Katalog

Hubert SelbyJr.’dan‘BirDü$İçinAğıt’ tw 1 Hubert Selby ir.’ın,beyazperdeye de aktarılmış romanı Requiem Fora Dream, BirDüşIçin Ağıtadıyla CanKantarcı tarafından Türkçeye kazandırıldı. ve Roman,bağımlılık insanı düşürdüğü durumlar üzerine kaleme alınmış. Yazarın kullandığıdilve oluşturduğu kurguyla bir ağıttan “destan”havası çok taşıyan roman, insana ve hallerine dehşetli dair görüntüler sunuyor. ği şey de tam olarak bu: Empati. Romanı okuduktan o her şeyiyle sonra, g çırılçıplak österilen “bağımlılara” bir empati karşı lütfen suçu kur(a)mazsan, yazarda arama okuyucu! zihnini biraz kurcala. Kendi bir mayacaksınşeye, körü öyle körüne...’ sonuna kadar işlemiş durum gezinse de aslında bundan çok “bağımlılık”. daha fazlasını anlatıyor Bir Düş Için “Bağımlılık” öylesine bir kahraman ki romanda, tüm karakterleri eline 1 Ağıt. Hikayenin satıraralarında, metnin altında yatan cevheri yakalamamız alıp istediğini yaptırıyor; her koşulda onun sözü dinleniyor ve şüphesiz mümkün. Bu satıraralanndan çıkan en önemli noktalardan biri ise gerçek ve itaatle, kahramanlardan istediği her diğer bu gerçeğin hemen yanı başında alabiliyor. Roman zaten “bağımhk” şeyi ve kaybettirdilderi üzerine, fakat gizlenen “illüzyon” olgusu. Televizyonun burada ete kemiğe bürünmüş bir adeta yarattığı büyülü dunya ve gerçeklik halde arasında görebiliyoruz onu. Darren bocalayan Sara, yine gerçek ve Aronofsky’nin deyişiyle bir “canavar” rolü dünyauyuşturucu etkisiyle yaşanılan alemde” gidip gelen gençlerin verilmiş romanda ona ve yok etmek, “diğer eriterek tüketrnek amacıyla hareket ediyor. başından geçenlerle anlatılıyor bu durum: Sara Goldfarb, zayıflama tutkusuyla “Büyülü dünyalar” olarak işaret edilen noktalarm, aslında büyük bir aldatmaca kullandığı ilaçlara; Hary ve arkadaşları ise romanın büyük bölümünde bunu olduğunun üzerinde duruluyor. Tıpkı “Hem zaten böyle bi bağımlılığım yok” Amerikan Rüyası aldatmacaları gibi... Amerikan Rüyası da böyle bir şey değil (s. 187) diyerek inkar etseler de mi? İşte bunun üzerinde duruyor uyuşturucuya bağımlıdır. Bu bağımlılık onları, roman. yavaş yavaş eriterek sona götürür. SelbyJr. da kendi romanını anlatırken diyor: “Bu kitap, Amerikan Romanda ne kadar ses verilmemişse de her şöyle bu duruma, karakterleri yöneten o’dur Rüyası’nın peşine düşen dört bireyin ve bu çabanm sonuçları hakkındadır. aslında. “Romanm kahramanı Sara Onlar Harry de. Ne Tyrone, ne değildi. yüreklerindeki Görüyle Amerikan Mariondı. Kahraman, karakterlerin Rüyası’nırıillüzyonu arasındaki farkı düşmanıydı: (s. 17). bilmiyorlardı. Illüzyonun yalanını, Bağımlılık” Görülerinin hakikatini deneyimlemelerini Roman, dört kahraman için de olanaksız kıldılar. Sonuçta, değer eşzamanlarda aşamadan gelişen üç verilen şey kayboldu” (s. 14). her oluşuyor: Hayallere doğru yükseliş, zirvede Bu noktadan bakılırsa Bir Düş Için bir süre kaliş ve çöküş. Karakterlerin bağımlılık kazanma süreçleri, bu süreçAğıt, anlam kazandığı kadar değer de ten bir süre mutlu yaşaması ve yitirebiir. Romanı sadece “Amerika” ve bu bağınıhlıktan zarar görmesi sonrasında “Amerikan Rüyası” ile sınırlamak sürekli doğrultuda gelişiyor roman olanaksız işin içinde Amerika olunca, ama aym “sınırları zorlayan” bir durum söz boyunca. Fakat, bu ivmeye ayak konusu Amerikan tek bir oluveriyor ister istemez. uydurmayan karakter yer alıyor 0 da tahmin edilebileceği gibi Rüyası’nın yukarıda değindiğinı hikayede. aldatmacaları Amerika’ya özgü bir sadece ta bağıınhliğın kendisi. Tüm bu süreçlerde durum olmaktan çok çok uzun yıllar yükselişte olan, dur durak dinlemeyen önce çıktı. Roman da haliyle, “sadece ve hep daha fazlasını isteyen bir durum Amerikan gerçekleriyle yoğrulmuş” olarak dikkat çekiyor. izleminjn ötesinde bir noktaya çok yerleşti. Bu yönüyle Bir Düş Için Ağıt, BIRDESTAN BİTMEZ bir roman. Dünyanın her yerinden Ana çizgisi “bağımlılık” teması üzerinde dünyali b örneklerleeslcnebilecek bitmez bir destan. Romanı destan olarak nitelemekle abartı yaptığımı düşünmüyorum. Hatta, yazarın kaleme getirmek istediği yapıtm da tam olarak bu olduğu kanısındayım. Bir ağıttan çok, bir destan bu roman. Hubert Selby Jr.’ın romanda kullandığı dilinden kurgusuna kadar her şey bunu okuyucuya. Kahramanhissettiriyor ların içine düştüğü durum da sonuna kadar destekliyor bu durumu. Romanı elimizealıp içine girdiğinizde, acılarla dolu bir dünyaya da kapınızı olacaksınız. Filmin yarattığı etkiden açmış çok daha dehşetlisine kapılacaksınız. SelbyJr.’ın kaleminden dökülen ıstıraba olacaksınız. Belki günlerce tanık kötü düşler de göreceksiniz ama bu huzursuz roman, birkaç uykusuz değer. Insan ve hallerine dair geceye dehşetli bir hikaye Bir Düş Için Ağıt. HAYALLER... HAYALLER. Bir Düş İçin Ağıt’ta SelbyJr., her şeyi dört kahramanı üzerinden anlatıyor. Dört insanın, eşzamanlı kurduğu “hayallerin götürdüğü yıkım” söz konusu burada. Romanda anlatilan insanlardan ilki ve kanımca en büyük, bununla birlikte tanıdık yıkımı yaşayan Sara en Goldfarb. Sara Goldfarb, romanm tek yaşlı kahramanı. Brooklyn’in Bronx’un yoksul mahaflelerinden birinde, Coney Island’da, yalnız yaşayan bir dul o. Sara’nın, en büyük hayali ise zayıflayıp bir televizyon şovunda kendine yer bulmak. Çok bildik bir hayal Sara’nınki: Günümüzde de sıkça yaşadığımız bir “ev hanımı sendromu”. cinsten Televizyonda bilmem kaç milyona zayıf görünme tutkusuyla çıktığı yolda Sara, çok büyük bir çöküşün yükünü taşıyacaktır omuzlarında roman yaşlı boyunca. Zayıflama hayali uğruna çektiği bir çileler yana, bu yolda başarıya ulaşabilmek adına “doktor tavsiyesiyle” kullanmaya başladığı ilaçlar onun çöküşünü hazırlayacaktır. Romanın bir başka kahramanı ise Sa. .ra’nm oğlu l{ary.Onu da annesiyle sorunlar ve bağımlilığm yaşadığı önemli bir “figür” olarak görüyoruz. anlatıldığı Diğer kahramanlar ise Sara’nın “keş” oğlu Harrv’nin çevresinde gösteriliyor bize yazar tarafından; Onlar da Hary’nin kız arkadaşı Marion ve birlikte çocukluğunu geçirdiği yakın arkadaşı Tyrone. Romanın bu üç kişilik “genç kadrosu” ile yazar, kısa yoldan para peşinden koşan gençliğin anlatıyor. Ama bu üç gencin hilcayesini kısa yoldan parayı bulma planları da oldukça ilginç: “Küçük” bir uyuşturucu işi. Onlar da bu küçük işi hallettikten sonra, uyuşturucuyu bırakıp kendi hayallerinin peşine gidecektir. Kimi dünya turu düşlü. yordur, kimi küçük bir evde kendine kadar para, kimi ise yetecek sanatçıların ğrak mekanı bir kafe u açıp işletmek. Yani, romanın dört kahramanı da parlak bir gelecek beklentisiyle kendinden geçmiş durumdadır ve yol boyunca yaşadıkları aksililder sadece ve “küçük” sadece yol kazalarıdır. Sonrasında her şey çok güzel olacaktır. Yani hayaller, hayaller... ErayAK görmez, gün adıyla Requiem For öza Drearn’i ilk izlediğim zaman geldi aklıma. Kitabıgörür 0 Heyecanlandmı. heyecanla da kitabın sayfaları az sonra çcvrilmeye zaten. Film başlamıştı şahaneydi şahaneliği ve filmin kurgusundan, senarvosundan, oyunculukların mükemmelliğinden öte hikayesinden; insanı rahatsız edici hikayenin hallerinden geliyordu. Bağımlılık üzerine kotarılmış kusursuz bir hikayesi vardı filmin ve bu şahane hikayenin yazan da küçük bir araştırma sonrası adını Hubert öğrendiğim SelbyJr.’dı. Brooklyn ‘eSon Çıkış adli kült kitabın da yazarı olan Hubert Selby jr., kendi yaşamından esin alıp sayfalara aktardığı romanlarıyla tanınıyor. Selby Jr.’ın elimizdeki sonianı da öyle: Yaşamdan son yapıta seğirten yolu izlemiş. “Bir Düş için Ağıt” adıyla Türkçeye Can Kantarcı tarafından çevrilen roman, Selby tarafından 1978’de kaleme alınmış ve 2000’de de Darren Aronofsky tarafından beyazperdeye aktanlmış. Her iki haliyle de yankı bulmuş yapıt. Yazar bu romanda, “kendi dünyasına ait insanların”; gördüğü, bildiği, tanıdığı yaşamlann; kaybolmuşluklannı, vicdan ve vicdansızlıklarını, zaaflarını, anlatıyor bize. Bunu da “bağımlılıklarmı” okuyucunun kafasına o kadar vura ve, göre göstere yapıyor ki amacı olan “sersemletmeyi” en üst noktaya taşıyabilsin. önsözünü yazan Richard Kitabın Price’ın Selby jr.’m romanda yapmak istediklerine dair şu sözü oldukça dikkat çekici: “Sdb. her şeyden önce, bizi kelimenin tam anlamıyla sersemleterek başkalarıyla empati kurmamızı sağlar.” işte; Bir Düş Için Ağıt‘ın yapmak istediSAYFA 8 KAHRAMAN: GERÇEK BAĞIMLILıK Romanin asil bu dört kahramanı, karakterin çok ‘Requlem For a Dream’filmininafişi <Üsttelve fllmden bir dışında ama hepsinin içine sahne... e.erayak®gmaiLcom Bir Düş Için Ağıt! Htıbert Selbyfr.! Kantarcı/ Ayrıntı Çeviren: s. Yaymları/272 CUMHURİYET K1TAP SAYI 1087