Katalog

HüseyinPEKER • bir aileninçocuğuolan İhsan İ967doğumlu, Rumelimühadili Tevfik.1999da YeniTürk Edebivatıalanındayükseklisans eğitiıninitamamladıktansonraSilivri’dc • edebiyatöğretmeniolarakgörev yapıyor.Mart 2005’teçıkardığıÇıkın dergisini30 sürdürerek edebiyann sıcaldığınıtaşırmasınıbilmişhem de birçok ilginçşairinkazanılmasınayardımda bulunmuşkimliğiyleöne çıkıyor. Akatalpa’danKiıap-lık’a,Sincan btasvonu’ndanMühür’evayımladığışiirleriyle.de sürekliedehiyatıniçindedurmuş, 2(fl5 dc yavımladığıilkşiirkitabı ‘Dipsuları’iledc dikkatçekmeyibaşarmıştı.Şimdi5 yıl aradanonra yenikitabı AşkaÇırak OhümeUstailede şiirindederinden gelişen ilerlemeizleklerinihem usulhem de içtenliklibir sesicönümüzedizeliyor:“Yolumu azbuldum bir garipkalbıyım”(s.50). “Samanyolunadoğmuş.asladoğmayacakbir çobandım” (s.28). Adı geçenkitaptan alıntıladığımbu iki dizedede farkedileceğigibiöncelildeiçtenve iyibir yürekle,böbürlenmeven,insanasıcak dalgalarüflevenbirinin alçakgönüllüsesi. Buyeniyapıtıylakendineve içindeyaşadığı topluma (birbaşka halce)bakmayıdeniyor: hireysdlliğinvetoplumsallığmiçiiçegeçtiği naifşiirler:“Benşimdibütün bu yolları yürüdümmü hc can” (s. 19). Oncelikleyüreğeseslenenbir akış. Belirginleşenkutup: insansevgisindenkopan aşıkedebiyatına;koşma,mani,güzelleme. ağıt,taşlamavayanaşanyarımbenzerliklere yaldaştığıyerdir. “Kızılırmakdeyidolamr gelir”derken onda hecevezni,uyakve zümreşairlerinintüm benzerliklerisüslenir durur.Karşıtlıkdeğilde tersinlemeden vararlarıırbir türlü. Yazdıklarınıtürkü tadında bırakmaktançekinmez.Birde araya sıkıştırdığıbir yığınbuluşlaonun yalnızcahalk ozanı tanıınınasığınayacağımuştunu serer önümüze.Ayrıcaaşıkedebiyatıtiirevibir yapıt üretmediğinin,tüm halk ozanıolma olanaklarındanyararlanansevcccnyüreğini önümüzdedurup durup kabartuğmıntanığı oluruz. Diliyalınhaliylekullanır.İnıgelerkurulu düzensınırlarındandışarıfazlataşmaz. Rahatsızetmeyen,duru bir su çağlayanşiir sesinintemsilcisikalıröncelikle.Iştenice giizellilderden,mayasıtutmuş buluşlardan bazıları:“Çoculduğumdaki sütü kesik analar/bıçak bildiğiyerikesiyorikessin gamzedeyim.” “Gerigönderilmişmühürsüzkuşlar” derken,onun şiirgcleneğinene denlibağlı olduğunuda anlarsınızucundan, şairlcri bellidir.Değişiramaeksilmez:“CemalKırca, CahitSıtkıTarancı,ZiyaOsman Saba,Onat Kutlar” 1940sonrasıtopluınsalcışairlerin etkisinigezdirirşiirçanağında:AhmcdArif vs.:“Budağlarezedağlar!ha geceha gündüz!kimvermişki ruhsan! yargelegeze dağlar”(s.11). Yukardakiörnek onun uyaktutkusu kadar,devişlerden,sarkma,yineleme teknilderindenyararlanmasınaörnek olarak gösterilebilir.“Buralardanbir Ahmetgider,bin Erhan gelir”dediğikesimde onun varsağılardan,nefesvesazşairlerinden benzeşmelertaşıdığıyürektörpüsü, arkadaş hesaplaşmasıduyunılarmıyeşerttiğiduygu aliştırmalarınabirer örnektir. “Herkesinkokusu kendine”dediğiyeriseonun tüm bu henzerliklerdenöte alıştırnialariçindeolduğunu gösteriyor.IhsanTevfik,aynızamanda toplumdanyeşerttiğisancılarmyanısırakendi iç hesaplaşmalarınasıcaklıklataşırbizi. Haziranvetemmuzdabaşaktaşıyan,hala bir çocuktandoğınuştur. Kitabınson dilimi‘annc-cenin’dedu doğumu şiirdiliyleşöyleanlatır:“Vebağırıyorkızım! ikielihavada/aslrndabiliyordum!gitmedio burada! baba bak! annem ayçiçeği”(s.63). Şiiriniçinde40 yıldırkışladığımanlatan I.Tevfik,kendinekavuşmanınçalgısınıekler dizderc. Uyaldara, geleneğinetürkü tadıyla varan,bu ara hepsindensıyrılıpözgürlük tınısıverenbır şnr. Yureğikadar hesapsızveal yanakh.• AşkaÇırakÖlüme Usta! Ihsan Tevfik! Aı-tshopYayınil72s. 1 Özdemirİnce’nin_Toplu_Şiirleri’_üzerine-- SusanDenizinSesiyle Dahaönce CanYayınları ve Adam Yayınları tarafındanikikez okura ulaşan Toplu Şiirler. bu kez Özdemirlnce’nin son dönem kitaplarınıda kapsayarak ve dört cilt halinde Kır- - - mızı Yayınları’ncayayımlandı.Böylece,çağdaş şiirimizinbu usta ‘kurucu’şairinin bütün şiirverimini bağıntılı bir bütünlükteokuma ulaşmış olduk.ModernTürk şiirinidünya şiiriylebuluşturan bu külliyatın, akademilerve genç şiirçevresi içinde önemli bir kaynak olduğunu eklemek gerek. SOYCAN Türk şiirinitarihsel dönemler ya da akınilar üzerinden konuşmanın sistematikaçıdan yararlıolduğu, kaba sınırlar içinden de olsabir anlama imkanı sunduğu açık. Ancak bunun önemlibir indirgenıeyiöngerektirdiği, özgüna rıntıları ihmal ettiği.kimi zaman şaireve şiirinehaksızlıkölçüsüne varan zorlamalarayol açtığı taruşılnıaz.0w yandan, veriliölçütlefe sığmayan, taşan şiirlerin.üzerinde gereğince oyalanmaküzere kendi zamanınıve okurunu beklediğini de biliyoruz.Oyle ya, eleştirininkullanabildiğiyöntemler, ya- rarlandığı disiplinlerve kavramlar“o şiiri”açmayabilir. Dahası, bir poetik zihinsel,yaşanılançağdan epistemik olarak kopuşabilir. Bu nedenle yenibir bilgi alanı,bir disiplin,bir kavram, alimlanıadüzeyinigeliştirenbir kültürelsıçramahem genelolarak bütün bir eleştirinin boyutunudeğiştirirhem de dönemine sığmayanbir şiire farklıışıkdüşürerek onu açarve hacminigenişletir. Modern şiirimizinkurucu şairlerininçoğu, dönemindentaşan, zamanınıneleştireliklimineyabancışiirlerle geldi.Yalnızcatematik olarak değil,zaman ve mekan algısı,dünya ilişkileri,bireyin dünya karşısında sorunsallığı,sözcük ilişkilerive imgeörgüsü düzeyinde ortalama okurun ezbcrini bozan bu çıkışlar,gerek duydukları eleştirelçatı kuruluncaya kadar görece sessizkarşılandı. Sonrasında,özellikledilbilim,anlambilim,psikiyatrive kültürel alandaki bilgigenişlemesinebağlı olarak zenginleşençağdaşeleştiriiçinde açılarakgenişledi.Yeni açkılar,eleştirininde kendini sınayabileceğibir imkanolarak bu şiirleriyepyeni taşıdı.YahyaKemal,Nazmi Hikmet, AsafHalet, MelihCevdet Uyar. Oktay Rıfat,Hilmi Yavuzve elbette Ozdemir İnce bu anlamda sürekli yeni çözümlemelereuğrayarakhem genç şaireyolgösteriyorhem de yepyeniokumalarla Ozdemir İnce şiiri,daha başından itibaren şiirimizin sınırlannı uçlara doğru geren, yapısı,imgeörgüsü, dille ilişkisive çağdaşdünya şiiriylebakışmııaçısındanokuru ve dolayısıylada zamanının eleştirisinizora sokmuşbir şiirdir. Şairinsağlamkuram bilgisiyanında, Fransızca üzerinden çağdaşıdünya şairlerinedoğrudan ya da ara dil üzerinden daha erken ulaşabilmeimkanı,bu şiirin ilnieklerininfarklıörgüsünü kısmen açildar.Ama özellikle Yepyenibir dünya algısı bunu biçimleyenpoetik zemiii,çağdaşışairlerlehemen hiç kesişniedenkendi özgünakışınısürdüren bir şiirinaltını çizer.Ikinci Yeni’de çok kısave yine kendi özerkliğiiçinde bir konaklama dışındabu şiir,hiçbir zaman şiirimizinbiindik dönemleri ve akımlan içinde olniamışıır.Nitekim, uzun yıllar eleştiriortamını hantallaşuran izlenirncieleştirizaten bu şiiri gereğincefark edememiştir;yapısalcıeleştiriise onu kuşatmadahep yetersizkalmıştırve zaten şairi de çeşitliku- + ramsalyaldaşımlarındabunun gerekçelerinedeğiıımiştir. Marksisteleştiride bu şiirdekendisi için mevcut imkana yoğunlaşamamışve çoğu kez de susmuştur.Böylece hemenher dönem, şiirortamında herkesin dikkatle izlediği,göz ucuylahep kolladığıbu şiir,şaşırtıcıölçüde az tartışılmışur.Son on yıldaakademininve her düzeyde tez çalışmasınınşaşırtıcıölçüde yoğunlaşmasıda, öncesindekikatı suskunluğu unutturniamah. Oysa Ozdemir ince, bir yandan şiirveriıniniçağdaş Batı şiiriylehiza-istikametkollayaraksürdürürken modemşiirintemel sorunlarını da sistemlibir kuram bütünlüğündeşiirkamuoyunun önüne koymuş,öncesinde süregiden bir çok yanlışönermeyionarmıştır.Yazınsal söyleminyapılanışıçerçevesinde anlamdan çağdaş imgekuramma, geleneldeiişkiden şiirinepistemik bağıntılarınadolanan nice başlık altında, sağlamokumalara da kapı aralayarakçözümlemeleryapmıştır.Kendi söyleyişiyle:“Tariasınıkendi açan”bir şair olarakbütün bir kuramsal çerçeveyieksiksizoluşturmuştur. Bugün YazınsalSöylemUzerine,TabulaRasa,Şiir veGerçeklik ile ŞiirdeDevrimkitapları, hem genç şairinhem de akademiningenişölçüde yararlandığıbirer kaynak.Otesinde, modem Fransız şiirinderıçevirileryaparak ya da Herkül Milas’laveya1.Kuçuradi ile çağdaşYunan şiiriniTürk okuruna açarakşiiriniizinufkunu genişletmiştir.Başta Ritsosolmaküzere Kavafisve Seferisşiirleriyle doyumsuzbirdil içinden buluşnıayıona borçluyuz. Ozdemir İnce şiiriiseelbette bir yandan post-yapısalcı yöntemin ufuk açıcıkatkılarıylaaçımlanırken, psikanalitikkanaldan beslenen Marksisteleştirininışığında tarihsellik,dil, anlam,bildirişimve toplumsal tarih bağlamındayeniokunialara açılır. sürdurulen.poetik tartışmalarınçoğu, örnekse Dilve Anlam, Bildirişimve İmge, Gelenek ve Antoloji,Lirizm, YapısalOrgüleme, Metinlerarasılık,ŞairBen’inBaşkalaşmasıgibi sorunlarınçözümü,bu şiirlerdebütün modernist diriliğiylehep önümüzde olmuştur. m Toplu Şiirler(4 Cilt)!Özdemir Iııce/ Kırmızı 1. Cilt:RüzgılraEn Yakın Yerde-470s./2.Cilt: Susan Denizin Sesiyle-478s13. Cilt:Bir BaşkaDil-470s./4. Cilt:ŞamanSözü-404s. AşkaÇırakÖlümeUsta IhsanTevfik,Akatalpa’dan Kitap- Ihsan lıKa, Sincan IstasyonLfndan Mühüı’e Tevfik yayımladığı şiirleriyle de sürekli ede- . - biyatın içinde durmuş, yayımladığı ilkşiirkitabı Dipsularıile de dikkat •. 1 çekmeyi başarmıştı. Şimdibeş yıl .% aradan sonra toparladığı yeni kitabı . Aşka Çırak Ölüme Usta ile de şiirinde derinden gelişen ilerleme izleklerini hem usul hem de içtenhiklibir sesle önümüze dizeliyor. SAYFA 18 CUMHURİYET KıTAP. SAYI 1070