Katalog

t, Değinmeler MUSTAFA ONARAN ŞERİF Rütbesi: Yalınayak dilimize evirenAyşe Lahur Şiirlerini ç • en “Amerikaniirinin Dickin• mily Kırtunç’un yorumuna ş sonXlX. kışkırtıcı, aykırıvgöre,kalıpkıranşai,iolarak en e en YALINAYAK( Emiiy yüzyılda tanımaktadır”RUTBESI: Dickinson’un : yaşayan(1830 Yayınevi, ŞiirlenndenSeçmeler. Eflatun 2009). 1886) merikalı A bir ozan.Yaşadığı KIRIK SEVIDEN CIZEMCI $İIRE kentinrahibine Bu ilginçozarııtanımak.Ayşe Lahur çeviriserüvenindeki anlayışı gönülvermiş.Evli Kırtunç’un şiirimize eniolanaklar paylaşmak, y çağdaş olan rahip bu kazandırabilir. karşılıksız EmliyDickinson’unşiirserüveninibirsevi yakınlığı bağlamak,andakiruh değişiminin kırgınlığına bıraktığıiçin, yansımasıolarakdeğerlendirmek eterliolur y k Emily, endi mu? yalnızlığına çekilmiş. Tasawuf anlayışıherdindekendinegöre Birozan kendiiç sesinidinlerken, varlıklı ir yorumlanır. Aslında b k aileninkızıolduğu yaşamanınanlamını; endinide, yaşama da koşullannısadeleştirmekte görmüştür. halde gösterişsiz “Yalınayak” sözü artıkbirsimgedir.Hertürlü bir yaşama uzakdurmanınsimgesi. gösterişten i biçimini kendi. Insan,kendiniiyileştirmekçiniçindeki seçerek yalnızlığa çekilebilir. içindeyaşamaya uslandınlmak Amabaşkalannca istenirse,buna içinkapatılmak başlamış..Bu başkaldırabilir. karşılıksız sevionu Dickinson böylebirbaşkaldıniçinde, Emiiy KalvenizmgibiProtestanlığıyumuşatanbir içten yıkarken içe bile edebiyatalanıdır.” Diliçiçevirilerde şiinngerçekgücü bile korunamaz. şiirindeki ir“mıraı Divan b berceste” dilineçevrilirkennlamaçıklığı a günümüz Amadizeyoğunluğu sağlanabilir. yalnızanlam D s değildir. izenin söylenişbiçimi, özcüklenniç uyumu,dizededuruşudil içiçeviridebiletam olarakkorunamaz. Birbaşka dildenyapılanşiirçevirisinde durum karmaşıktır. daha Sözcüklenn değişmeceli anlamlan vardır.Çevindehangianlamın değerlendirilmesi çevirenin gerektiği yorumuna kalmıştır. ne Ayşe Lahur Kırtunçşiirçevinsinin mene zorlubir iş olduğunun bilincindedir belalıiştir.HersözcüI< ihanet,her bir “Çevin dizebirtuzak.Emily Dickinson şiirinin çevirisi iseözelzorluklarla oludur.Buzorluklar ç d ü Entemelzorluk başlıkaltındaözetlenebilir. sözcüklerden doğandır.” kısa,yalınsözcüklerin AyşeLahurKırtunç zenginanlamlı lduğunu,kapsamlısözcüklenn o o Çok kolayanlaşılır lduğunuaçıklıyor. anlamlı sözcükleri evirmek, ele değişmeceli h ç anlamlann bulmak,anlamıdaraltacaktır karşılığını d “Dikiş iktibirörümcekgecede Işıkolmayan yerde Beyazbirkavisüzerinde. Pilili adınyakasımı diktiği k Yoksa bircüceninkefenimi Bilir ncak örümceğin a kendisi gıpap içinden Yenilgiler geçmekiyidir. Yaşamanın belli anlamsızlığı olur.Yahya Kemal da Beyatlı bununaynmına varmıştı: “Insanlar nlaşıldı. a da Cihanın sımyok, Kalsaydıerkişimde t bugün tekbiraltınolç Entathbir hayaliçin atmazdım ufkuma.” yeteneği kazanmış. Kendine aldırmayan, bu yüzden “Rütbesi: Uslumu?Birgörebilselerdi içini Dönüpduranbeynimin Yalınayak” diye Sankibirkuş vatanaihanetten anılırken, şiirin Ağılahapsedilebilirmiş gibi. gizleıine ulaşmasını Can,isterseuçargider bilen birozan Biryıldız gibikolayca olmuş. Emily son Tutsaklığına venr Dickinson 1775 şiir Benimgibiatarbirkahkaka” Ama yazıyor. altındahep kınkbir yaşarken şiiri Buruhsaldeğişimlerin ancak8 m istergibi sevi ilişkisi ivar?Bunugizlemek Bu basılabiliyor. Tanrı’ya sığınmadamı buluyorkolaylığı? kendiyalnızlığın BuyüzdenEmilyDickinsonu yorumlarken da yaşayan,53 gizemcibiranlayışadek gidilebilir. a v değişmeceli nlamları aroluşçu öte dünyaya Sözcüklerın yaşında götürmektedir düşünceye,dinselinanışlara göçen,yaşamayı bizi. yaşama serüveninebakıpherkes Ozanın yetinme kendincebiryorumavarabilir. anlayışıyla içinegöre ad şiirlennin değerlendiren EmilyDickinson, y ozan,Ölümünden koymamışda, numaralamakla etinmiş. Ayşe Lahur Kırtunçdiyorki: sonra üne Dickinson yorumlanmasında “Emiiy şiinnin sık ulaşıyor.görülenbir başka olguda şairin yaşamından kırıntılannın alınmışbilgi izdüşümlerini şiinnde Bunu göstermealışkanlığıdır. örneklemek noluşiirebakalım: için687 sana! tüyügöndereyim “Şapkamdaki Belkionu göriincekimbilir Hükümdann miinsafa? gelir ziyneteşyası,cici Solgunbir çocuğuntaktığı bici Uzunsürerahat etmişgözedeyince En inatçıkişiyi aralarbelki!” y sözü geçen kimdir?Isa mı,Tann Gönlümüze rahibimi?Birozanın K mı,Kalvenist ilisesi’nin k d sevisikarşılıksız alıncayorumlar a değişebilir. SERÜVENİ ÇEVİRİ Şiinnbirtanımıda şöyleolabilir: “Şiir,kendindenbaşka birdileçevrilemeyen SAYFA 22 şiireyönelerek birruh değişik anlayışa başkaldırmıştır a,hN.d, “Alelade üzyazıya ömdülerbeni d g Küçükbirkızken ‘Uslu’ layım diye o Dolabakapatlıklan gibi MUHALİF TAVIR” bir Tasavvufun yetinmefelsefesiolduğuna Ölümsüzlükarşısında k inanmakinsanımutluedebilir. Takdiği Dickinson en yüksekrütbenin da Emily Bedendili.” “yalınayak”kalmak olduğunuanlamıştı. YunusEmre’nin Mevlana’nın, içdünyasını “Pilili adın yakası” deyimi, eğişmeceli ir yaşamıştı: b k d anlamkazanarak“kadıncinsel organı” ve sadeleştirerek “Benliği yaşamkoşullarını anlamına da geliyor. u içe dönmek.Yaratabilmek ğrunasıradanbir Bu şiiriyorumlayanlar “kadının uzakkalmak.Bu yaşamıngereklennden doğurganlığını evreninölümsüzlüğe yanıtıolarak olan sonucuöze inmekve azıniçinde yabancılaşma sunmaktadır.” çoğu keşfedebilmek.” Kimi özcüklenn s da Türkçekarşılığı Ayşe Lahur Kırtunç,yaşama serüveni değişiklik Hangisözcüğüseçmeli?Çeviriyi söylencelere gösteriyor. Dickinson’un karışanEmiiy şiirlerini göre buna yapaniçindebulunduğukoşullara dilimize kazandırmaklaetinmiyor, y özgün kararverecektir. yorumlarla onuanlamamızı kolaylaştınyor. da sonra üne,kavuşanbu ö Şiirleri lümünden YENILGILERDEN GEÇMEK onurunukoruyan,“muhalif ozan; kadınların EmlIyDicklnsongizemcibirozan mı?Kırık tavır” içindeki uruşuylaboğucuyaşama d mı birsevi ilişkisi umutsuzluğa çekti?0 onu itilenkadınların yazgısınabaşkaldıran koşullarına umutsuzluk kendiiçindeyitipgitmesinemiyol birsimgeolduğunugöstermişoldu. açtı? bir Dickinson’un, erkeğinkansıolmayı Emily Yenilgilerden geçen insan kimliğini pek de değerlibirrütbe saymadığıbirşii,iyle sorgularken davranışlann işeyaramayacağını yazıyason verelim: göstemişli anlamış,keııdinin gerisindedurmayaalışmıştır. ün, ‘Zenginlik, şöhret,toplumungöstereceği “0 ilahirütbebenim! E saygı...hepsigereksizyüklerdir miiy ki ‘Kansı’yok işaretim! Dickinsonhafifseyahat etmemizi, ğır için.0 a Bukeskinıvtbesunulmuş çantamızın ç yüküaltındaezileceğimizeevremizdeki elimeCalvaıy’ye imparatonçe! farkınavarmamız küçükmutlulukların Krallaraayıktaç hariçher şey var! l hatırlatır”: gerektiğini Söz kesilmişayılıp bayılmadan Tanngönderirbize “BenHiçkimseyim! kimsin? Sen kadınlanL Sen deHiçkimse isin? m iki Öyleyse kişiyiz! takarsonra da taşınatutarsanAltınıaltınaDoğarduvak Amansöyleme! uyunidar ilirsin! b D kefenBir güniçindeUçzafer Binolmakne sıkıcı! ‘Kocam’ er kadınlarağız d Ortalıkta ylesanki ö dolusuMelodiyi adınıHaziran kuıtağaSöylemek boyuncamu yaniyolu? okşayaıvkBu 1 Sana hayrankalabalığa.” olmak! Kendibenliğine Hiçkimse çekilerek ünlü birgölgegibiyaşamak!Şeyh Gallp’in dizesi bu anlamıçağnştınyor: de “Bilme ihanumurununndicihanisen.” c 1 1 Bu sayfayla iletişimkurabilmekiçindergilennizi kitaplannızı şağıdaki adrese göndenniz: a Sılesi 20.Sok.No: 8 06800 OmitköyAnlc Hokimköy Tel.: 23591 112362346 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1087