve sonrasında görülen Tavuk Vebası vakaları nedeniyle ihracat kapandığı için konu beklemeye alınmıştır. 2007 yılı Nisan ayının ikinci yarısında yeni bir AB denetleme heyeti ülkemize gelmiş, inceleme sonrası düzenlenen raporda, kesimhanelerin AB standartlarında üretime devam ettikleri bir kez daha ifade edilmiştir. 2007 yılında ihracat 24 bin 775 ton piliç eti ve 26 bin 175 ton ayak olmak üzere toplam 51 bin 758 ton ile rekor seviyeye ulaşmıştır. Piliç eti ürünlerinin yüzde 70'ini bütün tavuk satışları teşkil etmektedir. Yüzde 30 ise büyük oranda ısıl işlem görmemiş but, göğüs, kanat gibi parçalardan oluşmaktadır. Kuş Gribi olayları sonrasında ambalajsız, dökme tavuk satışları yüzde 25 civarına gerilemiş, ambalajlı 3 milyar dolarlık ciro Sektörün yıllık cirosu 3 milyar ABD Doları civarındadır. Türkiye’nin günlük, çift vardiya kanatlı kesim kapasitesi yaklaşık 4 bin ton, yıllık kesim kapasitesi de 1 milyon 250 bin tondur. Kesimhane ve yetiştirme kümeslerinde 2007 yılı kapasite kullanım oranı yaklaşık yüzde 85’dir. 2007 yılında yumurta kümeslerinin kullanılan kapasitesi de yüzde 75 olarak tahmin edilmektedir. Yasaya uymayan cezalandırılmalı Satış yerlerindeki kontroller artırılmalıdır. Gıda güvenliği konusunda olumlu gelişmeler sağlanmış olmakla beraber yeterli ve yaygın hale getirilmelidir. Gıda üretim ve satış yerleri çok iyi denetlenmeli, yasalara uymayanlar derhal gerekli cezalara çarptırılmalı, yasalara uygun işletmeler ödüllendirilmeli ve bu işlemler halka muntazaman duyurulmalıdır. 4