Katalog

itaplarAdası Gutenberg’ indünya yazı nı na katkı sıolmadıdeğil.Bukatkı , getirdiğiteknikleyaşandı . Lumi Kardeşlerde çektiklen belge fllmlerekarşı nsinemanı n tekniğinigetirmişti,sinema dediğimiz,yinede sonradan gelenlercesanatlaştı nidı . Gutenberg,yı llarsonra şöyle birdoğrulabilseydiyattı ğı yerde Dostoyevski’ ninromanları na bakarda şaşakalı rdıherhalde. ORTAKERKENINÜRETKENI OLARAKYAZAR... Demekbirsanat türünün ortakerkesi,onu her gün yeniden yaratarak birbirineaktaran sanatçı lanylaçı kı yorortaya,onlannsözkonusu erkesiyleyolalı yor...Yazı nsalüretimde, venmde buna bağlı .Bunuyazı nsalalana su taşı yanyazarlarlayazı nentelijansiyasıvar ediyordenebilir. Dönelimçocuk gençlikyazı nıalanı nda kalemoynatan yazarlara...Kitapya da e-kitap, yazarları nverimiolarakulaşmayacakmı insana?0 halde bizim,11kmbu ortak erkeye dökülensulara bakmarnı z,bunlannnitelikleri üzerinedüşünceler üretmemizgerekiyor galiba...Kimlerkalemoynatı yorçocuk yazı nı alanı nda,neleryapı yor? Yazı nentelijansiyası ,alandakiüretimin niteliği,ortak erkeninkatı lı mcı lanüzerinehangi adı mlarıatı yor,ne gibikayı tlartutuyor? Sözgelimibirçocuk gençlikyazı nı yazarları sözlüğümüzvar mı ,bu yazarları mı zıtek tek tanı maolanağı nasahip miyiz?Çocukyazı nı ürünüyayı mlayanyayı nevisayı sı kaç?Alana özgüsivilörgütlenmehangidüzeyde? Bu çerçevedebirmüzeyesahip miyiz? Demekkiiş, dönüp dolaşı portakerkenin nicelikçenası lyayı ldı ğı nıgözlemeye,öte yandannitelikçebunun doruğaçı kması için çabalamayagelipdayanı yor.Beriyandan çocukyazı nı yazarlannı nüretimkoşullannı n dahaiyihalegetirilmesi,yaşam düzeylerinin yükseltilmesi,verimleriningeliştirilmeside büyükönem taşı yorelbette. Bunlarolmadan kitap nesnesi ya da e-kitapsanalıolmuş ne farkeder?0 halde yapı lacakilkişin,çocuk gençlikyazı nıalanı nda ürünveren yazaryelpazemizehiçdeğilse kuşbakı şı gözatmak olduğuçı kı yorortaya... Kaçyazarı mı zvargeçmişte bu alanda ürün vermişolan,günümüzde venminisürdüren? Öncülerin,yazı nı mı zı nötekitürlenndeürün verirkençocuk yazı nı ndada kalemoynatan yazarlarolduğugörülüyor.Şairlerinöykü, roman,oyunyazannı n,çocuk yazı nı içinde ürünlervermesiiledoğrudan çocuğa dönük ürünvermesiolgusunu birbirindenayı rmak gerekmiyormu? Buradan çı karacağı mı zsonuç şubana sorarsanı z;çocuk, genç, erişkinhangialanda ürünverirseversinönce yazarlı kyolundabir düzeye varmı şolmasıgerekiyorkişinin. Aday,yazma becerisinde, derlitoplu anlatı mı ,dilegetirebilmehüneririiyeterligörüyor, virtüözlüğügeçelimyazarlı ktabirgelişmişlik, uzlukgereksinimiduymuyorsa,doğrubir tutumsayı labilirmibu? Alandaverimdeğeri üzerinedüşünce üretebilecektek güç var;eleştirikurumu. Günümüzdebirkaçbinçocuk yazı nı yazarı bulunduğuöngörülürse,alana özgü eleştirikurumu üyesi konumundakibirdüzine insanı nbunu başarması olası mı ? Ustelikbunlarya eğitimbilimciya da yazı nbilimci...Bu katkı yı küçümsediğimeyorulabilecekanlam kı rı ntı sı na bilekatlanamam,söyleyeyim.Ne kidoğruca yazı nalanı ndangelen birçocuk gençlikyazı - nıeleştirmenide olsaydıdiyeceğim,ama görebildiğim,bilebildiğimceyok! Biryazı nalanıkiyazar, kuramcı ,bilimci, düşünceci var amaeleştirmenyok, ne söylenebiliro zaman? ÇOCUKGENÇLİKYAZININDA YAZARYELPAZESİ.. Çocukgençlikyazı nı nı nana kraliçesi sayabileceğimizGültenDayı oğlu,kendiüretimiyle ilgilişunlansöylüyor “Çocuklariçinyazmayabaşladı ğı m1960’ lı yı llarda,çocuk edebiyatı diyebiryazı n türününbulunmadı ğı nainanı lı yordu.Ben,çeşitli toplantı larda,içtenliklibircoşkuylaçocuk edebiyatı ndansözettikçe,büyükler,‘ Böyle biredebiyattürü yok. Nedenvarmı şgibi davranı pkavramkargaşası yaratı yorsun?’ diyerekbeniazarlı yorlardı .”(Sedat Sever; ll.UlusalÇocukve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu,2007,15) Elliyı lönce çocukyazı nıiçinyolaçı kan Dayı oğlu,günümüzdede üretiminiyoğun biçimdesürdürüyor.Onunbualandakivarlı ğı , bizeçocukyazı nı nı nbaşlı başı nabiryazı n alanıolduğunugösteriyoraynızamanda. Buçerçevedegeçmişteçocukyazı nı alanı ndadeğerüreten,büyükerkeylealana katı lmı şyazı ncı lanmı zanı msanabilirilkağı zda. SözgelimiEflatunCemGüney,OğuzTansel vb.yazarlarfarklıtürlerdengelselerde çocuk yazı nı mı zı ntemelineharçtaşı mı şönemli yazı ncı lar.BuyüzdenGültenDayı oğlu’ nunyanı sı raIsmetKür,AzizNesin,KemalÖzer, MuzafferIzgü,UlkerKöksalvb.adlarda böylesi birdamarı nardı lıolarakalı nmalı ... Gerçektenkendileriniyazı nsalalaniçinde kanı tlamı şazı msanmayacaksayı dayazann çocuk-gençlikyazı nı nauzanmasısevinçle karşı lanacakbirolgu.Eksiklertaşı sada sayalı mbunlan:Nazı mHikmet,Rı fatIlgaz,Fazı l HüsnüDağlarca,YaşarKemal,Mehmet Başaran,AylaKutlu,DinçerSezgin,Mehmet Güler,AyşeKilimci,NecatiTosuner,Hüseyin Yurttaş,MucizeÖzünal,HidayetKarakuş, AydoğanYavaşlı ,FerdaIzbudakAkı ncı , KadnÖztopçu,NecatiGüngör,NecatiMert, ŞükranFarı maz,UMyeAlpay,NemikaTuğcu, CemilKavukçu,KannKarakaşlı ,MügeIplikçi, ErayKarı nca,MehmetAtilla,BehçetÇelik vb. Yukandakilisteyepekçokyazı ncıadı nı eklemekolanaklı .Buaradayazı ncıkimliğiyle çocuk-gençlikalanı ndaveriminisürdüren pekçokyazarvar. Ayncaçocukyazı nı nayönelikkuramsal çalı şmalaryaparkenbunuşiir,öykü,roman türündeürünlerletaçlandı ranazı msanmayacak sayı dayazarlada karşı laşı yoruz.Örneğin Zehra Ipşiroğlu,GülçinAlpöge,MustafaRuhi Şirin,Necdet Neydim,AdnanBinyazar, HikmetAltı nkaynakvb. bunlararası nda sayı labilir. Yinealanda üretiminisürdüren yazarlardan birbölüğünündeneysel arayı şlarsergilediğini söyleyebiliriz.BuönemligirişimiçinSeza KutlarAksoy,AytülAkal,AylaÇı naroğlu, MaviselYenervb. adlar göz önüne getirilebilir sanı yorum. Bunlarolumlugöstergeler hep... Ancak yapı lanişlereyönelikolumsuzkimiörnekler de eklenebilirbuna kanı mca. SözgelimiGeorge Simenongibi,dört yüze varan sayı da değilbelki,onlarca da değil, ama yüzleribulan,aşan sayı dakitap yayı mladı ğıbiliniyorkimiyazarları n.Bunca kitap yayı mlanmı şolması nınası lkarşı lamakgerekir? Buoranda kitapyayı mlayanbiryazarı ntüm kitaplannıgerekirlikleriniyerinegetirip içselteştirdiği,öyleverimlediğidüşünülebilirmi? Sı klı klagöze çarpanbirduruma da değin- mek isterimdoğrusu. Örneğinbirbölük yazar,anlatı kahramanlanya da konu,iztek, sorunvb. öğeleraracı lı ğı ylaverimini,Keloğlan serüvenlerinebenzer biçimdediziye dönüştürerekgötürüyor.Dizibiçimindesürdürülen çocuk yazı nıürünlerinintümü değilama bir bölüğüiçinyazann, “neden dizi?”gibisinden birsoruya yanı tvermektegüçlükçekeceğini düşündüğümü belirteyim. Kimiyazarları n,belkitelevizyondizilennden aldı klarıesinlebelliizleklerçevresinde kümelenerekyapı türetmeyekoyulduklarıda savlanabilir.Buçerçevede tarihselzaman, çevreseldeğer, yurtseverlik,erdem, arkadaşlı kvb. izleklerüzümsalkı mı benzeriyapı lanmayla karşı mı zaçı kı yorhep. Peki,karmaşadannası lkurtuluruz? YAZARKARMAŞASINDAN KİTAP/E-KİTAPPAZARINA... AhmetOktay’ ı ndeyişiyleyeraltı ndakurulu romancı fabrikalannı naptal erişkinleriçin durmadan romancıürettiğibirortamda, bundançocuk yazı nı nasoyunanlannpay almamasıolası mı ?(Bak.:Emperyallzm,Roman ve Eleştiri içinde,Ithaki,BütünYapı tlanna Doğru,5.Cilt,2010, 196vd.) Biryazı nkarmaşası içindeyaşamı yoruz yalnı z,teknikaçı danbeceriliama marifeti bununlası nı rlıgenetiğibozulmuşbirçocuk yazı nıyazarlarıkuşatması altı ndabocalı yoruz da. Biraykı ngerçekçizeminde biçkidikiş kursları nagidipgelen hanı mkı zlara,halk eğitiminmeslekedindirmekursları nakatı lan işsizgüçsüz delikanlı larabenzeyenfason yazarüretiyorolmayalı msakı n?... Oysa verimleriylebu alanda göz kamaştı ranniceyazara sahibiz.Eksikkalacağı nıbile bileanı msadı ğı mcabirlisteyapmaya girişeyim:Zeynep Cemali,NurIçözü,MiyaseSert- barut, SevimAk,BehiçAk,BilginAdalı , IsmetBertan,HamdullahKöseoğlu,Mine Soysal,YücelFeyzioğlu,SevgiSaygı ,Erol Büyükmeriç,AslıDer,Suzan Gendönmez, GülsevinKı ral,HacerKı lcı oğlu,GüldemŞahan vb. 0 halde ilkyapı lması gerekençocuk gençlikyazı nıürünlerininkapı sı nı ,eğitimbilimsel yazı neleştirisikadar yazı nsaleleştiriiçinde sonuna dek açmak! Yı llarönce AdamSanat’ tayazı neleştirisi ileyazı nsaleleştiriyibirbirindenayı rı rken birkaçyazıboyunca durmuştum bunun üzeri nde.Ozellikleeğitimbilimtemelindebirçocuk yazı nıeleştirisizatenöteden berigörevini yapı yor.Söyleyeceğimyazı nsaleleştinyi,hem disiplinolarakalana çağı rmanı n,hem de çocukyazı nı naözgüyazı nsaleleştirialanı nda da yeni.eleştirmenlerkazanmanı nyolu bulunmalı ! Kitabı kurtarmanı nyolu,yazı nsaleleştiriyi kurtarmaktangeçiyordenebiliro halde... Yazı nsaleleştinyiAhmetOktay’ ı ndeyişiyle “zuhurateleştirisi”ndenkurtarrnanı nyoluda bu! Buçerçevede yukanda andı ğı madlar çerçevesindeçocuk gençlikyazı nıalanı ndaürün verenleriaralı klaı la“KitaplarAdası ”nakonuk almayıtasarlı yorumdiyebilirim... Değilmikialanda ortak erkeye katı lanları n tümü de yazı nkardeşi,o halde herkes elini kitapnesnesininaltı nakoysunhele, başka çözüm müvar? Yoksabu gidişleister nesnesi, istersanalı çocuk yazı nıbirseçkinleretkinliğine dönüşebilir... Yazı nlailişkilenençocuklarıseçkin çocuklaradönüşmekten kurtaracakolanda bu. Yoksaoyuncağıolmaklabirlikteoyun kurma yeteneğiniyitirmişbirdüşünce özürlülen ordusuyaratacağı zdemektir çocukları mı zdan... CUMHURİYET KİTAP SAYI 1076 ‘ Il M.SADIKASLANKARA Çocukgençlikyazı nı nd geleceğeyolculuk . Gutenberg’ in bulguladı ğıtipo bası m tekniği,herkessanki• bunubekliyormuşgibi, elektı ikdüğmesi çevnhircesinebirandatüm dünyayayayı lmı şOlamaz...- Elyazmasıda eskisigibi öylecegitmişolmalı bir süre.Kendimizi düşünürsek,Çağlaratlatan bu müthişbuluşbizegelene dek,şavkı nbuyakayı ı şı tmasıepeycezaman almadımı ’Sonuçtadeniz dalgaları nı nkı yı yavuruşu gibitoplumdantopluma farklıyansı malarhalinde amatüm insanlı ğı n yaşamı nagöz kı rptıyinede ı şı k...özgünelyazmalan, asan antikadansayı lı yor artı k...E-kitap,yaşama damgası nı tümüyle vurduğundakitaportadan kalkacakmıpeki? Çocukları mı za“kitapnesnesi”ni nası lgöstereceğiz? Karşı sı nageçip,“Bakyavrum, cici”midiyeceğizçiçeklen uzaktangösterip,bu aradakolundançocuğuher an gen Çekmeyehazı r tetiktebeklercesine? YaşayadurduğumuzyasakÇı genlenmizlesarmaş dolaş?BelkiÇocukları mı za önce kitapnesnesi tanı tı bpsevdirilirsonrada sanalgerÇekliğinbirelçisi olarake-kitapbuyuredilir minicikyaşamlanna? Sonra,sonraneolur?Bilinen birolgu;düşünce sözcüklerleüretilir,düşünsel etkinlikgeliştikçeterimlere, kavramlarayükselir insan,tanı mlaryapar, kuramlara,yasalaraulaşı r... E-kitaplabilimyapı labilir mi?Yaedebiyat? SAYFA 20