Catalog

kultur@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 7 OCAK 2010 PERŞEMBE 16 KÜLTÜR CMYB C M Y B İZEL ROZENTAL U zun yaşamanõn sõrlarõndan biri de karikatür çizmek olsa gerek! Geçen yõllarda karikatür dünyasõ peş peşe gelen ölüm haberleriyle üzülmüştü. Saul Steinberg, Mose, Bill Mauldin, André François gibi yirminci yüzyõla damgasõnõ vur- muş karikatürcüler, 80’li yaşlarõnõn ortalarõnda dünyamõza veda etmişlerdi. Hatta bunlardan All Hirschfeld, öldüğünde tam 99 yaşõn- daydõ... Yõlõn son günü gelen bir haber, listemizi bi- raz daha kabarttõ: Karikatür dünyasõnõn usta kalemlerinden David Levine, 83 yaşõnda dün- yamõzdan göçtü. O David Levine ki, portre ka- rikatürünün gazete sayfalarõna taşõnmasõna ön- cülük etmiş, ABD’de sayõsõz karikatürcü ta- rafõndan taklit edilmiş, çizdiklerinden ödün vermemek adõna en büyük gazetelerde yer al- maktan kaçõnmõş, ABD’nin neredeyse tüm siyasi şahsiyetlerine kafa tutmuş, bildiğini söylemekten (çizmekten) kaçõnmamõş bü- yük usta, prostat kanserine yenik düştü. 1926’da Brooklyne’de komünist eğilim- li Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünya- ya gelen Levine, çocukluğunda çizgi ro- manlardan mahrum olarak büyümüş. Meğer ailesi bu tür yayõnlarõn ‘faşizan basın’õn ica- dõ olduğuna inanõrmõş. Buna rağmen oğul- larõnõ ünlü çizgi romancõ Will Eisner’in et- kisinde kalmaktan kurtaramamõşlar! SİYASİ PORTRELER Levine’in ilk karikatürleri 1940’lõ yõllar- da yayõmlandõ.1963’ten itibaren “The New York Review of Books” için çalõşmaya baş- ladõ, önce ünlü edebiyatçõlarõn, birkaç yõl sonra da politikacõlarõn portrelerini çizme- ye girişti. Hicvedeceği kişiyi iyice tanõmak için önce kitaplarõnõ okur, yaşamõnõ inceler, portreye mutlaka o kişinin karakterini yansõtan bir öğe katardõ. Çizgilerinde son derece acõ- masõz ve gaddardõ. Bu özellik, edebiyatçõla- rõn portrelerinde görülmekle birlikte, siyasi portrelerinde daha fazla açõğa çõkmõştõr. David Levine’in portreleri daima küçük gövdelerin üzerine oturtulan büyük kafalar- dan oluşmuştur. Sanatçõ bunu başlangõçta ga- zete köşesindeki sõnõrlõ alandan doğan bir zo- runluluk olarak açõklamõş, ancak köşesi ge- nişledikten sonra bile bu kendine has stilini terk etmemiştir. 1987’deki bir röportaj esna- sõnda, “Yüzünü çarpıtmayacağınız insan- lar var mıdır?” sorusuna verdiği yanõt, gü- nümüz karikatürcülerine ibret teşkil etmek- tedir: “Benim toplumumda dış görünüm (vit- rin) son derece önemlidir. Kadınlar bun- dan çok etkilenir, siyahlar ise beyazların standartlarında değerlendirilir. Haliyle, bir kadın ya da bir zenci çizeceksem, kendi- sinin kamuya mal olmuş ünlü bir şahsiyet olmasına özen gösteririm. Yergiyi doğru- dan o kişiye yönlendiririm; kesinlikle ge- nelleştirmem, stereotip kullanmam.” Hemen bütün Yahudi mizahçõlar gibi, Le- vine de ‘kendiyle dalga geçebilen’ bir sa- natçõdõr. Pek çok çiziminde Yahudilere ve Ya- hudilik unsurlarõna rastlamak mümkündür. Bir muhabirin “çizdiğinizi anlayamadım” eleş- tirisine yanõtõ, “Yidişçe çiziyorum da ondan” olmuştu. Elleri böceğe dönüşmüş Kafka, mi- nicik penisli çõrõlçõplak Henry Kissinger, To- rah içinde füzeler taşõyan Ariel Şaron, çize- rin acõmasõz fõrçasõndan nasiplerini almõş olan sayõsõz Yahudi ünlü arasõnda sadece üç örnektir. Hitler’i ise çok az çizmiş olmasõna karşõn, bir karikatürcünün “yeteri kadar keskin” bir Hitler karikatürü çizemeyeceği- ne inanõrdõ. Zira ona göre mizah, ister istemez kahramanõnõ ‘şirin’ kõlma tehlikesini kendi içinde barõndõrõyordu. (Kaynakça: The Savage Mirror / Steven Heller & Gail Anderson / Watson Guptill Pbl.NY,1992; David Levine / Caricatures and Watercolours / Ashmolean Museum Oxford, 1987; www.Forward.com / Menachem Wec- ker, 31.12.2009) Karikatürün acõmasõz ustasõ David Levine, ABD’nin neredeyse tüm siyasi şahsiyetlerine kafa tutmuş, bildiğini çizmekten asla kaçõnmamõştõ 83 yaşõnda dünyamõzdan göçen David Levine, hicvedeceği kişiyi tanõmak için kitaplarõnõ okuyup yaşamõnõ inceler, portreye mutlaka o kişinin karakterini yansõtan bir öğe katardõ. Portre karikatürün gazete sayfalarõna taşõnmasõna öncülük etmişti. Alice’in 3 boyutlu ‘Harikalar Diyarı’ Kültür Servisi - Karikatürist Bahadır Boysal’õn Leman dergisinde çizdiği ‘metropolde yaşayan başörtülü Büş- ra’ karakterinden yola çõkarak çekilen ‘Büşra’ filmi 19 Mart’ta seyirciyle bu- luşacak. Bahadõr Boysal ve Alper Çağlar tarafõndan senaryolaştõrõlan filmin başrollerini Mine Kılıç (Büşra), Tayanç Ayaydın (Yaman), Çiğdem Batur (Alara) ve Coşku Cem Akka- ya (Ferit) paylaşõrken, yönetmenliği- ni Alper Çağlar, yapõmcõlõğõnõ da Al- per Akman üstleniyor. Filmde ba- şörtülü kõz Büşra ile farklõ kutuplarda yer alan âşõk olduğu liberal görüşlü ga- zeteci Yaman’la yaşadõklarõ, İstan- bul’daki farklõ dünyalar gözler önüne serilerek anlatõlõyor. Filmde karak- terlerin içine düştüğü yalnõzlõk ve çe- lişkiler sorgulanõyor. K A R İ K A T Ü R D E N D R A M A T O P L A N T I 5 - 6 Ş U B A T ’ T A Kültür Servisi - “Assos’ta Felsefe”nin bu yõl- ki ulusal toplantõsõ 5 - 6 Şubat tarihlerinde ya- põlacak. Filozof Aristoteles’in yaşamõnõn bir bölümünü geçirdiği ve felsefe eğitimi ver- diği Antik Assos kentinde gerçekleşen ve Fel- sefe Sanat Bilim Derneği Yönetim Kurulu Başkanõ Doç. Dr. Örsan K. Öymen’in ön- cülüğünde gerçekleşen toplantõlara, öğretim üyeleri, öğrenciler ve felsefe meraklõlarõ ka- tõlõyor. Assos’ta Felsefe etkinliğinin 10. yõlõnõn da kutlanacağõ toplantõnõn konusu “Varlık Felsefesi / Varoluş Felsefesi / Varoluşçu- luk”. Toplantõda Soren Kierkegaard, Fri- edrich Nietzsche, Karl Jaspers, Gabriel Marcel, Martin Heidegger ve Jean-Paul Sartre’õn felsefeleri ele alõnacak. Afşar Ti- muçin, Turhan Ilgaz, Oruç Aruoba, Doğan Özlem, Sabri Büyükdüvenci, Örsan K. Öy- men, Kaan H. Ökten, Elif Çırakman, Öz- ge Ejder Johnson ve Nebil Reyhani top- lantõnõn konuşmacõlarõ olacaklar. Leman’õn ‘Büşra’sõ beyazperdede Assos kentinde ‘felsefe’li günler DUBLİN (AA) - İngiltere’nin en saygõn kitap yarõşmalarõndan Costa Kitap Ödülleri’nin bu yõl roman dalõndaki birin- cisi, geçen yõl Man Booker Ödülü’ne de aday gösteri- len İrlandalõ yazar Colm Toibin oldu. Toibin, ödü- le, 1950’ler- de iş bulma umuduyla ABD’ye göç eden İrlandalõ Eilis Lacey’nin hikâyesini anlattõğõ “Brooklyn” adlõ ro- manõyla değer görüldü. Ro- man, ilk roman, çocuk edebiya- tõ, şiir, biyografi alanlarõnda ve- rilen ödüllerde, Raphael Selbo- urne ilk roman, Graham Far- melo biyografi, Christopher Re- id şiir ve Patrick Ness de çocuk kitabõ kategorisinde birinci seçildi. Birleşik Krallõk’ta 1971’den iti- baren Whitbread Edebiyat Ödülleri, 1985’ten itibaren de Whitbread Kitap Ödülleri ola- rak bilinen yarõşma, 2006 yõlõn- da Costa Kitap Ödülleri adõnõ aldõ. Birleşik Krallõk ve İrlanda’da yaşayan yazarlarõn geçen yõl ya- yõmlanan eserlerinin değerlen- dirildiği yarõşmada, roman, ilk ro- man, biyografi, şiir ve çocuk ki- tabõ kategorilerinde ‘En Keyifli’ eserlere ödül veriliyor ve bu ka- tegorilerin birincileri arasõndan yõ- lõn kitabõ seçiliyor. Costa Kitap Ödülü ‘Brooklyn’ romanõna ANKARA (AA) - Kül- tür ve Turizm Bakanõ Er- tuğrul Günay, opera, bale ve tiyatro sanatlarõna devlet olarak destek veriliyorsa bu sanatlarõ halka sevdirecek yerli eserlerin evrensel bo- yutta sahnelenmesi gerekti- ğini belirterek, “Batılı bir baleyi, senfoniyi, müzik eserini alıp sahnelerimiz- de icra etmek kuşkusuz güzel bir şeydir. Ama biz- den bazı tatları, melodile- ri, yerel, kültürel sanat motiflerini ulusala ve ev- rensele çıkarmak, sanıyo- rum ki asıl yapmamız ge- reken budur” dedi. Bakan Günay, Türk kültürüne öz- gü değerlerin sahneye akta- rõlabileceğini, bugüne kadar bu konuda denenmemiş pek çok konunun bulunduğunu belirterek, “Yıllardır biz ‘IV. Murat’ oynuyoruz ya da Atatürk’ten be- ri ‘Kerem’ operası var. Anadolu top- raklarının bir senfonik esere konu olabilecek melodileri yok mu? Bu kadar sı- nırlı mıyız? Ana- dolu topraklarının çok büyük bir po- tansiyeli olduğuna inanıyorum. Yapama- mışsak başkasının kusuru değil, bizim kusurumuz- dur” diye konuştu. İSTANBUL (AA) - Yönetmen Tim Burton’õn son filmi “Alice Harikalar Diyarõnda”, 3 boyutlu olarak 5 Mart’ta vizyona girecek. Lewis Carroll’õn “Alice Harikalar Diyarõnda - 1865” ve “Aynanõn İçinden - 1871” adlõ kitaplarõnõ senarist Linda Woolverton sinemaya uyarladõ. Johnny Deep’in “Çõlgõn Şapkacõ” rolünde izleyicilerin karşõsõna çõkacağõ filmde Alice, küçük bir kõz olarak karşõlaştõğõ garip dünyaya geri döner ve çocukluk arkadaşlarõ bir araya gelir. Gerçek kaderini bulmak için fantastik bir yolculuğa çõkan Alice, “Kupa Kraliçesi”nin korku krallõğõna son verir. Bakandan opera ve balede ‘yerli eser’ isteği Bacon’a hayırseverlik ödülü Kültür Servisi - “Radyo TV Film Eleştirmenleri Derneği” (Broadcast Film Critics Association) tarafõndan “Şöhreti, iyi bir amaç için araç olarak kullanabilen ünlülere” verilen Joel Siegel Ödülü, oluşturduğu “Six Degrees” adlõ internet sitesi aracõlõğõyla bağõş yapmayõ kolaylaştõran Amerikalõ aktör Kevin Bacon’a verildi. Six Degrees (altõ derece) konseptine dayalõ olan sitede, dünya üzerindeki her insanõn 6 ya da daha az bağ ile birbiriyle ilişkisi olduğu, bu nedenle bu site üzerinden istenilen miktarda istenilen yere bağõş yapabilme imkânõ olduğu belirtiliyor. Auster’in kitabı ‘Görünmeyen’ Kültür Servisi - Birçok edebiyat eleştirmenince ABD’li yazar Paul Auster’õn en önemli romanõ olarak gösterilen ‘Görünmeyen’, Can Yayõnlarõ’ndan çõktõ. 2009 biterken yayõmlanan hemen hemen her listede yõlõn en iyi kitaplarõ arasõnda gösterilen bu kitabõnda Paul Auster, yazarlõkla kimlik arasõndaki belirsiz sõnõrõ irdeliyor. 1967 baharõnda New York’ta başlayan ve iç içe geçen dört bölüm boyunca Paris’e ve Karayip Adalarõ’na kadar uzanan karmaşõk bir ilişkiler zincirini anlatan ‘Görünmeyen’, Vietnam Savaşõ’na öfkeli 68 Kuşağõ’nõ, enseste kadar varan coşkulu bir cinsel açlõğõ, sürekli bir adalet arayõşõnõ felsefi göndermelerle işliyor. ‘Görünmeyen’i Seçkin Selvi Türkçeye aktardõ. Gümüşlük’te senaryo atölyesi Kültür Servisi - Gümüşlük Akademisi, kõş dönemi etkinlikleri kapsamõnda yeni bir atölye çalõşmasõ düzenliyor. 11-16 Ocak tarihleri arasõnda yazar, çevirmen ve senarist Zeynep Avcõ yönetiminde bir senaryo atölyesi açõlacak. Akademi tesislerinde yapõlacak ve altõ gün boyunca dört saatlik seanslar halinde sürecek olan bu çalõşmada “Sinemada senaryonun işlevi”, “Senaryo yazmanõn ana hatlarõ”, “Dizi film ve uzun metraj film senaryolarõ arasõndaki farklar” gibi başlõklar ele alõnacak. Etkinliğe son başvuru tarihi 10 Ocak. Colm Toibin KralMarx Çehov Tolstoy Shekespeare