Katalog

30 EYLÜL 2010 PERŞEMBE CUMHUR YET SAYFA KÜLTÜR 17kultur@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B K entin içinden geçen Milyaçka Nehri o kadar berrak ki balõklarõ bile görü- yorsunuz.. Nitekim oltacõlar, sadece şamandõranõn batmasõyla değil, balõğõn yeme at- ladõğõnõ “görerek” çekiyorlar oltalarõnõ… Ne- hir kõyõsõndaki ağaçlarõn altõnda kurulan “çilingir sofraları”nda ise aynõ “alabalık”lar votka ya da bira eşliğinde derin sohbetlere meze oluyor.. Resimlerini çekerken düşünüyorum; bizim de birçok kentimizin içinden akarsu geçiyor ama çoğunun hali ortada. Milyaçka’nõn “içilecek su” kadar berrak aktõğõnõ görünce ülkem adõna yüzüm kõzarõyor... ‘KURŞUN DEL KL ’ B NALAR Amatör balõkçõlarõn o sofralarõnda 15 yõl ön- ce kente ölüm saçan şoven Sõrp saldõrõlarõ ko- nuşuluyor mu bilmem ama karşõ binalardaki kur- şun delikleri, ne dramlar yaşandõğõnõ anõmsat- maya yetiyor… Kentte yüzlerce kurşunlanmõş bina, 1992’den 95’e dek 1350 gün süren ve 13 bin kişinin ya- şamõnõ yitirdiği faşist ve saldõrgan kuşatmayõ, nesilden nesle anõmsatõyor. Saraybosna’daki tarihi ve doğal değerlerin ko- runmasõndan sorumlu “Kültürel Miras Ens- titüsü”nü ziyaret ettiğimizde, dayanamayõp soruyorum: “Kurşun deliklerini savaşın anım- sanması için mi koruyorsunuz?” Enstitü Başkanõ’nõn acõ gülümsemesi “evet” der gibi ama söylediği daha etkileyici: “Savaşta tahrip olan tarihi binaların onarımına öncelik veriyoruz; çünkü özellikle tarihimizi, geç- mişimizi yok etmek, bizi kimliksiz bırakmak istediler..” KORUMA ENST TÜSÜ Bursa’yla 31 yõldõr “kardeş şehir” olan Sa- raybosna’daki onarõmlara Kültür ve Turizm Ba- kanlõğõmõzca yapõlan desteğin sonuçlarõnõ görmek ve Bosnalõ uzmanlarla değerlendir- mek üzere yaptõğõmõz teknik ziyarette, ba- kanlõk temsilcileri, Büyükşehir Belediye- si’nin bürokratlarõ ve Koruma Kurulu uz- manlarõndan oluşan grubumuzun ilk resmi görüşmesi enstitü ileydi. Güzel restore edil- miş tarihi bir binada “Osmanlı dönemi” eş- yalarõyla bezenmiş “ağırlama salonu”daki toplantõmõza, tüm Bosna-Hersek’teki anõt- lardan sorumlu meclis üyeleri de katõldõlar. Çoğu değişik alanlarda uzman 25 kişilik bir ekiple Saraybosna’nõn kültürel mirasõnõ belgelemeye ve yaşatmaya çalõştõklarõnõ belir- ten enstitü sözcüleri, bir kõsõm binalarõn da “orada yaşamış ünlü sanatçı ve aydın- ların anısına” korunduklarõnõ belirttiler. Ya- ni bina, “kültür varlığı” niteliği taşõmasa bi- le şairin ya da yazarõn eviyse, kapõsõna onu tanõmlayan plaket çakõldõğõnda, artõk yok edil- mesi mümkün değil!.. Bunu duyunca, siz olsanõz ülkeniz adõna yü- zünüz kõzarmaz mõydõ? Onca eski binamõzõ apartmanlaşmaya kurban ederken, hangisi için “burada şu şair yaşamıştı; yıkmayalım” demek aklõmõzdan geçti? Bosna-Hersek’teki koruma çalõşmalarõnõ anlatan Amra Hadzı- muhamedovıc, Orjana Lenası, Tarık Jza- vın, Mırzah Foco, Mırela Mulalıc Handan ve diğer görevlileri içtenlikle kutladõk... SA BEY TEKKES Saraybosna’daki en önemli Osmanlõ yapõ- larõndan olan “İsa Bey Tekkesi”nin yeniden yaratõlmasõ çabasõ ise tanõmlanamaz bir du- yarlõlõk... Bosna Sancak Beyi İshak Bey’in oğlu İsa Bey’in yaptõrdõğõ, nehir kõyõsõndaki külliye, kentin aydõnlarõnõn toplanma ve düşünce üret- me merkeziymiş; 2. Dünya Savaşõ’nda yõkõl- mõş. Derken aynõ yerden geçirilen bir yolun al- tõnda kalmõş; şimdi Saraybosnalõ arkeologlar ve mimarlar, eski çizimlerini gururla göster- dikleri yapõyõ, yolu da gözeterek yeniden kente kazandõrmanõn çabasõ içindeler... Pro- jeyi anlattõklarõnda “teşekkür” ettik ama son- ra düşündüm; onlar teşekkür almak için değil, zor bir restitüsyona (yeniden canlandõrma) kollarõ sõvadõklarõnõ belirtmek için anlatmõşlardõ, çünkü “kendi mirasları”ydõ… Ülkemdeki yok olmuş tarihi binalarõn yeni- den canlandõrõlmasõ bir yana, ayakta kalanlarõ- nõ bile “maili inhidam” (yõkõlacak durumda) raporlarõna dayandõrarak yõkõldõklarõnõ düşü- nünce, kõzaran yüzümü gizlemek için nehir bo- yunda yürüyerek uzaklaştõm... OSMANLI TABYASI O gün benzer duygularõ yaşadõğõmõz bir başka “koruma projesi” de kente hâkim bir tepedeki “Osmanlı Tabyası”ydõ... İki belediye mimarõ ile bir arkeolog ça- lõşmalarõ anlattõ... Genç arkeolog Adnan Muhtaroviç, dostumuz arkeolog Prof. Dr. Fahri Işık’õn Akdeniz Üniversitesi’nden öğrencisiymiş. Meğer yõllar önce Patara ka- zõlarõnõ ziyaretimizde de oradaymõş ve ta- nõşmõşõz. Adnan, Antalya’daki Fahri Hoca’sõna se- lam gönderdi; biz de onu can kulağõyla din- ledik. Osmanlõ’dan önce aynõ yerde bir “or- taçağ kalesi”nin bulunduğu söylenen, ancak kazõlarda kale kalõntõsõna rastlan- mayan tabyanõn restorasyonu bittiğinde kültürel amaçlõ işlevlerle kente hizmet edeceğini öğrendik. ...VE ‘PARLAMENTO’DA Saraybosna’daki resmi görüşmelerin birini de Bosna-Hersek Parlamento- su’nda yapmayalõm mõ? Bizim TBMM’nin karşõlõğõ olan ulusal meclis- lerinde ülkenin tarihi ve doğal mirasõnõ korumak için özel bir “Milli Anıtlar Ku- rulu” var. Komitenin “milletvekili söz- cüleri” dediler ki: “Mirasımızı koru- mak için genel kuralların konmasını ve gerekirse yeni yasaların çıkarıl- masını sağlıyoruz.” Bizim TBMM ise kentlerin korunmasõ yerine rant projelerine açõlmasõ için “torba yasa”lar çõkarõyor! “Kentsel Dönüşüm Yasaları” ile bin yõllõk Su- lukule’yi yok ettiler; sõra geldi Tarlaba- şõ’na, Fener’e, Balat’a ve diğerlerine... Parlamentosundaki, “her partiden” milletvekillerinden oluşan koruma ko- mitesini dinledikçe düşündüm; bizim si- yasiler de dinleselerdi, acaba yüzleri kõ- zarõr mõydõ? Saraybosna’nõn doyumsuz tarihi çarşõsõn- dan, gece geç saatlere kadar cõvõl cõvõl arasta- sõndan, insanõn yedikçe yiyesi gelen köftesin- den ve Mostar izlenimlerimizden söz etmek ge- lecek yazõmõza kaldõ. Yõllarca savaşõn tahribatõnõ yaşayan Bosna-Hersek’te tarih ve anõlar birlikte korunuyor Saraybosna’da yüzüm kõzardõ(1) 1- Osmanlı Tabyası tepesinden Sarayova (Ayten Başdemir). 2- Yeniden kente kazandırılmak istenen İsa Bey Tekkesi. 3- Milyaçka Nehri, Osmanlı köprüsü ve mahallesi. Kültür Servisi - British Council 70. yõl projesi bağlamõnda “İklim Deği- şikliğini Yakala” konulu fotoğraf ya- rõşmasõnda dereceye girenlere ödül- leri önceki akşam Bahçeşehir Üni- versitesi’nde törenle verildi. Tören- de yarõşma fotoğraflarõnõn yanõ sõra “Haydi Kızlar Fotoğraf Çekelim” projesine katõlan 7-11 yaş arasõ kõz ço- cuklarõnõn ödüllü fotoğraflarõ da ser- gilendi. Yarõşmaya katõlan 270 kişinin 590 fo- toğrafõ arasõndan Coşkun Aral, Ar- zu Balkan, Yetkin Dikinciler, Tol- ga Hepdinçler, Tamer Karadağlı, Mehmet Nane, Ümit Ünal, Ser- kan Şedele, Kemal Nuraydın, De- niz Öner ve Esra Sarıgedik’ten oluşan jüri; “serbest kategoride” bi- rinciliğe Salih Ağır’õ, ikinciliğe Tay- fun Keçecioğlu’nu, üçüncülüğe İb- rahim Ayşıl’i ödüle layõk gördü. “Dijital kurgu kategorisi”nde ise bi- rinciliği Noah Arjomand, ikinciliği Melih Sular, üçüncülüğü Volkan Zengin kazandõ. ‘İklim Değişikliğini Yakala’ Kültür Servisi - Her yõl Cannes Li- ons Uluslararasõ Reklam Festivali’nde ödül alan çalõşmalarõn sergilendiği “Cannes Lions Ödüllü İşler Sergisi”, 9. kez Türkiye’de. Yarõn İstanbul Sa- bancõ Müzesi The Seed Sergi Alanõ Emirgân’da gerçekleşecek bir günlük sergide ödül alan çalõşmalarõn ya- nõ sõra festivalde düzenlenen bazõ se- minerlerin videolarõ da yer alacak. Ba- sõn, açõk hava, film, tasarõm, internet, radyo, satõş promosyonu&akti- vasyon, halkla ilişkiler, medya, doğrudan pazarlama, titan- yum&entegre ve film craft dallarõnda yarõşan reklam ça- lõşmalarõ, 12 ayrõ jüri tarafõn- dan değerlendirildi. Toplam 808 iş, festivalde dağõtõlan büyük ödül (Grand Prix), altõn, gümüş, bronz as- lan ödüllerinden birine de- ğer görüldü. Bu yõl 20 - 26 Haziran tarihleri arasõnda gerçekleştirilen festivalin yarõşmasõna 420 işle katõ- lan Türkiye, 1’i altõn ol- mak üzere 8 aslan ka zandõ. CANNES LIONS ÖDÜLLÜ SERG B R GÜNLÜĞÜNE STANBUL’DA lı işler sergisi Kültür Servisi - Özellikle farklõ mü- ziklerin peşinde olanlar için çeşitli müzik festivalleri yeni sezonla bir- likte çoğalmaya başladõ. Bunlarõn bir yenisi “Demonation Festival”, 2 - 3 Ekim tarihlerinde Tamirhane’de Bant dergisinin organizasyonuyla meraklõlarõyla buluşacak. Müziklerini bağõmsõz yollarla yapan ve alternatif yollarla yayan “buralı” gruplarõn sahnede olacağõ festival, al- ternatif kulüpleri mesken tutanlar için kaçõrõlmayacak bir fõrsat olacak. 14 grup ve projeden oluşan prog- ramda electro-pop’tan post-rock’a, indie-folk’tan new wave’e, deneysel noise’a kadar çeşitli türler iki gün bo- yunca icra edilecek. Saat 16.00 iti- barõyla başlayõp gece yarõsõna kadar sürecek etkinliklerin konuklarõ ise şöyle: Ekin Fil, Soft Gates, Ne- kizm, She Past Away, Post Dial, Bicycle Day, Seni Görmem İm- kânsız, Oak, On Your Horizon, Motorr Moose, Erkin Gören, So- lardip, The Raws ve Kutu. Tamirhane’den alternatif sesler yükselecek Kayıp resim 52 yıl sonra bulundu Kültür Servisi - Duvar resimleriyle ünlü Meksikalõ ressam Diego Rivera’nõn 1954 yõlõnda yaptõğõ ve 1958 yõlõndaki Doğu Avrupa ve Çin’de gösterilirken kaybolan “Glorious Victory” adlõ resmi ortaya çõktõ. NTV’nin haberine göre Guatemala City’deki Ulusal Saray’da sergilenmeye başlanõlan resim, dönemin ABD Dõşişleri Bakanõ John Foster Dulles’i hicvediyor. Foster, 1954 yõlõnda CIA’nõn desteklediği hükümette görev yapan Carlos Castillo Armas adlõ Guatemalalõ yetkili ile ABD Dõşişleri Bakanõ Foster’õn tokalaştõğõ resimde arka tarafta ülkenin içinde bulunduğu durum anlatõlõyor. Guatemala’da 1954 yõlõnda Amerikan istihbaratõ CIA tarafõndan düzenlenen bir darbe yapõlmõştõ.  Cazın ‘First Lady’si lakaplı, Stan Getz ve Ray Charles gibi ustalarla aynı sahneyi paylaşan, Grammy ödüllü Diane Schuur’un konseri bu akşam saat 20.00’de Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda. AKBANK CAZ FEST VAL ’NDE BUGÜN DDB&Co’nun CNN Türk için hazırladığı çalışma açık hava dalında Türkiye’ye Altın Aslan getirdi. “İklim Değişikliğini Yakala” konulu fotoğraf yarışmasında “Serbest kategoride” birinciliğe Salih Ağır’ değer görüldü. 1 2 3 SeniGörmemİmkansız