Catalog

Aslı Der'le felsefe ve fantastik edebiyata dair Fantastik edebiyatta eser veren yazarlar şüphe yok ki felsefi bir inceleme yazı- sı değil, bir öykü anlatıyor- lar, yazıyorlar. öyküler de belli başlı metafizik unsur- larla şekilleniyor. Harry Potter. Yüzüklerin Efendisi gibi bu türün çok okunan kitaplarıyla, gerçeklik duy- gusunu ve algısını sorgula- yan sinema filmleriyle yüz- yıllardır tartışılagelen ger- çekliğin insanoğlunun algı- sının ötesinde olup olma- dığını ya da gerçekliğin ne kadar algılandığını düşün- dürdüğü söylenebilir. Bu açıdan bakıldığında söz konusu yazarlar bizi bile- rek ya da bilmeyerek fel- sefi bir noktaya getirebili- yorlar. Elbette ki yazarla- rın yarattığı bu dünya ha- yal gücü ve edebî açıdan değerlendirilmelidir, ama öyküleri aynı zamanda okurun felsefi sınırlarla et- kileşim içinde olmasını sağlayacak bir araç olarak da görülebilir mi?Boğaziçi Üniversitesi Felsefe Bölü- mü'nü bitiren Aslı Der ya- yımlanan Küçük Caüı $e- roks, Büyük Tuzakve Teh- likeye 3 Yolculuk adlı ki- taplarıyla fantastik edebi- yatın ülkemizdeki önemli temsilcilerinden biri. Bü- yük Tuzak, çocuk ve Genç- lik Yayınları Derneği'nin (ÇCYD) Yılın çocuk Kitapları 2007 seçiminde Yılın En lyi çocuk Romanı ödülü'nü al- dı. Aslı Der aynı kitapla ÇCYD tarafından Uluslar- arası Çocuk Kitapları Kuru- lu (IBBY - The international Board on Books for Young People) Onur üstesi 2010'a yazar dalında aday göste- rildi. Aslı Der'le felsefenin fantastik edebiyatla ilişkisi ve Büyük Tuzak kitabıyla aldığı ödüller üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik. 'Önemli olan okuyucuya soru sordurmak' • TÜIİn SADIKOĞLU -F ı antastik edebiyat, onlarca yıldır çok sa- dık okurları olması- na rağmen son za- manlarda dalıa geniş kitleler tara- fından kabul ve ilgigörmeye başla- dı. Bu ilgiyi neve bnğhvorsunuz? - Hayal kurmayı her zaman sev- dim. Aynı zamanda hayallerimi renklendiren, bana yeni dünyaların kapı- larını açan romanları da hep sevdiın. Fantastik edebiyatın okuıa geniş bir ha- yal dünyası içinde düş kurma olanağı verdiğini, bunu yaparken de okuru kita- bın içine zorlanmadan dahil ettiğini dü- şünüyorum. Birçokları için film izlemek gibi fantastik romanları okumak; okurun kendisinin yönetmen olduğu bir film. Ayrıca son dönemlerde fantastik roman- ların filme çekilmesinin de bu tür kitap- lara olan ilgiyi arttırdığı kanısındayım. "BÜYÜYÜP SORCULAMAYI BIRAKINCA, FELSEFEDEN UZAKLAŞIYORUZ" - Kendi sistemi, yaşama biçimi, kural- ları olan bir dünya yaratıyorsunuz kitap- larmızda. Bu dünyanın okurlar taraiın- dan kendi dünyaları içinde hiç yadırga- madan benimsenmesini neye bağhyorsu- nuz? - Başka dünyalar, kurallar ve yaşam bi- çimleri yaratsam da aslında kitaplarımda seçtiğim karakterlerin başından geçen olaylar günlük hayatta karşdaştddanmız- dan pek de farklı değil. Ben yalnızca gör- düklerimi olduğu gibi anlatmak yerine gerçekte olmayacak, fantastik bir dünya- nın içine katarak anlatmayı seçiyorum. Bunun yapmamın aslında iki nedeni var: Birincisi yazar olarak fantastik edebiyatın beni çok daha özgür kıldığına, hareket alanımı genişlettiğine inanıyorum. Ikinci nedenimse okuyucunun yazdıklarımı ön- yargılarından, sorgulamadan kabul ettiği doğrularından olabildiğince sıyrılarak okumasını sağlamak. Kendi hayatında da yaşadıklarını gerçekliğin kimi zaman can acıtan etkisi olmadan okuduğu kitapta bulduğu için okurun bu yaratılan dünya- ları yadırgamadan benünsediğini düşü- nüyorum. - Mkoslaıdan ve masallardan çokya- rarlanan, sihir ya da doğaüstü unsurlarla bezenen fantastik edebiyatta felsefenin yeri sizce nedir? Romanlarınızdaki telsefi öğeler nelerdir? - Felsefenin yalnızca fantastik edebiya- tın içinde değil hayatın her anında önemli bir yeri olduğuna inanıyorum. Özellikle çocuklar durmaksızm soru so- rarak felscfeyi günlük hayatlannın tam da içinde yaşıyor. Neden, nasıl sorusunu her sorduklarında, içleıindeki merak duygusunu açığa çıkaıdıkları her anda, gördüklerini, yaşadıklarını sorguladıkla- rında aslında ielsefe yapıyorlar. Büyüyüp bu sorgulamayı bir yana bıraktığımızda, önyargılara ve hazır cevaplara hiç sorgu- lamadan teslim olduğumuzda felsefeden uzaklaşıyoruz; basit anlamda felsefe yap- makla felsefe tarihini bilmenin aynı oldu- ğunu sanıyoruz. Bence düşünen, sorgu- layan, merak eden her insan felsefeyle ilişki içindedir; illa ki tüm kuramları, tüm filozofları bilip onların ışığında yo- rum yapması gerekmez. Kurgularımda benim için önemli olan merak uyandır- mak ve okuyucuya kendi kafasında da sorular sordurabilmek. En korktuğum şey sıkıcı ve didaktik olmak; okuma sü- recinin eğlenceli geçmesi birinci amacım. O süreç içinde okuyanın akkndan daha önce kafa yorduğu sorular ya da ilk kez kafasına takılanlar geçiyorsa ne güzel. Bu konuda da romanımın kurgusuna göre iyi-kötü, güzel-çirkin, doğru-yanhş, ben- öteki ilişkilerini, Büyük Tuzak'ta olduğu gibi anadili ve neden önemli olduğunu, gördüklerimizin ashnda göründüklerin- den farklı olabileceğini, hırsı, cimriliği, kibiri, yani kısaca insana ait üzerine kafa yoıulacak her şeyi kullanıyorum. - Fantastik edebiyat okurlarınm felsefi düşüncelerle etkileşim içinde olduklannı söylemek mümkün müdür? - Daha önce de belirttiğim gibi ben sorgulayan her insanın felsefe ile etkile- şim içinde olduğuna inanıyorum. Fantas- tik bir kurguyla yazılmış romanın, okuru gerçekçi bir romandan daha fazla felsefe- ye yaklaştırdığını düşünmüyorum. Bence önemli olan kurgunun -fantastik ya da gerçekçi- ne kadar başarılı olduğu, kita- bın okuyucuyu ne kadar yakaladığı. - Fantastik edebiyatın sevdiğiniz bir tür olduğunu söyleyebiliriz. Peki, iyi bir lantastik romanda ne buîmak istersiniz? - Evet, fantastik türdeki kitapları seve- rek okuyorum. Her kitapta olduğu gibi fantastik kitaplarda da sağlam bir kurgu, ilgi çekici karakterler, düşmeyen bir tem- po ve özenli bir dil anyorum. - Karakterlerinizi ve olay örgüsünü na- sd kurguluyorsunuz? - Kurguyu oluştururken öncelikle ka- rakterlerimi belirliyorum. Her karakter için uzunca bir süre kafamda karakterle ilgili özellikleri düşünüyorum, notlar alı- yorum, karakterlerin birbirleriyle olan ilişkilerini, kurgu içinde aldıkları rolleri belirliyorum. Kurgunun ilerleyişini temel olarak belirleyip bunu editörümle payla- şıyorum. Bu konuda şansbyım; çünkü beni başından beri destekleyen ve anla- yan bir yayıneviyle birlikteyim. Günışığı Kitaplığı'nın titiz editörleriyle birlikte ça- Lşmanın başarımda büyük payı olduğu- nu düşünüyorum. "KELİMELERİN PEŞİNDE KOŞMAKTAN ZEVK ALIYORUM" - Büyük Tuzak adlı kitabınız ÇGYD Yılın Çocuk Kitapları 2007 seçiminde Yılın En lyi Çocuk Romanı seçilnıişti. Aynı kitabınızla IBBY Onur Listesi 2010'a yazar dalında aday gösterildiniz. Size göre Onur Listesi'nde yer almanın önemi nedir? Nasıl değerlendiriyorsu- nuz? C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 0 3 8 - IBBY'nin Onur Listesi'ne aday ol- mak benim için en sevdiğim romanlar- dan birinde kahra- manın yerinde ol- mak gibi; heyecan ve çoşku verici, ye- ni maceralara atıl- nıak, yeni kitaplar yazmak için yürek- lendirici. Ulkemizde çocuk ve gençÜk yayınları alanında eser veren değerli üyeleriyle ÇGYD, Büyük Tuzak kitabı- mı 2007 Ydın En 1yi Çocuk Romanı seçtiğinde, basılan ilk kitabımı elime al- dığımda duyduğum heyecanı yeniden yaşadım. Aynı şekilde, çocuk ve gençlik edebiyatını ulkemizde şekillendirmeyi hedefleyen ÇGYD tarafmdan, bu alan- da dünyanın en önemli ve en büyük or- ganizasyonu IBBY Onur Listesi 2010'a yazar oİarak aday gösterilmek beni onurlandırdı. Çocukken okuduğum ve beğendiğim her kitabın yazarını merak ederdim. Içten içe günün birinde o ya- zar gibi olup, birilerinin evinde heye- canla okunan kitaplar yazmak isterdim. IBBY Onur Listesi 2010'da yer almanın kitaplarıma başka dillerde, bambaşka evlere de girme yolunu açabileceğine inanıyorum. Ayrıca, IBBY Onur Listesi 2010'a ya- zar olarak adaylığımı, seçtiğim her keli- menin, kurguladığım her romanın, ha- yalknde canlandırdığım her karakterin bana sunduğu bir ödül olarak görüyo- rum. - Yayunlanan üç kitapla kısa denebile- cek bir süre içerisinde iki önemli seçim, çocuk edebiyatmdaki yerinizi güçlendir- di. Siz hem ulkemizde, hem de dünyada kendinizi nerede görüyorsunuz? - Yazmayı, özellikle çocuklar için fan- tastik romanlar yazmayı çok seviyorum. Yaptığım işi ciddiye alıyorum ve çok ça- lışıyorum. Kelimelerin peşinde koşmak- tan zevk alıyorum. Tüm bunları düşün- düğümde kendimi kelimelerin peşinde hızlı ama dikkatli koşan, aklında hep daha çok yazmak, daha çok üretmek olan titiz bir yazar olarak görüyorum. - Çok yakında ikinci kez anne olacak- sınız. Dördüncü kitabın da yolda oldu- ğunu biliyoruz. Küçük-büyük okurları- nızın heyecanlnı artıracak bu haber. Ye- ni romanınızla ilgili bize biraz ipucu ve- rebilir miydiniz? - Evet, çok yakın bir zamanda ailemi- ze bir bebek katdacak. Hem onun heye- canını hem de üzerinde çalıştığım yeni kitabımın heyecanmı birUkte yaşıyo- rum. Yine bir fantastdt roman yazıyo- rum. Bu kez Küçük Cadı Şeroks karak- teri yok kitabımda, ama en az onun ka- dar maceraya meraklı yeni kahramanla- rım var. Heyecanlı bir arayış ve yolcu- luk öyküsü olacak. • Büyük Tuzak/ Ash Der/ Günışığı Ki- taplığı/196s. SAYFA 19