Katalog

Cumhuriyet Tarım Gıda Hayvancılık 49 / 9 Eylül 2008 Tavuktan insana geçen “Salmonella” bilimsel olarak ele alındı Prof. Dr. Ahmet ERGÜN Veteriner Tavukçuluk Derneği Başkanı eteriner Tavukçuluk Derneği bu seferki bilimsel toplantısında gündeme kanatlı sektöründe karşılaşılan “Salmonella” yı taşımıştır. Akla gelen soru şudur, Salmonella nedir, niçin bu konuda bilimsel bir toplantı yapılma gereği duyulmuştur? Salmonella 2200 den fazla serotipi olan insanlar ve hayvanlarda hastalık ve ölümlere neden olan bir bakteri soyudur. Salmonella bakterileri insan ve hayvanlarda bağırsak enfeksiyonları ile seyreden hastalıkların başlıca etkenidir. İnsanlarda gıda zehirlenmelerinin pek çoğu bu grup bakteriler tarafından meydana getirilir. Kanatlılarda pullorum ve tavuk tifosu gibi son derece hızlı yayılan önemli verim düşüklüklerine ve ölümlere neden olan hastalıkların etkeni de Salmonellalardır. Bu ifadelerden de anlaşılacağı gibi Salmonella hayvanlarda ve hayvansal gıdalar ile insanlara geçme olasılığı olan özellikle sindirim sisteminde ciddi rahatsızlıklara ve ölümlere neden olan bir bakteri soyudur. Antibiyotiklere dirençli olması ve süratle yayılması Salmonellanın önemini daha da artırmaktadır. Salmonella sıklığı AB ülkelerinde de değişkenlik göstermektedir. Bazı ülkelerde yüzde 1 düzeyinin altında iken bazı ülkelerde yüzde 70’li de Salmonella hayvansal gıdalar ğerlerdedir. Ortalama pozitiflik ise, yüzde 2035 ile insanlara geçme olasılığı aralığındadır. Bu ülkelerde yoğun olarak Salmoolan özellikle sindirim sisteminde ciddi rahatsızlıklara nella varlığının kanatlı ürünlerinde azaltılmasına ve ölümlere neden olan bir bakteri soyu… yönelik uygulamalar planlanmaktadır ve bazı hedefler konmuştur. Örneğin 2011 yılı için hedef yüzde 1 düzeyinin altına indirilmesidir. Konu resmi Beyaz et ve yumurta gibi temel hayvansal yiyeotorite tarafından hassasiyetle takip edilmektedir ve ceklerimizin üretimi sırasında öncelikle enfekte haykontrol programları uygulanmaktadır. vanlardan, barınak, ekipmanların, nakliye ve depolaBütün bu özellikleri nedeni ile Salmonella; hayma koşullarının kötü olmasından Salmonella enfeksivanları, yem hammaddelerini ve çevreyi kontamine yonları ortaya çıkmaktadır. Bunların yanında enfeksiettiğinden dolayı, günümüzde artık sadece bir zoonoz yonun yayılmasında kemiriciler, sinek ve böcekler, hastalık olarak değil aynı zamanda bir “yeryüzü hasinsanlar ve yem maddeleri de önemli rol oynamaktatalığı (geonosis)” olarak ifade edilmektedir. Veteriner Tavukçuluk Derneği olarak önemi giderek artan ve bir geonosis olarak kabul edilen Salmonella konusunda bilimsel bir toplantı yapılmasına karar verilmiştir. Üniversiteler, Tarım ve Köyişleri BaKONYA (A.A) Bahar aylarında 6 milyon adet süne pakanlığı, uluslar arası örgütlerin başkan ve temsilcileri, razitoitinin salındığı, 1 milyon dekar da ilaçlamanın yamesleki kuruluşlar, ihtisas dernekleri, tavukçuluk sekpıldığı ''Tahıl Ambarı'' olarak nitelendirilen Konya'daki törünü temsil eden firmalar, ilaçaşı ve yem katkısı mücadelede, 86 milyon YTL çiftçinin cebinde kaldı. üretimi ve dağıtımını gerçekleştiren kuruluşlar, gıda Konya Tarım İl Müdürü İbrahim Doster, özellikle buğdağıtım zincirini önemli halkalarını oluşturan marketdayın en önemli düşmanı olan süneye karşı yılbaşından ler, sektörel basın gibi ilgili kuruluşların da katılımı bu yana etkin mücadele yürütüldüğünü söyledi. ve desteği ile gerçekleştirilmiştir. Bu önemli bilimsel Sünenin yoğunlukta olduğu bölgelerde toplantılar dütoplantıya Dünya Veteriner Tavukçuluk Derneğinin zenlediklerini ifade eden Doster, çiftçilere süne ve yapıBaşkanı Almanya’dan ve Belçikalı bir akademisyen lacak mücadelede izlenecek yol konusunda eğitimler vede Genth Üniversitesinden katılmıştır. Bilimsel çerrildiğini bildirdi. çevesi titizlikle oluşturulan, konusunun uzmanı yerli Çiftçilerin mücadele kapsamında ağaçlandırmaya konuşmacılara özellikle Avrupa Birliği uygulamalaözendirildiğini ve bunda da başarılı olduklarını dile gerından örnekler vererek katılan yabancı bilim insanlatiren Doster, Konya kırsalında sünenin doğal düşmanla V rının da eklenmesi ilgiyi artırmıştır. Salmonella sempozyumunda üzerinde önemle durulan konuların başında çiftlikten tüketime kadar her aşamada dikkat edilecek hususlar ile alınması gereken tedbirlerin en açık şekliyle ortaya konulması olmuştur. Salmonella bakterileri ile yiyeceklerin bulaşmasının üretim, nakliyedepolama, pazarlama ve mutfak aşamasında meydana gelebileceği, HACCP (Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları) kurallarının eksiksiz uygulanması gereği açıkça ifade edilmiş ve alınması gereken tedbirler sıralanmıştır. dır. Yoğun üretimler yapıldığı için bunların depolama ve nakliyesi de hijyen kurallarına uyulmasını kesinlikle gerektirmektedir. Enfeksiyonun geniş çevrelere yayılmasında sinekler ve toz da mekanik taşıyıcılar olarak etkilidir. Ayrıca infeksiyonda hipermarketlerin satış reyonları ve pişmiş gıda üretim merkezlerinde, restoranların ve yemek firmalarının mutfaklarında, en son olarak da evlerimizde mutfakların temizliğine gereken dikkatin gösterilmesi gereği önümüze gelmektedir. Hedefini Avrupa Ülkelerine tavuk ürünleri satmak olarak koyan sektör bu konuda çok hassas davranmaktadır. Veteriner Hekimlerin kontrolünde yapılan kesimler ve kesimhanelerde eksiksiz uygulana HACCP kuralları tüketiciye güven vermektedir. Salmonella konusunda yapılan bilimsel toplantı sonunda durum tespiti yapılmış kamu ve özel sektör tarafından desteklenecek ve tüm Türkiye’yi kapsayacak bir Salmonella enfeksiyonlarının durumunun belirlenmesi projesinin gereği ortaya çıkmıştır. Yapılan araştırmalarda yumurtacılarda ve beyaz ette Salmonella varlığı değişik oranlarda saptanmıştır. Bu veriler tüm Türkiye’yi yansıtmamakta bazı işletme/kesimhane sonuçlarını içermektedir. Yumurtacı tavuklara ilişkin daha fazla veri vardır. Özellikle incelenen kümes sayısının arttırılması, pozitif çıkan kümeslerde Salmonella varlığının azaltılmasına yönelik önlemlerin alınması ve takip edilmesi gerekmektedir. Broyler sektöründe genellikle Salmonella yönünden işletme bazında analizler yapılmaktadır ve dağınıktır. Bu süreçte teşhis işlemlerinin standardizasyonunun gerçekleştirilmesi ve izole edilen etkenlerin tiplendirilmesi aşamasında BakanlıkSektörÜniversite işbirliği düşünülmeli ve bu işbirliği için bir model oluşturulmalıdır. Salmonella konusundaki mevzuat oldukça iyidir. Salmonellanın neden olduğu tavuk tifosu ve paratifonun belirlenmesiyle kanatlı Salmonellozisinin azaltılması mümkün olacaktır. Bu çalışma ile birlikte; Pozitif bulunan yumurtacı kümeslerin ilgili mevzuata göre yeniden değerlendirilmesi mümkün olacak, Beyaz et üretiminde de insan sağlığını tehdit eden Salmonella etkenlerinin azaltılmasına yönelik yol haritası belirlenecektir. Uygulamada Salmonella pozitif çıkan broyler karkasları için bazı problemler yaşanmaktadır. Tüm işletmedeki kimi yanlışların ve eksikliklerin tek sorumlusu olarak veteriner hekimler gösterilmekte ve cezai işlemlere maruz kalmaktadırlar. Bu hatalı uygulamaya yeni bir yaklaşım getirilmesi gereği vardır. Toplantı sonucunda alınan karar gereği yapılması planlanan bu projede Salmonella infeksiyonlarında durum tespiti, bulaşma kaynaklarının belirlenmesi ve pozitifliğin azaltılması öncelik taşıyacak konular olarak saptanmıştır. Proje tavukçuluk sektörünün Salmonella infeksiyonları bakımından önündeki belirsizliği gidermeye yöneliktir. SÜNE MÜCADELESİNDE BAŞARI rının barınabileceği ağaç sayısının giderek arttığını kaydetti.Bu yıl 6 milyon 400 bin dekarda süne mücadelesi yapıldığını anlatan Doster, şunları söyledi:''İlk olarak 6 milyon süne parazitoiti salındı. Sünenin yoğun olarak görüldüğü Karatay, Altınekin, Beyşehir, Cihanbeyli, Çeltik, Çumra, Ereğli, Kadınhanı, Karapınar, Kulu, Sarayönü, Seydişehir ve Yunak'ta 1 milyon 25 dekar alanda ilaçlama yapıldı. Mücadele sonucunda 151 bin 392 ton ürün kurtarıldı. Mücadele ile 86 milyon 697 bin YTL çiftçinin cebinde kaldı, ülke ekonomisine katkı sağlandı.'' Şu ana kadar yapılan buğday analizlerinde süne emgi oranının ortalama yüzde 1.35 düzeyinde seyrettiğini belirten Doster, bu oranın önümüzdeki günlerde daha da düşmesinin beklendiğini bildirdi. 28