Katalog

öylealgı lanmı ştı r.Sözdebir incelik var; “açniilyarlardanyanaolmak” başka,edebiyatıaçmilyarlarıyazma yolundayönlendirmekbaşka.Sanatıraymakası gibievriltmeyekimseningücüyetmez. Belkisözünikincibölümü Sartre’ ı namacı nı daha iyianlatı yor.Çünkü her çağda sanatı nımutlu azı nlı ğmçı karmakullanan, böyleceaçmilyarlansörnürenyazarlarçı kmı ştı r. Bugünde, bizde bileyalnı zkapitalist mutluazı nlı ğı namaçları nıgerçekleştirmekiçin aşağı lı keylemleregirişensömürgenleryok mu? Yoksa,cümlekuranı ayanyazarlar türeyipbüyüködüllerelayı kgöriilebilirler miydi?.. - “Dildeulusakı hğısavunurken,ulusal sanat veulusaledebiyatıda sözkonusu eder Atatürk. Gittikçegüdükleştirilenbir edebı vatmvedilin, toplumu vabancı laştı rdı ğı nısezmişti”diyeyazıvorsunuz.Hatta bu bağlamdaNamı kKemal,TevfikFikret, CenapŞahabettin.1lalitZiya Uşaklı gil’ dekidil veanlayı şuzaklı ğmdansöz cdivorsunuzvebunun kaçı nı lmazsonuçları na değinivorsunuz“UlusalDil/Ulusal Edebiyat“ta.Anlatı rnnsı nı z? - Ulusa“ulus”kimliğinikazandı ran,o ulusun tarihidir,ulusun dünyatarihiiçinde aldı ğı yerdir.‘ Dünyatarihi içindealdı ğı yer’şundan önemli;“ben şu ulusum” demekyetmiyor.Ulus,kendinitarihiyle kunı tlamalı ,dünyatarihi de onaylamahdı r bunu. Ulusalsavaşvermeyekalkanbirçok topluluk bunu kanı tlayamadı ğıiçin,dünya tarihindendestek alamı yor.Yada emperyalizmingüdümündekitarih bunu böyle istiyor.0 zamanulus, Türkiye’ ninyirminci yüzyilmbaşı ndaverdiğiKurtuluşSavaşı gibibir atı lı mlabaşı nı nçaresinebakar. MustafaKemal’ inöncülüğünebaşlatı lansavaş. yalnı zcayurt topraldarmıkurtarma amacı ylaverilmemiş,bu savaşlakültür emperyalizmininönü de kesilmiştir.Daha savaş sürerkenMustafaKemalulusaleğitimden sözetmeyebaşlamı ş,hemen ardı ndan eğitimbirliğinisağlayarakcğitimdelaik anlayı şıegemenkı lmagirişimlerinde bulunmuştur.Eğitiminde, sanatı nda, toplumsal birliğisağlaı nanı nda aracıdildir.Dilimiz iseyüzyı llarcaArapçanı n,Farsçanı netkisi altı ndakalaraktoplumdan kopmuş, halklararasıdüşünce-duygualı şverişini sağlamagöreviniyitirmişı ir.Ulusalbütünlük sağlamanı ntek aracı dildir.Kurtuluş Savaşısonrası kültürelkurumlaşmanmtarih ve dil alanları ndakendinigöstermesinibuna bağlayabiiriz.Türk Tarih Kurumu, tarihimizinaraştı rı lması ,Türk Dil Kurumu da dilimizin,kökenindenbeslenerekgelişip zenginleşmesinigerçekleştirmeiçin kurulmuştur.Bukurumlar eleştiriyeuğrasa, faşistkafalıyöneticilerleortadan kaldı rı lmak istensede, başlangı çtakı sayı llarası ğan etkinlilderiylevarlildarı nıkanı tlamı şlardı r. Sözünüettiğinizyazarlarkuşkusuz kültürümüzebüyükkatkı lardabulunmuşlardı r. Ne var ki, dillerihalkı nyarattı ğıdil kökenindenbeslenenbir dil değildi. Günümüzdecanliliğı ndanbir şeyyitirmeyenHalit ZiyaUşaklı gil’ in,1900’ deyazdı ğıAşk-ı Memnu’ yu1945’ teyalı nlaştı rmakzorunda kaldı ğı nı unutmayalı m.Onu bugünlere getirenbelkide o yalı nlaştı rmadı r.Ulusal edebiyatulusaldilinürünü olmadı kça,o edebiyatı yabancı laşmanı netkisinden hiçbirgüçkurtaramaz.Atatürk, edebiyatı nve dilingittikçegüdüldeştiğiniilksezen aydmlardanbiri olmaklakalmamı ş, güdüklüğüönlemeninyolları nıda aramı ştı r. TMHALKGERÇEKSANATÇISINI SEÇEMEZW - “Halkgerçeksanatçı sı mseçemez. Bundanyararlananlar,sanat adı naneler sürmezlertoplumun önüne.Bu da düşünceyi vesanatı yozlaştmr.Nesnelbir eleştiri doğmadı ğıiçin,halklayöneticiarası ndaki iletişimde kurulamamı ştı r.Politikacıaldamğı nı sanmı ş.halk da buna inandIğı için,p0k- tikacı yakarşısaygı nlı ğmıyitirnı iştir.”diye vazı vorsunuz“Karramilı raEğilmek”te... Once bunu açmanı zıardı ndandapeki ya halkgerçekpolitikacı smınası lseçivor’ u yanı tlamanı zıricuediyorum. - Eğitimdenyoksunhalkı nbilinci yoktur.Dilimvarmı yorama suyundibinde küçükbalı ksürüleriörneğinivermek zorundakalacağı m.Küçükbalı ldarkuşkusuz güçlerinibirliktenaldildarıiçin sürüleşmiyorlar.Kitleselbir alı şkanlı kla; ileriye-geriye,sağa-solabirlikteyöneliyorlar.Bu davranı ştabilinçyok,şartlanmavar. Sonkamu oylamasıkanı tladı bunu.Ayrı mcı lı kfalan yaptı ğı myok;haritada görüldüğügibi, eğitimli,azçok dünyayaaçı kkesimlerin sağduyuludavrandı klarıaçı k.0 gün onayladildarıanayasataslağmm.ikigün sonra başbakancayenidenelealı nacağısöylendi. Oyleysebu oylamane amaçlayapı ldıdiye sorulmazmı ?..Bubağlamdadüşünülürse, hayattaelinekitap almamı şbir halk nası l gerçeksanatçı sı nıseçsin!Sanat,edebiyat böyleceyozlaşı yor.Yazı lanlarabakı n; bugünvar görünüyor,yarı nyok!Gelelim halkı ngerçekpolitikacı sı nınası lseçtiğine... Bizdehalk politikacı vı seçmiyor,politikacı gözünekestirdiğihalkıseçiyor.Türkiye’ de politikacı ,başkandediklerikişilerintek sözcüğüylebelirlendiğinegöre,halkı n seçmeiradesindensözedilebilirmi? - “KorkuToplumu”adlı yazı nı zı n girişinde“Dilimitutmaktankorkuyorum” diyeyazdIğı nıoku aruz Rönesansşairi AntonioFerreira‘ nı n.1528-1569yı llarıarası nda yaşamı şolanFerreir.ıkorkuyordu...Peki, 2010’ uneredeyse günümüzde sizde meselakorkuyormusunuzhiç? - Korkmuyorum;insanlarıhaksı zyere hapishanelere tı kanlardan,kuraflann önünü tı kayarakyı llarcaköle hayatı na zorlayanlardan,bu yasadı şıuygulaı nalara sesçı karmayacakdenli küçülen yöneticilerden,kendilerini cemaat reisinin iradesineteslimeden her düzeydekihukuk adamı ndantiksiniyorum.Çünkü onları n bulundukları yerler,haldun, hukukun yerinegetirildiğikutsal mekanlardı r. Onun bilincinde olmayankişi,yalnı züç beş sanı ğadeğil, topluma, insanlı ğakarşıda suç işlemişsayı lı r.Rönesans’ ıgüllük gülistanlı kbir dönem sayı yoruz.Zamanı n papası nı ntek amacı nı nkiliseyikutsal konulara ilişkinresimlerledonatmak olduğunu, resimleriyapacakolan Raffaello’ yu,-ona aşkı nı nözgürlüğünü bile tanı madan-,nası l bir köle gibi algı ladı ğı nıokumuştum. Şairler,zamanları nı nduygu tarihinin yazı cı landı r;öyleşairlerden biri olan Ferreira’ nrnkitaba aldı ğı mşiiriniburaya da aktarmakistiyorum:“Korkuylayaşı yorum/ Korkuylayazı yorum,konuşuyorum/ Korkuylasesleniyorumkendime! Endişe etmekten korkuyorum.” Burada “korku” sözcüğünün ironii söylendiğigözden kaçmı yor.Korku vardı rsindirir, korku vardı rtoplumları nönünde söz peygamberiyapar adamı .İronili anlatı mı yla bugünleribulduğuna göre Ferreira yürekli biri olı nalı ...TEMA VakfıBaşkanı HayrettinKaraca da bir iki yı lönce, “Konuşamı yorum”deyip, “konuşmadan anlatma”yıyeğlememişmiydi?..Bu söyleşiyi, yaşamı boyuncakorkunun üstüne gitmiş bir şairin, Nazı mHikmet’ indizeleriyle bitirelim:“Vebir kere vakt erişip/’ Gayrı k ycter!’ /demesinler...tBunubir dediler mi, ‘ israfilsurunu urur,/ mahlukat yerinden durur’ /toprağı nnabzı başlar/onun nabzı ndaatmağa./Ne kendi nefsinikorur,/ne düşmanı kayı rı r!Dağları yı rtı p ayı rı r,Jkayalankesip yoleylerabı hayat akı tmaToplumve Edebiyat/Adnan Binyazarl Can Yavmları /364s. • L ı .j ,“ .•..,.-. ; yı - ,•• 1 -e . . — ————-----ş ‘ ——.4---’ ‘ . 4 .... :, CUMHURİYET KİTAP SAYI 1076 SAYFA 17