Katalog

1• Il Kumrunun Gordugu AhmetBükeKumrununGördüğü’ne intiharetmişikişairdenNilgünMarmarave IlhamiÇiçek’tenalıntılarlabaşlamışve kitabını“DicleKoğacıoğlu’nunanısına”adamış. DicleKoğacioğluhakkındaHürriyet’teçıkan haberşöyle:“SabancıUniversitesi’nde öğretimgörevlisiolanveöğrencileritarafından çoksevilen36yaşındakiYrd.Doç.Dr.Dicle Koğacıoğlu’nunotomobili,Boğaziçi Köprüsüüzerindeterkedilmişolarakbulundu. içindekredikartları,çantasıveevraklarının bulunduğuotomobilindebıraktığınotise karakolaçağnlanyakınlarınaverildi.Öğretim üyesiYrd.Doç.Dr.Koğacıoğlu’nun “Annem,babam,Poyraz beniaftedin çokacıvardayanamıyorum”diyeyazdığı görüldü.Polisköprüüzerindeparkedilen aracınkapılarınınaçıktabulunduğunu belirterekkamerakaydıincelemelerindeintihar görüntüsününbulunmadığınıbildirdi.” Haberintarihi6 Ekim2010.Birhaftasonra DenizPolisiOrtaköyyakınlarında,Boğaz sularındabuluyorDicleKoğacıoğlu’nu.Başarılı biröğretimüyesi,aktifbirfeminist, hayvansever.Haberinaltınayorumyaianlarböyle birinsanınnedenintiharettiğini anlamlandıramadıklannıifadeetmiş.intiharonahiç yakıştırılmamış.Buadamanınüzerinde durmamınnedeniKoğacıoğlu’nundışandan baktığımızdabaşanlarlagelişenhayat intiharahiçyerolmayacağıinancıve vedamektubunda“Beniaffedinçokacıvar dayanamıyorum”deyişiileAhmetBüke’nin • öyküleri arasındakikılcal daKUMRUNİİNm d rd - nanbağ. SanRüya Defteriadlı öyküylebaşlıyor kitap.19Aralık 2000’deki “Ha____________yataDönüş Operasyonu”nu yaşamış,“ileriderecelerdebeyinde hücreölümünebağlıolarakkalıcı hafızakaybıvekayıtbozuklu(ğu), unutkanlık,yürümebozukluğu,kendi başınahareketedememeve hatırlayamama.Uzunsüreliaçlıkgrevlennde ileriderecedebeslenmeyetersizliği- nebağlıgeneldurumbozukluğu” diyetanımlananWemicke-korsakoff hastasıbirkişininağzından anlatılıyoröykü.AhmetBüke’nineski çalışmalanylakarşılaştınldığındauzunca sayılabilecek13sayfalıkbuöykü yazarınkitapboyuncageliştirdiği temalannınveüslubununtipikbir örneği.AhmetBüke’ninyalınbir anlatımıvar,kısa,kolayanlaşılırcümleler- lekuruyoröyküleriniamaüslubunun havasınagirmekiçinbirazçabagöstermek gerekiyor.Çünküyaşamınparçalanmışlığı,sıksık arayagirengörüntüler,yenianlatıcılar,farklı bakışaçılarıeksikyadayanmkalmış cümlelerlekırılmışamaparçalarınaayrılmamış biraynadagöründüğügibianlatılıyor.Tüm parçalarıbirarayakoyupbütünükendinizce algılamanıziçindeöyküyüokumayı tamamlamanız,durupbirdüşünmenizgerekiyor. Gerçekhiçbirzamandoğrudanalgılanan değil,öykününde bakışaçılandeğiştikçe değişen(modadeyimle)eksenikayanbir konusu,dahadoğrusukonulanvar.Çünkü insanhatırladığındandahaçoğunu unutuyor.Unuttuklarınıyaöylecebırakıyor,öykü kopukkopukanlatılıyoryada boşlukları başkaöyküler,bulanıkanılar,düşler dolduruyor. “Normal”olarakkabuledilenhayata uyumsuzlukları,farklılıkları,dışlanmışlıkları ileöykülerinanlatıcılanilksatırlarda, paragraflardadüzgüncümlelerlegelişen anlatılannıilerleyensatırlardakendilerinehasbir halegetiriyorlar.Düşlegerçek,masalla yadaanıbirbiriylehamıanlanıyor.Onların dünyasındasırfinsanlarındeğil,hayvanların venesnelerinde dilivar.Onlardaöyküye katkıdabulunuyor.Kediler,köpeklerve kitabaadınıverenkumrularönemlibirrol alıyorlaranlatıda.Buyanfantastikanlatıhavasını bıçakgibikesenhayatıngerçekçiliği.Ahmet Büke,2002’deyayımlananilkkitabıIzmir Postası’rıdanberitümöykülerindehayatın gerçekliğiniaçıkçaanlatılıyor.Birtanıma göreAhmetBüke“sertgerçekçi”biryazar. KumrununGördüğü’nünönceki kitaplardanfarkı,tümöykülennaralarındagörünür vegörünmezbağlarkurması.AhmetBüke, birtasarıylamıyolaçıktıbilmiyorumamaiki anabölümünilkinde“TuzdanKöprü”de dahaöncedesözünüettiğimgibiamaçlar, idealleriçinçekilen,çektirilenacılarıno insanlarınruhunanasılderindenişlediğini okuyoruz.Öykülerinibölükpörçük,kırıkdökük, yarıfantastikbirdilleanlatan,bir anlamda“kaybeden”olmuş,oldurulmuşbu insanlarıniç’lenyansıyan.Açlıkgrevindeki direnç;birCumartesiAnnesi’ninilkkez eylemdeyeralışı;12Eylül1980darbesi hemenöncesindekaybolanbaba,tutuklanan anne,ortadakalançocuk;BirMayısöncesi bastırılanillegalafiş;12Eylülsonrasıtaciz edilen,kapınınönünekonulanişçilerve duvardaninmezamanıgelenMilliGüvenlik Konseyi’ninçerçeveliresmi;işkencesonrası öldüdiyeterkedilenler;öldürülencivcivler, ölümeterkedilenRuhiBey’ler;mahallenin bazıölüleri...Ziyanedilenhayatlar...Tüm anlatılanlarbiraçıdanbakıldığındada alabildiğinepolitik.AhmetBüke,hayatabakışını, siyasiduruşunuanlattığı birleşip birtablooluşturanbütünlüğündekendihiç sözüalmadangörüneninardınıpaylaşıyor. KumrununGöıtlüğü’nünikincibölümü “Sesler”deinsanlarabuacılarıyaşatanlann, işkencecilerin,katillerinöyküsüvar.Bölüm başındakialıntıdakigibi“sonundayedikat göktenkulağınakurtuluşseslerigel”iyor. “Sesler”adlı73sayfalıköykününtemasıilk bölümütamamlıyor;eskilerdenaklıma düşenbirdeyişle“kimseninkanıyerde kalmıyor.”Uzerindenonlarcayılgeçmişdeolsa suçsuzyereişkenceedilen,eziyetgören, aklınıkaybeden,onanlmazacılarlahayatı hiçbiryerindentutamayanların, öldürülenlerin,katledilenlerinhesabısoruluyor katillerden,işkencecilerden. KumrununGördüğüsonyıllarda okuduğumenetkileyiciöykükitaplarından.Sıkça rastlanandüzeltmeveredaksiyonhatalarını görmezdengelip,anlatımı,dili,konusuyla edebiyatıntadınıverenbirkitapokumak istiyorsanızöneriyorum. GÜZELBIRKIZ eleştirialanlarındada eserlerveriyor.Türk yayıncılarınbutempoyayeterincecevap verebildiğinisöylemekzor.Türkçede yayınlanmışonkadarkitabıvar.Ama Oates’eyayıncılarımızınilgisininsonyıllarda arttığınıda söylemeliyiz.NitekimOates’in ingilizcede2010başındayayımlanan romanı“AFairMaiden”de GüzelBirKız adıylahızlaTürkçeleştirildi(Mayıs2010, çev.MerveSevtapIlgın,Sirenyay.). IngilizceadınınTürkçedekarşılanmasıgüç çokluvurgusundaağırlık“masal”dave “gençkız”daolsagerek.Türkçebaskının kapağınaNewStatesman’dankimin yazdığıbelirtilmeyen(LucyBeresford’un eleştirisindensanırım)“Mutlusonlara inancımızıçoktanyitirdiğimizbirçağda, modembirmasal.Yoğunveçarpıcı” cümlesialınmış,itirafetmeliyimki,bu alıntınınkoşullamasıile“modembir masal”okuyacağımıve“mutluson”la biteceğiniumarakokumayabaşladımkitabı. Romanınanlatıcısı,KatyaSpivak,on altıyaşında,lüksbirsayfiyebölgesiolan BayheadHarbor’da,yenizenginbir aileninikiçocuğunadadılıkyapan,yoksulbir yerolanNewJersey-Vineland’dengelme güzelbirkız.Ikincikahramanda bölgenin saygınisimlerindenaltmışsekiz yaşındaki,çocukkitaplarıyazan,ressam,Marcus Kidder.Kidder,soyadınında yaptırdığı çağnşımlaKatya’yıilkgördüğüandan itibarenizlemeyealmış.Tanışmalanda zor olmuyor.Katya’yıbiriçgiyimmağazasının vitrininebakarkenyakalıyorve“Birdilek hakkınolsaydıhangisiniseçerdin,”diye soruyor.Katya,beğendiğiseksikırmızı atletvedantelhikülotyerineViktoryastili beyazgeceliğigösteriyoramaMarcus onunaslındaneyiistediğinibilmektedir. Oates,romanıöylebiranlatımlakurmuş kiKatya’nınikilemleriniveherzaman “bunuyapmamalıyım”dediğiniyapmasındaki ruhhaliniçokiyiaktarmış.YektaKopan’ın romanlailgiliyazısında belirttiğigibiokudukçabizi rahatsızedenolayların derinliğineinilmemesi,hep yüzeydekalması, derinleşeceğiandada yazarın bunuönlemesi...Birmasal değilamasankibirfilm öyküsüokuyoruzhissi yaratması...Ustüneüstlükbu türzenginihtiyaradam— yoksulgençkızilişkisinde yaşanacaktümkhişeleride kullanıyorOates.Biryandanda ihtiyaradam—gençkızilişkisinde neyinaşk,neyinpedofihiolduğu üzerindedüşündürecekçarpıcı olaylarda yaşatıyor kahramanlarına. GüzelBirKız,kapağında belirtildiğigibimasalsıhavayersede Katya’rıınkimhiğindeveher zamançıkarcılığınağırbastığı davranışlarındagünümüz gerçeklerinebağlı.Finalinse“mutluson” olduğuoldukçatartışmalı,ilgiyi hepyüksektutankurgusuve anlatımıylahızla,merakla,keyifle okunanbirroman.. Okuduğum Kitaplar METİNCELAL hmet Büke,yeni kita+ bi Kumrunun Gördüğ<?nde(Haziran2010, CanVay.)sevdikleri, amaçları,idealleri,daha doğrusudaha güzel bir dünya içinçalışan, yaşayan insanlarınçektikleri acıları anlatıyor. JoyceCarolOatesgünümüzAmerikan Edebiyatınırıen verimliveönemli yazarlarından.1938doğumluyazar,ilkkitabının yayınlandığı1963’tenberiyaklaşık60 kitapyayınlamış,bunların30’dan fazlasıroman.Öykü,deneme,oyunve SAYFA 12 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1070