Katalog

>ı>14>1(1 I’I”i >3>1” r\‘ : yönetmeni HakanKaçan, Seslendirmeye bu ilkkitabında işte Girişadlı bu soruya yanıt aramaya çalışıyor. Utku ERIŞIK hakkında cümle kurarız, görüntülere birkaç hayran kalırız.Peki,o filmi seslendirenler? Onlarnerede? Seslendirme izlerken,filmibeğenip beğenmediğimizi hatta düşünürüz, ona göre, izlemeyedevam ederiz ya da etmeyiz. Oyuncularıdikkatle izler, oyunculuklarını yorumlarız. Yönetmenin ustalıkları Televizyonda bir film Hakan bir alan araştırması olavm bilinmeyen yönlerini hep “perde arkası” devişi ile anlatırız. Bir tiyatrocu olarak, bunun ne demek olduğunu çok iyi bilirim. Bir izleyici gelir, koltuğuna oturur, sahnedeki izler, sonra oyun biter ve gider. “Perde oyunu arkası”nda yaşananlardan habersizdir. Tiyatronun sinemayla karşılaştırddığı anlamsız tartışmalar vardır; sanki iki düşmanmış gibi gösterilir, dövüştürülür söz meydanında. Oysa birbirini öyle güzel besler ve tamamlar ki. Burada kastettiğim yalnızca “oyunculuk” ve filmde izlediğimiz oyuncular değil. da Burada bir “perde arkası” ve oranın kahramanları vardır. ve ışık teknisyenlerinden kameramanlara ve Ses ulaştırma görevlilerine kadar yüzlerce kişiyle bir de çoğu kez üzerinde hiç düşünmediğimiz n. Televizyonda bir film izlerken filmi beğenip beğenmediğimizi hatta ona göre, izlemeyedevam düşünürüz. ederiz ya da etmeyiz. Oyuncuları dikkatle izler, oyuncululdarmı yorıımlarız. Yönetmenin ustahkiarı hakkında birkaç cümle kurarız, görüntülere hayran kahrız. Peki, filmi seslendirenler? Onlar nerede? seslendirmesanatçilat Seslendirme yönetmeni Hakan Kaçan Sesiendirmeve Giriş’i, “adları jenerikte yer almayan seslendirme ithaf emekçilerine” etmiş. Hemen belirtmerniz gerekense, Hakan Kaçan’m konuyu olağanüstü yalinlıkta ve okuru eğlendirerek anlatması. Belki dc bugüne dek hiç merak etnıediğirniz bir konu hakkında bir kitabın merak bu merakımızı da akıcı ve yaim bir dille uyandırması, gidermesi değil. Sesiendirmeve Giriş, bu noktada kolay kendisini zirveyetaşıyor. Hem de tüm teknik bilgileri de içermesine rağmen. Kitapta, bu işin bir” sesimizle oynama sanatı” olduğundan çıkılarak, tüm aşamaları ayrıntılı bir şekilde yola anlatılrnış. Ozellikle sanat dünyasmm vefasızliğı gündeme çok getirilir; yazar, bu konuda az rastlanır bir incelik göstererek, kitabının neredeyse tamamını bu vefa duygusuyla yazmış. Seslendirme sanatına emek verenler, konu olursa olsun, sayfaları çevirdikçe karşınıza çıkıyor. ne Bu da, “hepsini bir sayfada toplayıp>adlarını sıralayarak baştan savına, yapmış olmak için yapmış olma” amacı taşınmadığmı, tam tersine bu kitabı asil yazanların onlar olduğunu hissettiriyor okura. Türkiye’de seslendirmeyi başlatanlardan birisinin de Nazım Hikmet olduğunu ve hatta bir dönem de seslendirme t yönetmenliği aptığını; eknik olanaldarın y bugünkü çok olmadığı zamanlarda seslendirme sanatçısı kadar Ferdi Tayfur’un hem Laurel’i hem de Hardy’i seslendirirken, “Uç Ahbap Çavuşlar”ı Ermeni şivesiyle,Eddie Canton’u Kayserilişivesiyleseslendirehilme başarısını gösterdiğini düşünecek olursak, çok uzun yıllardan bu yana kaç değerli sanatçının nasıl özverilerle ve emeğiyle bugünlere gelindiği anlaşılır. Kitapta konunun teknik ayrıntılarına girilirken metin örneldemeleri yapılmış. Kimi zaman bir şiirle, kimi zaman diyalogla, bir monologla, bir oyun metni ya da bir film senaryosundan alı.ntılarla,söz konusu başlık renkli Seslendirmeye Giriş bir şekilde okura sunulmuş. Çok sevdiğiniz bir oyundan bir tirada rastlamak da, yıllardır unutamadığınız ir b fiinıden bir sahneye rastlamak da mümkün. Okuru şaşırtan, güliimseten bir “nostaljik» havanın da yakalanmış olması, “Seslendirmeye Giriş” kitabını herkesin büyük bir keyifleokuyabileceğini kanıtlı’Çıor. Türkiye seslendirme konusunda birçok ülkeden daha önde. Bunda hiç kuşkusuz seslendirme sanatçılarımızın başarısının çok önemli bir payı var. Seskndirrneve Giriş, işte bu “gizli kahramanları” da tanıtıyor bizlere. Birkaç örnek vermemiz gerekirse: Abdurrahman adı, Palay bugün birçok izleyiciyebir şey çağrıştırmayabilir ama eski Türk fiimleriyleözdeşleşmiş “N’ayır, n’olamaz!” sözlerinin ona ait olduğunu söylediğimizde herkes anımsayacaktır. Yılmaz Güney. Cüneyt Arkın, Murat Soydan, Kartal Tibet, Orhan Gencebay, Kadir İbrahim Tadıses ve Umit Besen gibi isimleri inanır, seslendiren 1970 yılında aramızdan ayrilana dek, kişidir. Türkan Şoray, Filiz Akın, Fatma Girik, Sezer Sezin, Hülya Koçyiğit gibi Yeşilçam yıldızlarını seslendiren Adalet Cimcoz. Çağrı filmindeki o kulaklarımızdan gitmeyen Anthony Hün’e ait. Ayhan Işık, Ediz Hun, Quinn sesi de, Izzet Günay, Tarık Akan ve Engin Çağlar’a “ses veren”lerdeniri de Hayri Esen. Yine tiyatrocu olan b Necdet Ayral’m kızı Jeyan Mahfi Ayral da, Emel Mahfi tüm Sayın’ın filmlerindeki sesi. Çizgifilm kahramanı de Berrak Kuş seslendiriyor. Türkçe dublaj Tweety’i filmlerde, Oya Küçümen’lc; Shrek ve Garfield, Okan Webster, Bayülgen’le;Slyvester Stallone ve Bill Cosby, Sezai Mel Aydın’la; Gibson da Hakan Vanh’yaözdeşleşti. Seslendirmeve bunlar gibi birçok ilginç bilgiyi Giriş, içeriyor.• Seslendirmeye Giriş/ Hakan Kaçan/ Cinius Yavıniarı/ 288s. duyuyu (onun “lüks tutkular”dam saydığı tat alma, dokunma, görme, duymakoklama) dört duygusal tutkuyla ve (arkadaşlık, aşk, hırs ve akrabalik) ve üç dağıtıcı tutkuyla (dalavereci, düzenci tutku; art arda dönüp gelen, başkaldırıcı, çelişen, uçarı tutku; coşku verici, harekete geçirici karma tutku) birleştirir.” Bir başka aydınlatıcı nokta ise Fourier’ninkonusunu, “iç lüks” lüks (bedensel güç, incelik, duyulardan etkin biçimde yararlanabilnıe) ve “dış lüks”(maddi servet) olmak üzere ikiye ayırması. Bu kitabın kapağında her ne kadar “Lükse Ovgü” yazsa da, o dünyanın içine girdiğinizde bundan çok daha fazlasıyla karşılacağınızdan emin olun; örneğin yaşama sanatına ilişkin çok değerli yorumlar okuma fırsatı bulacaksınız: “Yaşama hazzını gerçeğe dönüştürmek için belirleyici üç değere saygı göstermenin zamanı gelmiştir: Zaman, sessizlikve engirılik.” Her bir kavram için sunulmuş derin anlatımları, kitabı okurken çıkaracağınız keyfe bırakıyorunı. Son olarak bir Paquot’nun de hoş sürprizi olduğunu söylemeliyim.Kitabın en başında lükslerimden Montblanc hahsettiğim dolmakalemle yeniden son sayfalarda ve l’aquot şöyle diyerek o karşılaşıyorum satırları okuyan herkese muhteşem kitaplar sunuyor. “Lüks üstüne çok şey yazılip çizilmiştir ve her zaman Montblanc dolmakalemle değil. Bu denemeyi yazarken bana eşlik eden başka çağdaş yazarların kitap ve malcaleleri...”• başka Lükse Övgü! Tbieny Paquoı/ Çeviren: Orçun Türkay/ Can Yayınları/ 144s. KıTAP SAYI 1087 11Begüm BAŞOĞLU ThierryPaquotıdarı na yaptığım bir uçak yolKitaplarmbüyülü dünyasıculuğunda okumaya başladığım Thierry Lükse şu Paquot’nun cümleyle başlıyor: “Lüks mü? ‘Lüks’ dediğiniz anda herkesin ona LükseÖvgü,lüks sözcüğü üzerine yapılmış bir kendince örnek vereceğini fark tüm tanımlamalan sorguluyor.Çünkü,günlük edersiniz.” Ardından bahsettiği örnekler hiç geliyor sırayla; Louis Vuitton çantalar, düşünmeden kabullendiğimizpek çok Dior Fauchon konserveler ve sorgulanmaya, üzerinde yeniden daha birçoğu. düşünülmeye Paquot, bütün bu sorularla, değer. Ben ise kendi içimde yanıtlamak eski kabuğunu kaldırdığımız yaşantımızın bu istiyorum soruyu ve benim “lüks>’ tanımıma nesnelerden çok, altından, hepimize solukaldıracakyepyeni girenlerin onlarla onlarsız yaptığım eylemler veya çıkarabileceğimizi üşünüyor. d anlayışlar bir olduğundankez daha emin oluyorum. nel anlamda kabul gören anlamını da Babamın bana hediye ettiği Montblanc bölümünde derhal veriyor Paquot: dolmakalenıi ile yazmak, B.B. inisyalli giriş “Lüks gereksizin kullanımıdır.” havlularıma yüzümü kurulamak, çiçek Bu kez bambaşka bir tamşmanm içine desenli porselen fincanda bergamot dahil oluyoruz. “Gerekli” ve “gereksiz” aromali içmek, telefonumu istediğim çay kavramları. Bu konuda genel geçer bir zaman kapamak ve Sergio Rossi ayakkabılarımla doğru olmadığının aşikar olması hiç canım yanınadan saatlerce dc ucu dans etmek gibi lükslerim var hayatta. nedeniyle açık bir tartışmanın hararetine Ne olursa olsun yaşamıma kevif ve giriyoruz. Şahsen benim çok hoşuma ve Paquot’yla aynı fikirde rahatlikatması gibi koşullarım var kendi k gidiyor Bunlardan kimileri lüks anlavışmıda. olduğumu örüyorum: “Gerekliliği g nın da göz ardı edilmemesi tamamen ana özgü kimileri ise dileven b öngörüldüğünden daha düşük olan bir çok mal çok pahalıya saun alınabilir ya da gerektiğinden” bahsediyor. Hatta bu herkesin parayla satın ödenmeden denemeyi yazmak için uzun zamandır alabileceklerinden. neredeyse hiçbir şey duran ve hiç dokunmadığı bir tatmin yaşanabilir. Ozenç olağanüstü da bunu sorguluyor. kütüphanesinde Işte Paquot katkıda kitapları tek tek incelediği örneğini “Arzu nesnesi” diye ifade edilen örnelderin kişiliğime bulunuyor>gereksizlik ve işte beni veriyor Paquot bir kez daha haklı ardından da bir grup insanın, lüksün büyülüyorsa, neden bundan yoksun kendimi?” bir gemi çıkıyor! tanımı “Karavipler’de bırakayım için Unlü ütopik sosyalist ve filozof Bu anlamlı cümlelerin ardından Monaco’da kayalıklarm üstünde, yolculuğu, Charles Fourier’nin konuya ilişkin “gerekli, bir Akdeniz manzarası olan yararlı olan şey bize hizmet eden panoranıik düşüncelerinin satırlar ise kitabı daha bize hizmet etmeyen anlatıldığı bir pentbouse” gibi cevaplar şeyseşayet. bugün da ilginç hale getiriyor: “Fourier’ci şema vereceğinden En basite indirgeyip gebeş bir şeyin yarın işimize yarama olasılığıbahsediyor. LükseÖvgü üzerindeneredeyse yaşamımızın ayrıntısı, aslında SAYFA 18 CUMHURİYET