Katalog

[OKU RLARA ‘4. Pertavsız Pervasız ENİS BATUR Berrak Yurdakul. 7ıı’ııs jki4iii Gı,wıo ‘daOscar ‘Jan alın fuar yaparak sürekli hikd’ıLıe dahil ola,,, soııra da kaybolan bir tavııs ku şii eşlığiuıde okiirla birlikte oli/yor. ‘1urdaknİ la ilgiyle oku,ııaıı roıııanı iızeı’ııze soy/eşlik. Mario Lee, ılk kez bn kadar içerdeıı yazıyor kendisini, kendi kendisivle söyleşivor, kendine sorular soruyor. ivıa,,İ,ii1 Foto w/1ıı7 Mario Levi’nin ‘Mario Levi” olarak portresi... Renk/erini, Kadının 1! 41 4’ kucaka’yırmadan layan bir kent olarak d istanhııl’una portresi... 1950‘leriııIstaııbıılıı‘ızda “MarioLeı’i”adıyla doğmak, olmak, çocuk erkek olmak, büvüınek, yazar olmak üzerine sorular... değişir Şehir Mario dönüşürken, Levide nasıl değişmiş onnız uzerine dönüşıııüştiiı; sorular... Bugüııdeıı kaçniak geçmişte adına birakılan/ara yazıklanma değil yazdıkları;bu bır ı’üzleşme. sorgulama, Istaııhııl’un tarihiyle ve lstaııbul’ıın kendisindeki tarihiyle vüzleşme. birtakıtıı Erteleniniş duygularla, durumlarla buluşma. ii,sanını ve yazılı/görsel yapıtında ve ‘yerler evlereodaklıiki televizyon söyleşisinden parçalar, kitaplarından alıntılarve albümünden fotoğraflar ile de örülmüşLesLieux Mario Levi ‘Jçımıİek/./staııbuİFoıoğraJkrı anlattı. ıİe 7Ç:’17s Uı’e: Sureyya Berfe‘ııiııson şiirlerini,? Ilk topla,,,,. Berfe‘nin şair Yorgo ‘eEge’nin bu Se.feris bir tarafından tür sesleııişi ve karvılığıolarak okunmalı. bölüm, İkiııci ımzevsiın döııgüsünü takip edeıı, tabiatla hemhal ol,mış, “baiku”tadında kısa şiirleri bir araya kitabın somı gel.’riyo;; bölümü ı:vebirbiriyle bakışa,ı ancak daha bağımsızson şiirlerdenoluşuyor. ile kitabını konııştıık. Ber•fe Bol kitaplı günler... TURHAN GÜNAY eposta: mm ft M (1977, inuit) kumaya o koyulurkoyulmaz,daha ilksayfa larınardından içimde, olanaksızbir gerçekleştirilmesi altedilmesigüç bir tasarı, istekle Y kabardıydı: azarla tartışabilseydik, sözkonusu anlaşmamız olmayacaktı ama elbet; asılanlamlı burada, olan,anlaşmazlığın beslenmesive karşılıklı arttırılması olasılığının yüksekgörünmesiydi bana kalırsa.Söz,böyle durumlardaduvara dayanabilir, diyaloğun taraflanndan biridevam etmeye gerek susmahakkını duymayarak an kullanabilir, gelipiki taraf da kilitlenebilir ne var: Orayagelesiye, konusundabir “yerler” yerlere de gelinebilir. D Marguerite urası Duras’nın,evde/evi asıl yaşayanların kadınlarolduğu yolundakidüşünceleri kadınca; benim bu düşünceyi paylaşmamam bulunabilir,bir noktaerkekçe ya kadar öyle de. Bu düzlemde karşıkarşıya konuşmak, o noktadan bir başkasına ki götürebilirditarafları: ola Zıtlaşarak ötekine kulakvererek. hayır, Ayrıca,“ev”lesınırlamıyor düşüncesini, D gözlem/yorum birikimini uras:“Yer” kavramına aynı bakışaçısıylaaçılıyor:Parkta, ormanda yürüyen,gezinen erkek, bahçede, kadının tersine orada değil tam, yazara göre: Daha çok düşünceliliğinin, algınlığının d içindeoysa kadında yer farkındalığıbelirgin. insanlıktarihi boyunca, birikiayrıcalıklı örnek sayılmayacak olursa, yer değiştirme yetisinin erkeklertarafından kullanıldığı, bilinen geliştirildiği gerçek: Serüven, keşif, fetih, O arayış eni kavramlardı(r), disseus yola çıktığında Penelope’nin beklemesi bir yazgı gibi koyulmuştu. Yapı tarihleride, Adem’denyakın zamanara, imgeleme ve inşa tekelinierkeklere ayırır;hele kio tarihleriner yazıcılarıolduğu düşünülürse, yapılarıve şehirlerikadınların kurmadığısöylenebilir. Bunlar, Duras’nınsavlarınıtersyüz etmek içindeğil: Kadına biçilen,giydirilenrolün ona nicedirdar gelmesinden, sınırlarını denk erkeğinkilere gelecek biçimde açma direnişine girmesindendoğal ve haklıbir olamazdı. gelişim Öte yandan, yerlerde ve evlerde söz yaşamaktanettiğinde, buradaki verilen m bilmediğinden i, hayır,farklıbir anlam alanına sürüklüyorkelimelerini azar: Bu kez bir y algı dairesinin içindeyiz.Karşıduruşumun kaynağında da o kaldıki.Yer ya da ev erkek bağlamında, geçer gider, gelir oturur, da çeker gider, ama uzamda yerleşir ya yaşamaz, yarıyanya buradadır fikri,bana kalırsa dayanaktan yoksun bir genelleme olmuş. “EvKadını”statüsünün bir benzeri erkek için pek geçerli almamıştır,doğru; “evinin kadını”tamlaması “evininerkeği” içeriğiaçısından çakışmaz kesinkes; tamlamasıyla “evde kalmışlık” daha çok dişilere yakıştırılan her dilde “dişikuş yuvayı yaftadır; sözünün bir çeşitlemesine, değişkenine yapar” rastiarız, bunlar da doğrudur. Daha önemlisi, alışılagelmişgündelikyaşam normlarında evindüzeninikurmakve işletmek, evi çekip çevirmek, ev işlerininbir çoğundan sorumlu tutulmaktüründen temel fiillerin kadına verilmiş, bırakılmış,yüklenmişolması şüphesiz. Evikadınınkılanetmenienn başlıcaları bunlar: 0/nun algı alanınıbelirledikleri ortada ama bu kadarıylakısıtlıtutulabilir belki, mi sözkonusu alan? Duras’nınyapıtındayer’inve ev’in tabakalann ince, derin bir yazıylaörüldüğü kapladığı kesin. “Evkadını”formatına oturtulması olanaksız, öyleyaşamamış birWoolf’ta ya da Yourcenar’dada derinlemesine BilmemDuras gibi, bütün işlenmiştir: kadınlaramaledilebilecekbir algıayarından dem vurabilirmiyiz,onlara bakıp? Erkekdünyasına dönelim: Husserl’in, felsefT Bachelard’ın,MerleauPonty’nin Locus Solus’te, Hayat Kullanma yapıtlarında; P Kılavuzu’nda, roust’ta ya da Beckett’te yer, ev, oda, uzam perspektifininson derece canalıcı, karmaşıkalgı konumları nasıl yaratmadığı düşünülebilir?‘Öyleyazmaları, öyle yaşadıklannıgöstermez’ denilirse katilmam: soyut bir beyinçalışmasına Yazının indirgenmesiyanlışınbüyüğü olur. Samuel ile Şüphesiz, Marcelile Suzanne, Turgut ileTomrisfarklı merceklerden görüyorlardıyerleri,evleri, mekan algıları örtüşmüyordu.Gelgelelim,çiftin teklerinden yaşarken, ötekisi bende biriorada seyretmiyordu. Konuyayaklaşmama yol açan tasa, yanıt verme olanağı olmayan bir hayaletpartönerin cümlelerinediklenme isteğiylesınırlansın istemem. Karşıçıkmak,sonunda ne söylenecek olsun, arada yer değiştirme olursa çabaları gerektirir.Asılkorkum, dişi düşünce ve algıformatıylaeni olanın kutuplaşmasının handiyse doğal bir konumda görülmesinden kaynaklanıyorbu bağlamda: Yazı yaratı dünyasında ikizlerimiz yrı a “cins”ten olsalardı,ürpermemizbeklenmez miydi? Louise Bourgeois’ylearakhne üzerinden yaşadığım derinlemesine buluşma, sanatçının “ev çalışmaları”ylaiyideniyiye pekişmişti. döneminde gerçekleştirdiği 194547 “KadınEvler” dizisinde, evi büst hizasından, başı kaplayacak biçimde tasarlaması, karnı ve kannaltınıçıplak bırakmasıdikkat Birimgelem ürünü, zihni kaplayan bir çekiciydi: uzam anlayışıdiyebilirmiydik?Dişiliğine indirgemediğine varmıştımevi, o yapıtlara bakarken. Tersine, cinselliğinigeniş ölçüde b dışarıdaırakmış,gövdesinin erkek gözünden “yuva”sınıuzakta, altta konumiamayı yeğlemişti. 1990’lıyıllardabir başka diziyeyöneldi Evler”desoyutlama Bourgeois:“Kırılgan eğrisi yüksekti,ipince dört bacağın üstünde bir düzlem, ola kidümdüz bir çatı, less is more, ev gerçekten de bütün kırılganlığıyla, bir imge yalıtılmış olarak, neredeyse güç bela ayakta duruşuyla,aynı arakhne’ler, önümüzdeydi. Aklıma,ilkokulabaşladığımyıl,yazı defterime çizdiğimevler geldiğinegöre, buluşma sağlanmıştı. 0 evleri, içlerinde binömür geçirmişçesine a tanıdığımısöylesem, Marguenite, klınıza yatar mıydı?. Vakfı Yönetmeni: urhanGünayOSorumlu T I lmtiyazSahibi:Cumhuriyet adınaOrhanErinç(’Genel ayınYönetmeni: brahim Y Yıldız(’Yayın 0 Mazhar Ilknur’) örselYönetmen:Dilek G Akıskalı Yayımıayan: YeniGünHaberAjansıBasınve Yayıncılık Miyase A.Ş. idare Merkezi: Prof.Nurettin 3 7264(‘Baskı:DPCDoğanMedya T ÖktelSok.No:2, 34381ŞişliIstanbul, el:0(212)3437274 (20hat)Faks:0 (212)343 Yolu, 4850 Tesisleri, Hoşdere Hakan Pal/ReklamKoordinatörü: R G Özlem G Nazende (‘Cumhuriyet eklam: enel Esenyurt ISTANBUL. Ayden/ eneıMüdürYardımcısı: ücretsiz ekidir. s ReklamMüdürü:PetekÖztürk0Tel: (212)2519874750(212)3437274(‘Yerel üreliyayın 0 (‘Cumhuriyet gazetesinin Çankaya’ CUMHURİYET KİTAP SAYI 1087 SAYFA 3