Katalog

eğinmeler MUSTAFAŞERİFONARAN Birdergiçı karmak Bilgisayar venlennden yararlanarakyazı hazı rlayanlannişikolay. Birsözcüğe dokununcabirdökümçı kı yor karşı nı za.Yazı nı za neleryarayacaksaonlan seçiyorsunuz.Ama benimgibielyazı sı yla akı larası ndabir çağnşı mgücüolduğuna inanı pkendini oyalayanlar,sonradao yazı yıdaktiloyaçekip birtakı m düzeltmelerleyetiniyorlarsa belleklennegüvenmek zorundadı r.oysaen panltı lıbellekbile unutkandı r.Yazı sı na Divanşiinnden beyitleralı po beyitlerin yorumundan denemeyeaçı lan yazarlannyanlı şı na değindiğimbireleştinde ‘ BellekteKaldı ğıGibi” yazmanı nsakı ncalannı belirtmiştim (CumhunyetKİTAP,9Eylül 2010).Bilgisayarda Divanşiirinin aynntı lannagirmekolanağıda varmı ?Aruzölçüsünü öğrenmekbirazda kulakeğitimini gerektirmezmi?Geneo yazı mda‘ Dergicilik gönülişidir.CemalSüre- yagibiedebiyat insanlan,özencibir çalı şmanı niçindebile olsalar.buişin ustası ydı lar”demiştim. “Özenci”sözcüğünü “amatör”karşı lı ğı olarakkullanı rkenCemal Süreya’ yahaksı zlı kmı ediyorum,onu yüceltiyormuyum?Çünkü “özenci”birçalı şmada içtengelenbirçoşku vardı r.Dergi çı karmayıişedinmenin alı şkanlı ğıiçinde,kişiliksiz şiirlere,yı ğmayazı lara yervermekişin kolayı nakaçmaktı r.Yeni birşiirinizinisürmek, eskilerdengelen edebiyatıyoksaymak anlamı nagelmez.Tutarlı birbağlı lı kiçinde gelişimiizlemek,eskiile yeniarası ndailişkiler kurarakedebiyata değişikbirbakı ş kazandı rmakgerekir. KÜÇÜKOTURUM AhmetSay’ ı nsahipliğiniüstlendiği“Türkiye Yazı lan”niteliklibiredebiyatdergisiydi.Ilk sayı sı nda“Dergiciı ik”üzerinedüzefllenenbir söyleşitopı antı sıda yeralmı ştı(TURKIYE YAzı LARI,KüçükOturum,Dergicilik,Nisan 1977). Bu“KüçükOturum”a Vecihi11- muroğlu,Ragı pGelencik(ÖnerUnalan), CemaıSüreya,AhmetSay aynızamanda “Yazı Kuruı u”nuoluşturanedebiyatçı lardı . Ragı pGelenciktakmaadı nıkullanan, aramı zda“UzunÖner”diyeandı ğı mı zÖner Unalan’ ıgünümüzokunananı msamayabilir. Özellikle“Papirüs”tenbuyanayazdı ğı“Dil Günlükleri”yledildevrimisüreciiçinde,o devrı mi üstlenereközeleştinlerdebulunan,başta Darwinolmaküzeretoplumcudüşüncenin terrı el kitaplannıdilimizeçevirenniteliklibiryazardı . “YazıKurulu”üyelerindenAliPüsküllüoğlu “KüçükOturum”dayer almamı ş.Ali Püsküllüoğlusözlükçalı şmalanbaşta olmaküzere,çok yönlübirozandı .Dergicilikdeneyimide vardı . Bu “KüçükOturum”neden önemli? Çünkü30 yı lönceki dergisorunları günümüzdeazalmadı ğıgibiartaraksürüp gidiyor. Günümüzde200 dolayı nda “kültür-sanat-edebiyat”dergisiçı ktı ğı nagörebu sorunlan yenidengündemegetirmekteyararvar. Uygunkoşullardaanamaldesteğiyleçı kan kurum dergileriya da kurumsallaşmı ş dergilervar. Bunları nkendinegeliştirerekyayı mı nı sürdürmesine karşı n,“küçükdergi”olarak nitelenendergilerdevar. KÜÇÜKDERCI CemalSüreya“KüçükOturum”da küçükdergilerişöyle tanı mlı yor: “Biryayı mcı ya,birkoruyucuya dayanmayan,sürekliolduklarıhalde her zaman gününde çı kmaolanağı bulamayan,kitapçı lannvitninlerindeboy gösteremeyen, az satan, hatta kimi zamansatı şkaygı sıtaşı mayan,batı p batı pçı kan,ya da biribatı pbiriçı kan, parası kı ntı sıiçindegüçlükleyaşayabilen dergiler...” Daha“TürkiyeYazı ları ”nı nnası lbir gelişmegöstereceği bellideğildir.Ama Vecihi rı muroğlu’ nagöre edebiyatı mı zı nyazgı sıküçükdergilerinçabası na bağlı dı r: “Türkedebiyatıküçükdergilerinyarattı ğıbir edebiyat olmuştur.Edebiyatı nsı ksı kyenilik aşaması nagirmesi,sürekliataklariçinde olması ,eskikültürümüzeeğilmezamanı bulamadan,hep şimdikizamandangeleceğeçı kı şlar yapmasıbirazda bundandı r.” “Küçük Dergi”deyipgeçmemeli. Unutulmuşbiraynntı daedebiyata ı şı ktutan nice gerçeklervardı r.Amaumursamaz birakı şiçinde bütün bu gerçeklersilinirgider. Küçükdergilerinen çok bir-ikiyı llı kyaşama serüvenivardı r. Ahmet Say’ a göre: “Teksayı ,ikisayı çı ktı ktansonra batan dergileröylesineçok olmuşturki,ortalamahayat süresi iyicealtdüzeyde: altıay.” Ama“TürkiyeYazı ları ”Nisan1977’ den Şubati983’ ekadar 71 sayıçı kmaolanağı bulduğuiçinküçükdergideğil. “TürkiyeYazı lan”nı nadı nı CemalSüreya koymuştu.Derginin üçüncü sayı sı ndansonra neden bütün ilişkisinikesti? Neden Ali Püsküllüoğlu da dergiden aynldı ? Edebiyatçı larkı rı lgan,alı ngan kişilerdir.Takı mçalı şması nı korumalarıkolayolmamı ştı r.Gene de derginin5 yı lyayı mı nısürdürmesi önemlibirbaşandı r. Yeniyazarlar,kişilikliozanlar, kendinianlatan edebiyatçı laı la gelişmegösteren “TürkiyeYazı lan” çağdaş edebiyatı mı zdaişleviolan birdergiydi. VecihiTı muroğlu’ nun: “Türkedebiyatı küçükdergilerinyarattı ğıbir edebiyat olmuştur”sözünden yolaçı karak günümüzdekiküçükdergilerinişleviüzerinde durmakgerekir. CEMALSÜREYA’ NINÖNEMİ “KüçükOturum”unnotlannıVecihiTı muroğlu tutmuştur. Öyleanlaşı lı yorkidergicilikleilgili dünküsı kı ntı larbugün de sı kı ntıolmayı sürdürüyor. Niceemeklerlehazı rlananbirdergiyeterli satı şsağlanamadı ktansonra bunca emek boşunamıgidecektir?Biredebiyat dergisinikimler okur? Hiçolmazsaedebiyat öğretmenlennin, onları nözendirdiğiöğrencilerinokuması gerekmezmi? Edebiyatailgiduyan daha nice çevre var. Neden dergileriizlemeyeduyarsı z kalı yorlar? Dergiciliğinönemlisorunları ndanbiride dağı tı mişininyeterliolmaması dı r.Hemdağı tı m örgütlerineyapı lanödemelerdergiyi kurtarmı yor,hem dağı tı lanyerlerdedergiöne çı kamı yor. Iyisatan dergileriçinkurumsallaşmanı n öneminibelirtenAhmetSay diyorki: “Varlı k’bugün bileiyisatan birdergi.Ama hiçsatmasa da batmaz. Yayı nevineyaslanı yor. ‘ TürkDili’ negelince,o istese de batmaz. Kurumizinvermez.” Bu “KüçükOturum”üzerinden30 yı lıaşkı n birzamangeçti. Koşullardeğişmediğigibi dahada ağı rlaştı . “Varlı k” Eylül201O’ darı başlayarak dağı tı m örgütündençekildi. Hangisatı ş noktaları nda derginin bulunabileceğini bildirenbir duyuruylayetindi. AhmetSay, 30 yı lsonra, Günay Güner’ lebir konuşması nda “TürkiyeYazı lan”ylailgiliolarakşunlan söylüyor: “CemalSüreya, ‘ Papirüs’ tekideneyimlerini geliştirerekkurdubu dergiyi.İçeriğinincanlıve çekiciolmasıbundandı r.Cemalaynldı ktan sonra, bizbirdergininnası lcanlıve çekici olabileceğinikavramı ştı k,bu kavrayı ştanödün vermedik”(Afrodisyas-Sanat, Eylül-Ekim 2010). Arkası ndabüyükanamal desteği olan dergilerdı şı nda,bunca dergi nası lyaşar, nası loku- nur,ne gibietkileriolur? Kimiküçükdergiler“temsilcilik”lerlekendini kurtarmayaçalı şı yor.Temsilcilerkendi çevrelerindeetkiliolarakdergiyitanı tı r,sürdürümcü bulmayaçalı şı rlar. Dergilerinilanbulupgelirsağlaması da kolay değildir.Hele“Bası n IlanKurumu”,dergileri dı şlamı ştı r.Kimitaşra dergilenindeözel tanı tı mlannyapı lmasıdergiyikurtarmaz. Bu kı sı rdöngüböylece sürergider. ANADOLUDERGİLERİ “Değinmeler” köşesinde dergilerede değindiğimiçin,Anadolu’ nundeğişikyerlerinden gelen,umut ı şı ğıolan nicedergitanı dı m.Kendi bölgesindekiozanlara,yazarlarayerverdikleri gibi,adı dahayaygı nyazarlardanda yararlanı nlar. ÖmekseGUNCELSANATAlanya’ daiki aydabirçı kan“kültür-sanat-edebiyat”dergisi. Arslan Bayı rdergininsanat danı şmanı .Eylül- Ekim2010 sayı sı ndabaşta ArslanBayı rolmak üzere,Tolga Kayasu, Abdullah Şanal, Tacim Çiçek, HilalErboyacı ,Oner Yağcı gibi yazarlardilsorununa ağı rlı kvermiş. Dilbilinciolmadanbiredebiyat dergisi varlı ğı nısürdürebilirmi?Amadergide yayı mlananşiir- lerebaktı ğı nı zzaman çağdaş şiirimizinne kadargensine düştüğünü görereküzülüyorsunuz. Buçelişkilidurumunası laçı klamakgerekecek? OysaManisa’ daçı kanGEDIZ,Trabzon’ da çı kanMORTAKAgibimevsimlikdergilervar. Orada bellibirdüzeyituttunanyazı larla,şiinlerle karşı laşı yorsunuz.Düzeylibirdergiküçükbir olayaedebiyat inceliğikazandı rabilir.Iyiozan Gonca Ozmen’ inevlenmesini,Şinasi’ ninbir güldünüsünegöndermeyapı larakanı msatı lması gibi(SINCANISTASYONU,ŞairEvlenmesi, Eylül2010). Küçükdergilerdeeskibiredebiyat sorununa, unutulmuşbirozana yenibiryorumlabakı lı yor. Ömekse Ahmet Çı nar,unutulmuşbirozan AlimAtay’ ;yenidengündeme getiriyor(GEDİZ, İkinciYeni’ nin ŞiirlerDokuyan Unsüz BirŞair, Yaz2010). Belkide bu yazı yıhazı rlamamı nası lnedeni “Edebiyatı nFideı iğiDergiler”üzerine düzenlenen“OzelBölüm”ilgimiçektiğiiçindir (Afrodisyas-Sanat,Eylül-Ekim2010). Ahmet Say’layapı lankonuşmadan başka; HüseyinYurttaş’ ı n“Dönemeç”serüvenini anlatması ,A. Kadir Paksoy’ un cumhuriyet kültürünüyazı ndergilenninyaşatacağı gerçeği, MüşerrefSaatli’ nindergilerinyaşadı ğıdöneme ı şı ktutma çalı şmasıedebiyat dergilennin öneminidüşündürüyor.Ahmet Zeki Muslu’ nun geniş incelemesiAnadoludergiciliğine“taşra dergisi” gözüylebakmamakgerektiğini anı msatı yor. ARTIKTAŞRAIÇİMİZDEDIR Alı ştı ğı mı z,hep yineleyipdurduğumuz konularvardı r.Oysa yenibirdergiçı kanrken alı ştı ğı mı zbirkonuyadeğişikgözlebakmamı z genekecektir.Yeterlibirikimlebirlikteyenibiryorum, görmeyiöğretecektir. NitekimBursa/Osmangazi’ deçı kan “ÇiniKitap”Temmuz-Ağustos2010 sayı sı nıSait Faik’ iyenidenyorumlamayaayı rmı ş. Arayazaman girince,yenikoşullaroluşunca Sait Faikgibibiröykücüyedeğişik anlayı şlardanbakmakanlamlı dı r. Vecdi Çı racı oğı uileFahriTunaanı lardan yolaçı karakSait Faik’ ebakı yor.AlperAkçam, öykütadı ndakiyazı sı nda,dost olmanı n inceliklenüzerindeduruyor.HalideYı ldı nmSait Faik’ inöykülerini“yaratı laneser ileyaratı cı nı n ruhsallı ğı ”üzerindenele alı yor. Sait Faik’ ialı ştı ğı mı zkalı ptankurtarandaha niceyazıvar. “BirDergi Çı karmak”kolaymı şgibigelir. Nicezorluklanaştı ktansonra, özgünyazı larla etkiliolmakgerekecektir. Çağdaş edebiyatıAnadolu’ dakiozanlarla yazarlargeliştirecektir. AhmetZekiMuslu’ nundediğigibi“Artı k taşra, insanı nkafası nı niçinde.” Edebiyatı nyannlaniçinumutverendergiler Anadoluinsanı nagüvenmemizgerektiğini düşündürüyor. iletişimkurabilmekiçindergilerinizive kitaplannı zıaşağı dakiadresegönderiniz: Mustafa Onaran HekimköySitesi20.Sok.No:806800Umitköy-Ank.Tel.: (0312)2359111-2362346 CUMHURİYET KITAP SAYI 1076 SAYFA 22