Katalog

OsmanŞahinuzun bir aradansonra yeniyazdı ğı öyküleriDarağacıAvfnda topladı .Şahin,yı llardı r kalemoynattı ğı coğrafyada Çukurovaçevresindeki yaşantı lan,yı llardı rvar olan olaylarıusta dilişçiliğiyle kurguluyor.Bukez karşı mı zaBamediköylülerini, sözlühalkanlatı m geleneğininToroslar’ dakison temsilcilerindenBey Analarıçı karı yorörneğinve tabii,en sert metnide kitabaadı nı veren“Darağacı Avı ”öyküsüyle oluşturuyor.Kanlı sı nıöldüren Miran’ ı ndarağacı başı nda. kanlı sı nı nçürümesini bekleyen,bu bekleyiş anlanndabilincinivitirişinetanı k olupsarsı lı yoruz.Osman Şahin’ leyenikitabı üzerindendevameden dramlar üzerinekonuştuk. Erdem özToP itaba adı nıveren ‘ Darağacı Avı ”öy—künüz ilkanda okunısaraı yor.Kanlı sı . nı olduren Mı ran olu degunler süren hesaplaşmasmatandc oluyoruz.0 arada insanlı kdenilen kavrammbir ölü karşı sı ndaverdiği savaşı mvar.Bu öykünüzdekiacı ması zMiran tipini besleyenkültünı laltyapı dansöz eder misiniz? - Miran, öldürüm kültürünün temel motiflerindenbiri. Olümü,öldürmeyi kültleştirnı iş.Bir ölümleyetinmez, kurbanı nölüsüne ölümün bin halini yaşatmaya çalişı .r.Oldürmeyebu denli düşkünken, özünde korkağm teki. Oldürürken şahindirama öldürülmekten ödü kopar. Böyleleriyaşamı başkaları nı nölümünde görüp tanı r. Bununla dayetinmez,kurbanı nı n karı sı naölününyanı başı ndazorla tecavüzedecek kadar insanliktançı kar.Kan davasmı nküçükten beri körüldediği hı rs ve icin,insanliğı mkörleştirmiş. Çocukluğundanberi yaşamı nıöldürme ve ölüm kültürüne bulaştı rarakheba etmiş, küçücükdünyası nıkurbanmı n kanı üstüne kurmak istemiş.Kan üzerine dünya kurulmazoysa.Kanı naktı ğı yerdetoprak mezarlaşı r.Kan dökmek kadar insan soyunuküçülten bir şeyyok. Miran tipi, kendi öfkesinde çürüyenbiri. Ona göre ölçü,ölçüsüzlük.Korku ve aşağı hkduygusu özsuyu.Hasta ruhlu. Yenemeyeceğitek düşman kendisi. Günlerce ölüm, korku ve dehşet kozasmı niçinde döner durur. Olü baskı sıaltı ndakalmı ş,öç ve kinle donanmı şbir kalı ntı . Ydlardı rsüren bir öldürme içgüdüsü,kişiliğininbütün alanları nıkurutmuş çoraklaştı rmı ş.Bu durum onun öç alma düşüncesini,düşmanlı ğı nı ,canı nıaldı ğıölüyleolan öfkesinikemildeştirmişiyice.Bu arada “DarağacıAvı ”öyküsünün beni çok uğraştı rdı ğı nısöylemeliyim.Bugünekadar yazdı ğı men “harh” öykülerden biri. Bu öykünün yazı mı ndaı ı e kadaryükscğe çı kabileceğimi,ne kadar derine inebileceğimigörüp yaşadı m,diyebilirim. YATAKÖYKÜSÜNDE DEVLETELESTIRISIVAR” - Bu öykünüzaynızamanda korku-gerilimtürüne de yakı nduruyor biraz Zaten öykünüzü ustasinemayönetme.niAlfred Hitchcock’ unanı sı naithafetmişsiniz? - Doğru, katı lı yorum.Biröykü ve gerilimöyküsü “DarağacıAvı ”Oyküyü, AifredHitchcock’ aithaf etmemin nedeni, Öykününfinalindekitecavüzsahnesiile onlara bakarmı ş gibigörünen ölü gözlerininağı r ağı rkapanması sahncsinibiraz fantastikbir kurgu ve dilleyazdı ğı miçin. Hitchcock filmleribeni derinden etkiledi. - ikinci öykünüz ‘ Sarı Yatak”taise tam bir insanlı k dramısözkonusu. Birazda rrajikomikbir olayı nanlatı mıgibi. Bilinen basit bir sarısünger yatağı ngerisindene büyük toplumsaldramlaryatı yor?Irani de olsaözünde müthiş bir acı var.Ne dersiniz? - Sözcükleridurdurmadan, devinim halindebı rakarak,bir kamera gerçelcliğiile yazdı ğı möykülerdenbiri ‘ Sarı Yatak.” Oyküde anlatmayaçalı ştı ğı mMardin yöresine,Güneydoğu Anadolu’ yasokulmuş Arabistan’ ı nçölbaşı dı rdiyebiliriz.‘ Sarı Yatak”ı n okuragörünmeyenyüzünde devletineleştirisivar. Feodal ağalı k kurumubütün gücüyleyaşı yor.Henüz kadı nlaşmamı ş,on üçündeki Pero kı zı n,üç kardı ,yetmişlikağa ileevlenmesindedevlet yok Pero’ nun veköylülerinkimlik kağı tlarıyok. Günümüzde para babaları ndan Halis Toprak’ ı nmilyonlardökerek torunuyaşı ndakikı zlaevlenmesigibi. Oykününgirişindeyazdı ğı mkurdu, solucanli, sülüldü, gübre şerbeti rengindeki,pis kokulusarnı ç suyunuyı llardanberi köylüler içerlerken de devletyok. Pero kı z öldürülüncehükünı ettabibi, savcıve jandarma olarak devletboy gösterir orada. Oyküde anlatilanyörelerde gülen,gülüşünü çoğaltanbir insanarastlayamazsı nı z.Oralarda karı ndoyurmanı nadı ‘ yaşamak”tı r. Ağalı kkurumunun olduğu yerde hiçbir düşüncegelişipkökleşemez.Zaman donar, düşünce fosilleşir.Aşiretlerkadar, ağalı k kadar değişimedirenen kapalı bir toplum azbulunur. Aşiretçiikte tek yasaağaile şeyhtir.Ağanı nsöylediğitöredir. Böyle ortamlarda insanlar müritleşir.Ağalı ğı n, aşiretçiliğindiğer belirginbir özelliğide “bölücülüktür, kavgacı lı kve kan davası ” kültürüdür. Herkes kendi aşiretinitutar. Aşiretçilikanlayı şıdiplerini oyar.Dibini göremedilderiher şeyiderin sanir, kuşkulanı rlar.Topraksı zlı kveyoksulluktur ora insanları nı birbirinebağlayan.Acilı , çarpı k,haldan yenilmiş,hiçbiri bulunduğu yerden memnun olmayan,bastı rı lnı ı ş duyguları ninsanları dı ronlar. Yiyecek ekmeği,içeceksuyuolmayanı nonuru, düşünceside olamaz.Binyı llı kağalı k kurumununsürüngenleştirdiğiinsanlardı r. Uygarlı ğı ngiremediğiağa-tarikatbağlamı altı ndakiinsanlar aslabirey olamaz. Kendilerineikinci cumhuriyetçidiyen genci insanlar,tarikatlan, siviltoplum kuruluşu olarak görüyor.Tarikata bağlı insanlar bireyolamaz,ancak kul olurlar. Bu yüzden oralarda ulusalbilinç, çağdaşlı k gelişemez.“Milliirade” hiç oluşmaz.Olsa olsa kulluğun iradesi olur. Yeri gelmişkenbir gerçeğeparmak basmak istiyorum: Kapitalistsisteminürettiğimalları ,cep telefonu,koka kola, araba, TV seyreden, kullananbirey olamaz.Bireyolabilmeleriiçin feodalizminbir ileriaşamasıolan kapitakı türetim biçiminegeçilmesigerekir. Son söz olarak şunu söyleyebilirim;eğer devletimizDoğu ve Güneydoğu’ daiyice etkin olabilseydi,birer ortaçağkurumu olan ağalı kve şeyhliğiortadan kaldı rabilseydi,daha gelişmişbir ileritoplum olacaktı .Bende ‘ SarıYatağı ”yazmamı ş olacaktı m. “BiRDRAMOYKÜCÜSÜOLARAK GÖRORÜMKENDIMI - “Beyanalar”ane demeli?Birçok oku- nı nbilmediği,duymadı ğıTorosla?ı n anlı şanlımasalanaları ,masa!anları lanyla tanı ştı nyorsunuzbizleri. Yani,başta belki edenı edim,bize büyük bir kültür rakdimi yapı yorsunuz,salt okuma edimininyanı sı ra? - Aslı nda‘ Beyanalar”dan apayrıbir kitapoluşturabilirdim.Beyanalarçocuklu- ğumun, kuşağı mı ngerçekyaşamı şmasa! analanydı .Binlerceyı llı ksözlühalk anlatimgeleneğininyaşayanson temsilcileriydiler.“Yediacı nı n anaları ”derdik onlara. Beyanalar,öyküdeyazı ldı ğıgibi üç kişi değildi,Fatma Beyana,Dudu Karı ,San- kı zAşşa(Ayşe)gibi başka kadı nlar da vardı .Kara Hapa’ nı notuz beş yı lönce yaktı ğıağı tlannkasetini saklı yorum. Yüzleri,yaşlı lı ğı n,yorgunluğunderin diş izlerinitaşı rdı .Her zaman çok yaşlıve eskigörünürlerdi. Gözyaşıve ağlama izlerivardı yüzlerinde.Anlattı klarımasallar bize birer vahiygibi gelirdi.Duyduğu- muz, bildiğimizbütün anlauları ndoğum kalibı onları nağzı ndançı kmaydı .Ne zamannı asalanlatmayakalksalar,içimizbaş döndürücü dinlernelerledolardı . Masa!- lar, onları nsesinde,yüzünde canlanı rdı . En eskianlatı cilarmkokusunu bilirlerdi. Ahlaksı zhldarı ,yiğitlikleri,yı rtı cı yalanlan,sonu ölümlebiten aşklarıanlatı rlardı . Sözün,haysiyetinvitrini,masalları n senfonisiydionlar. Yoğun şimşelderin,gök gürültülü yağmurlarm,karabuludarı n örttüğüToros gölderinin altı ndadoğmuş büyümüşlerdi.0 bulutları naltı ndagelin olmuşlar,doğurmuşlar,gülmüşler, ölmüşlerdi.Yı llarönce Ummülü Ana’ yı gördüğümdeçok yaşlanmı ştı .“Hayatı mı yaktı m,ağzı mdakülün tadı bile kalmadı oğul” demişti. - Son öyküdeise sağlamkarakrerli ÇatalCelal’ lekarşı laşı yoruz. ve arkadaşlı kduygusunuişliyornunuz.Karla kaphyollardakiarkadaşhğı ,naif: temizvesaf duygularkazandı rdı ğı nı zatanı koluyoruz insanlara? - Çatal CelalAmcayazdı ğı mgibibir insandı .Iki metrelikboyu, kalı nçizgilerle dolu geniş nı ekanliyüzü ve gür kahkahalanyladikkat çekerdi. İlkokul mezunuydu,kitap okurdu, dine karşı değildi, akı lcı ydı .Dini kullananyobaztakı mı na karşı ydı .Yağmurduasmı çı kanyobaz takı mı nakarşı :“Efendim,radyo durmadan hava durumunu söylüyor.Alçak bası nçtanileyüksekbası nçtansöz ediyor.Sizse hayı rdualarlayağmurgetireceğinizi sanı yorsunuz”diyebağı nrdı . - Otuz dokuzyı llı köyküyazan olarak bizeyazarhğmı zdanbiraz söz eder misiniz?Edebiyat nedir sizce? - Jean Paul Sartre’ ı nyı llarönceki sözüyleyanı tvereyimsize:“Edebiyat,insan özgürlüğünün süreldibelirtisidir. Edebiyatdünyayakatilmaktı r.” Banagöre edebiyat,uygulamalarla,yazı nalarla inceltilmişbir sözcükdokuma sanatı dı rve edebiyathiç bitmeyen,sonsuzbir süreçtir. Her yazarkendi iç dünyası naeğilmeli, kendi iç dünyası nısözcülderlefethetmeye çalı şmalı dı r.Oyküleriminbütününde acı ve gerçeklervardı r.Çünkü yaşamı m öyleydi.Hep olaylargördüm, olaylariçinde yaşadı m.Olayıinsan yaratı r.Olayı n olduğuyerde insan vardı r.Olaylarinsanları etkiler ve onları değiştirmeyezorlar.Bu yüzden bazı olayları neğiticiyanları vardı r.Kı sacasıyazdı ğı möyküleryaşadı ğı m dünyanı nve geçmişiminacı burkucu olaylannm tutanağı gibidir.Bu yüzden bir dram öykücüsüolarak görürüm kendimi.Yazarkenher sözcüğünayrıbir kokusu,ayrıbir iç sesiolduğuna inanı rı m. Her sözcüğünbirer yüreği,canı ,kanı olduğunainanı rı m.YÜreksizyazı ,boş sözdür.Söğüt odunun ateşigibi ı sı tmaz insanı . Yazar ve sanatçı nı nyaşamıkoskocabir yalnı zlı ktı raslı nda.Yalnı zlı kbazen acı verenbir Zehirli sarmaşı kgibi sarar içini.Iyibir öykü ortaya çı ktı ğı nda içimşekerlenir,yaşadı ğı mhayatlabarı şı r, sevinirim.• Darağacı Avı !Osman Şahin/Can Yayı nları /ı lOs. OsmanŞahinle_DarağacıAvı _üzerine ‘ Acı lı ,haklarıyenhlmiş, bastı rı lmı şduyguları n insanlarıonlar.. SAYFA 6 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1076