Katalog

CEVATÇAPAN - --_______ _________ ________ Aleksey KOLTSOV/Şiııler/Çeviren: AhmetEminAtasoy “Kiminiçinsöylenirbutürküler? Nedendironlardabuderinkeder? nlüRushalkşamAleksey VasileviçKoİtsov,3 Kasım1809 tarihinde,Voronej’dehayvan tüccarlığıyapanbiresnafailesinde doğdu.Küçükkenbe/İibaşlıbir öğlenimgörmefırsatıbulamadı.Dokuz yaşındaVoronejilçeokuİunaverildiyse de, babasınınticaretişlerindeyardımcı olmasıgerekçesiyle,kısabirsüresonra oradanalındı.Bundansonıaşairintüm yaşamıtamamenparagözbabasının marifetliellerinceyönlendirildi.Bilime gösterdiğiilgibabasıtarafından gaddarcaengellendiğiiçinsürekligizligizli okumakzoıvndakaldı.16yaşındayken, herkesingözündenuzak,kitap sayfalanndagördüğüşaitlereöykünerekşiirler yazmayabaş/adı.ZamanlaVoronej’de papazokuluöğrencilerindenA. Serebryanski’yleyakındostlukkurdu.Çok genişbirkültüreveçeşitliyeteneklere sahipolanveetrafındaedebiyatheveslisi birçokkişiyitoplamayıbaşaranbu genç,onunlayakındanilgilendi.Bu dostlukKoltsoviçin,şiirdekiestetik değerleridahaçabukkavraması açısından,çokyararlıoldu.Şair1830’da Stankeviçveonunaracılığıylada Bellnski’yletanışmaolanağıbuldu.Bu tanışmalaronuniçintümedebiyat kaderiniyönlendirecekdenlietkiliveyararlı oldu.Nitekimkısabirzamansonra onlannyardımıylaListok(Yapracık) dergisindeveLiteratumoygazete(Edebiyat Gazetesi)‘ndeilkbirkaçşiiridünyayüzü gördü. 1835’teiseStankeviç’inparasal desteğiyleilkşiirkitabıyayımlandı. 1836’dababasınınişleriyleilgiliolarak Moskovaya da Petersburg‘a uzun süreliğinegittiğindeBelinski’ninevine konukoldu,hemonunyardımıylayaşam denenmucizeyianlamaya,hemde önündekisanatufkunugenişletmeye çalıştı.Puşkin‘letanışmasıda buyıllara rastladı.Kendisinebüyükbirsıcaklıkla yaklaşanPuşkin,ondakisanat özgün/üğünühemensezdiveonunen güzel şiirlerindenbiriolanUrojay(Urün)‘ı çıkarmaktaolduğuSovremennik(Çağdaş) dergisindealelaceleyayımladı.Koltsov, Petersburg’daise Vyazemski,Jukovski, V.Odoevskivb.şair/er/etanıştı.Bukısa süreiçindeo,yaratıcılıkçizgisinde büyükbirmesafekatetti.Öyleki Oteçestvennıyhzapiskah(Memleket SovremennikÇağdaş), Literatumoy gazeta(Edebiyat sayfalan onundüşüncelerine,Çelavek(Insan), Vellkoeslova(UlusSöz),Molitva(Dua) vb.ise Tırpancı,Çiçek,Şarkıvedaha niceşiirlerineyervermeyebaşladı.Şair, halkedebiyatınıderinlemesine araştırmayavebulduğutümyenitürküleri toplamayakoyuldu.AyncaRus AtasözŞefiveDeyişleribaşlıklıbirde derleme hazırladı.Koltsov’unyaşamındakison yıllarzorlukveterslik/er/edolugeçti.0, hiçaynimaksızın,Voronej’de,üstelikde ilişkilerioldukçagerginbiraile ortamındadirenmeyeçalıştı.Nekiesnaf yaşamıboyunduıvğundanbirtürlü kurtulamadı.Yakalandığıveremhastalığıonu yavaşyavaşerittive29Ekim1942‘de henüz33yaşındayken,budünyadan alıpgötürdü.MezanVoronej’dedir. DÜŞKIRIKLIĞI Yaşam içinbildiklerimnelerse, Hepsi boşmuş — kitap ve düş ürünü; Durdukyere yememiş o, meğerse, Kötülüklesaçmalığın mührünü. İçtenliklekarşılardımönceden Hersabah güneşin doğuşunu ben, Dünyada her şeye açmıştım kucak Birçocuktum çünkü, saf biryavrucak! Herkese uzanmış açıktıelim— Herkesle kardeştim, her şeye vurgun! Çok kısa zamanda fakat fark ettim Yanılsamaolduğunu çoğunun: Herşey kuruntuymuş,tatlı biroyun — 0 tertemiz aşkım, o cesaretim... Anladım,akrabam soyum değilmiş, Anladımdostum da hain biriymiş, Sürüymüş sevdiğim insan yığını, Umutsa, dünyanın şirinyalanı, Temizpalavraymışsunulan adak En masum bakışta birhilevarmış, Bilgelikyoksunu başları ancak Aptallıksimgesi birgurur sarmış. Tann yardımıylayaşam seyrinde Reddettim hükmünüçirkinliklerin. Ve ruhum başka bir dünya içinde Hülyalarımkadar renklive zengin. Ben kituhaf gezgin, ben-büyük kaçak, Kendidünyamdayım, dünyadan uzak. BÜLBÜL Puşkin‘enazire Bülbülsevdalandı nazlıbir güle, Aşk dilendigece gündüz türküyle; Ne kigülü sarmadı bu eğlence Masum birrüyayadaldı sessizce... Bazen birşarkıcı basıp lirine Dillerdöker körpe sevgilisine; 0 yansa da kösnülduygular ile Genç kızıngerçi yok haberi bile Kiminiçinsöylenir bu türküler? Nedendir onlarda bu derin keder? HIŞIRDAMASEN... Hışırdamasen, Bozkırçavdarı! Türküleryakma, Tırpancıdayı! Ne gerek bana Fazla bereket. Ne gerek bana Geciken servet! Sildimo genci, Servetinide— Kendimdenönce kalbinde. Oysa ne hoştu gözleri, Derinbiraşkla Süzerken beni! O hoş gözlerin Güzel sahibi, Sanki mezarda Uyuyorşimdi! Dağ kadar ağır, Geceden siyah, Birfikirçöktü Yüreğimeah! ÇİÇEK Ey,doğanın tansığı, sen, Vadilenbezekleyen, Ne hoş açtın bu bahar da Gözden uzak bozkırlarda. Neden al al yanar özün Çiylemiyıkandıyüzün? 0 hoş kokun püfürpüfür Sanki kutsiyet ufurür. Köyden,köylülerdenayrı Güzelliğingizlikaldı. Ama sana seher seher Tüm kuşlar nağmeler döker Sen de keyifleaçarsın Bolbol kokularsaçarsın Ve kat kat artar güzelliğin Canlar feda cezben için. Eytırpancı,çağır hemen Görünsün sevdiğincanan Zevkalsın bu güzellikten Tırpanlanıpyok olmadan. DELİŞMENKUDRYAVİÇ’İN BİRİNCİŞARKISI Şerbetçiotu gibi Buklelerkıvrımkıvnm, Kıvrılıyorher biri Ötesinde kaygının. Hiçtarak görmemişler— Altındanda kıymetli, Sanki yüksük gibiler— Yiğitlikişareti. Zengin doğmadın ama Buklelidoğdun işte. Hayatınhep gülecek Bu bukleligidişte. Yeryüzündecanının İstediğiher şeyi Tek yoluduralmanın Kullanmakbukleleri. Şaka, cümbüş, eğlence Her biribirer birer, Buklelertitreyince Ayağınagelirler. Alınmayannesneler Buklelerlealınır: Sen yeter kiemirver Onlartansık yaratır. Buklelidelikanlı Hep öndesin, birinci— Beyaz,güleç, endarnlı, Kaşlaryay, dişlerinci. Hakkındakiövgüler Dillerdeşekerlenir: Gece gündüz türküler Senin içinsöylenir. Aklıfikrikızların, Adınlameşgul senin, Fallarındaonların Tek umut: buklelerin. Bugün bukleleryine Varsınolsunlarolay! Ah,onlarla her şeye Ulaşmak gayet kolay! Buklelerinilesen, Hep genç kal, hep sevdalı! Gez gönlünce, neşelen, Mutluol, delikanlı! SONÖPÜSME Sarıl bana, öp beni, Okşa nazla, ısrarla, Korluöpüşlerini Tekrar tekrar tekrarla. Niyeüzgün bakışın? Kalbindekisır nedir? Keder seni boğmasın, Gözünün yaşınısil. Kahrolmanıistemem, Henüz ölmüş değilim, Ne de bugün gömülen. Ama altıayda bir Geliyorayrılıklar. Volgakıyılarında O yamaçta birköy var Orda yaşar babam da, Anam da orda bekler Gitmemiher bayramda Ben annemle babama Gidipdiz çökeceğim Senle evlenmek için İzinisteyeceğim. Beni üzüyor,gülüm, Siyah elbiselerin, Söyler misinsen bugün Onlarıniyegiydin? Hemen çıkar, maviler Giyonlann yerine, Tülatkınısalıver Güzel göğüslerine. Gözlerinzevkleyunsun Sevinç şafaklarında, Aşkıngüneşi doğsun Islakdudaklannda. Baktıkçagüm güm atar Coşkudan kalbimbenim, Baharda mayıs kadar Güzelsinsen gelinim! Sarıl bana, öp beni, Okşa nazla, ısrarla, Korluöpüşlerini Tekrar tekrar tekrarla. RUSŞARKISI Ben o yakışıklıya Oylesineyandım ki, Onu kimse çılgınca Sevemez benim gibi. Dünyada tek onunla Yaşamam mümkün benim. Onun içincanımı Feda edebilirim. Bu gece bu mehtapta Hep onu bekliyorum. Soğukta ince ince Urperiyorvücudum. “Neredesin meleğim?” Diyedillerdöküyor. Ellerimesarılıp Benisık sık öpüyor. Ah,şekerim, yavaş ol, Emme dudaklarımı. Yanımda olman bile Coşturuyor kanımı. Yanımda olman bile Yüzümükızartıyor; Kesiliyornefesim, Kalbimsık sık atıyor. Pırılpınlyıldızlar Uçuyorgözlerimden! Onu sevdim çünkü tek, Onun içinvarımben!. 1 1 Il Ş ıırAtlası c. CUMHURIYET KİTAP SAYI 1070 SAYFA 23