Catalog

7 OCAK 2010 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 17kultur@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B ESİNTİLER ZEYNEP ORAL İzmir’le Ağrı’nın Yerini Değiştirsek... Dün gazetemizin birinci sayfasındaki Anadolu Ajansı’ndan gelen fotoğrafı gördünüz elbet: Ağrı’nın Tutak ilçesinde, Adakent köyü... Çocuklar, sırtlarında okul çantası, paçaları sıvamışlar nehri geçiyor. Arkalarında uçsuz bucaksız kar... Aralarında hiç kız yok. Onlar yarı bellerine kadar suya giremediklerinden okula gidemiyor, küçük yaşta evlendiriliyor. Fotoğrafa bakıyorum, bacaklarım donuyor! İnanın çocukların Kürt ya da Türk olması hiç ama hiç fark etmiyor. En büyük fark, mevsimlerden hangisi olduğu... Etnik kökenleri ne olursa olsun, okula gidebilmek için kış aylarında buzlu suları, ilkbaharda ise boyunlarına ulaşan su seviyesini geçmek zorundalar. Fotoğrafa bakıyorum: Keşke hükümet sonradan adını “Demokrasi açılımı”na dönüştürdüğü ayrımcılık ve kışkırtıcılık yerine, şu Elmalı Nehri’ne bir köprü yaptırarak işe başlasaydı demekten kendimi alamıyorum... Fotoğrafa bakıyorum: Nedense aklıma Mehmet Girgin geliyor. Mehmet Girgin kim mi? Onu tanımak için önce EÇEV’i tanımalıyız. İzmir’de EÇEV mucizesi EÇEV yani Ege Çağdaş Eğitim Vakfı... Toplumun siyasal, sosyal, ekonomik alanlarda çağı yakalayabilmesini eğitimde gören; herkese hakkı olan eğitimi sağlamak için çalışma gereğine inanan bu vakıf, bu yıl 15. yılını kutluyor. Bugüne dek ürettikleri eğitim politikalarıyla, verdikleri burslarla, etkinliklerle, İzmir Belediyesi ve eğitim müdürlükleriyle işbirliği içinde çocuk, genç ve yetişkin insanların yaşamını dönüştürüyorlar. İzmir’in kenar semtlerinden seçilen pilot okulların başarılı öğrencilerine burs; pilot okulların tüm öğrencilerine toplumsal ve kültürel etkinlikler, okulların onarılması... Çoğu kırsal kesimden gelmiş ilköğretim, lise, üniversite öğrencilerine burs... Yamanlar ve Altındağ’da çocuklara ve yetişkinlere yönelik eğitim merkezleri; bunlarda eğitim-öğretim programları, meslek edindirme, okuma-yazma kursları, sağlık bilinci, sanatsal eğitim... 100 kız öğrenciyi barındıran EÇEV Manisa Kız Öğrenci Yurdu … Binlerce öğretmene “Yaratıcı Yenilikçi Öğretmen Seminerleri”... Bütün bunlar bağışlarla ve hizmet gönüllüleriyle oluyor. O hizmet gönüllülerinin nasıl çalıştıklarını yakından görüyorum. Ağır işçiden farksızlar. Hepsi bilimsel, laik ve çağdaş eğitimin toplumsal bir sorumluluk olduğunun bilincindeler. Mordoğan’dan Paris’e Gelelim Mehmet Girgin’e... EÇEV’in yüzlerce burslu okuyan gençlerinden biri. Mordoğan köyünden bir balıkçı ailenin çocuğu. 9 Eylül Üniversitesi Müzik Öğretmenliği Bölümü’nü bitirdi. Pilot okullarında, eğitim merkezlerinde her etkinliğe katıldı, yönetti, çocukları müziğe yönlendirdi. Mehmet Girgin halen dünyanın sayılı kurumlarından birinde, Paris’teki Ecole Nationale de Musique’de orkestra şefi olmak üzere eğitimini sürdürüyor (EÇEV ve ENKA katkılarıyla). En zorlu sınavları verip, amansız yarışlara girip okula kabul edildi. Şimdi de okulun en parlak öğrencilerinden biri! Başarılı olacağından hiç kuşkum yok! Dikkatinizi çekmek için attığım başlığa bakmayın siz. İzmir’le Ağrı yer değiştirmeyecek, değiştiremez. Sınıfsal mücadeleyle, ya da Başbakan’ın küfür niyetine kullandığı deyişiyle “ideolojiyle”, ülkemde bir şeylerin değişeceği yok! Keşke her etnik kökenden insan ideolojik dayanışmayla bütünleşebilseydi, ama görünürde öyle bir tavır da yok! O gün gelinceye kadar bir değil, binlerce EÇEV’e ihtiyaç var. zeynep@zeyneporal.com İ sviçre’deki minare referandumun- da “Avrupalı dinciler”i eleştirirken, kendi “minare duyarsızlığımız”õ da sorgulamõştõk… Apartman damlarõna di- kilmiş tenekeden-bidondan “uydurma” minarelerin, bizim ayõbõmõz olduğunu be- lirtirken, “Bitlis’in ünlü türküsündeki beş tarihî minare bile özensiz yapılaş- mayla yok edildi” demiştik.. (Cumhuriyet- 10 Aralõk) Bu örnek üzerine yõllarõnõ Doğu Anado- lu’daki kültürel mirasa adamõş Prof. Dr. Ok- tay Belli aradõ. Eşsiz kentsel peyzajõn ilkel bir betonlaşmayla yitirilmesinden yakõndõ- ğõm “Bitlis’e yazık oluyor” yazõmõ da anõmsatarak dedi ki: “Artık farklı bir imar anlayışı var. ‘Beş minare’ de orta- ya çıkacak, yapı yığınlarının arasında kaybolan tarihî kent dokusu da...” Sevindirici haberin ayrõntõlarõnõ Bitlis Bele- diyesi Yerel Kalkõnma Sorumlusu Ferhat Gök bildirdi… Anõtsal yapõlarõn, eski sokaklarõn ve evlerin ünlü taş köprülerle birlikte yeniden kente kazandõrõlmasõnõ amaçlayan projelerden söz etti. Belediye Başkanõ Fehmi Alaydın’la gö- rüşmemizde ise hedeflerini öğrendik. Geçmişin muhteşem kentine karşõ süregelen “imar vefa- sızlığı”nõn artõk “bitti”ğini belirten Başkan, ken- tin içinden geçen Bitlis Çayõ “üzerinde” inşa edilmiş özel idareye ait işhanõ bloklarõnõ dahi yõ- kacaklarõnõ söyledi... İşte, 7 bin yõllõk masalsõ kentimizi “perişan” görünümünden kurtarmayõ hedefleyen “geçmişle kucaklaşma” projesi... RESSAMLARIN HAYRANLIĞI Urartu, Pers, Makedonya Krallõğõ, Roma, Bizans, Emevi, Abbasi, Mervani, Eyyubi, Sel- çuklu, Osmanlõ ve erken Cumhuriyet dönemle- rinin uygarlõk mirasõnõ barõndõran Bitlis, özellikle 17-19. yy’larda bölgenin kültür ve sanat mer- keziymiş… Medrese, cami, külliye, han, hamam ve konaklarla bezenirken, görkemli kalesi ve “kent köprüleri”yle de ressamlarõn hünerleri- ni göstermelerine esin kaynağõ olmuş… Belediye, işte “o” güzel Bitlis’i giderek “göz- den ırak”laştõran kimliksiz yapõlaşmayõ etkisiz kõlmak; tarihsel peyzajõ yeniden “görünür” kõl- mak üzere harekete geçiyor… Bu niyetle 5 böl- gede “kentsel yenileme”, 3 bölgede ise “kent- sel dönüşüm” kararõ alõnmõş. Ancak bunlar, İs- tanbul’daki Sulukule ya da Tarlabaşõ örnekle- rindeki gibi “tarihî semtin özgünlüğü yok edi- lerek zenginlere pazarlanması”nõ amaçlamõ- yor; geçmişten kalabilenleri kurtarõp yaşatarak “kent halkıyla birlikte esenliğe kavuşturul- ması”nõ öngörüyor... Merkezdeki aşõrõ yõğõlmayõ gidermek için, ken- tin Diyarbakõr ve Tatvan yönlerine yayõlmasõ planlanõrken, tescilli yapõlarõn eksiksiz saptan- masõna, tescil edilmemiş eski yapõlarõn da ko- rumaya alõnmasõna öncelik veriliyor; ayrõca kültür envanteri oluşturularak, kent müzesi ku- rulmasõ da hedefleniyor… Bu arada kentin, yine iki yönden giriş semt- lerinde sõralanmõş “özgün Bitlis evleri”nin ba- kõmsõzlõktan ve uygunsuz kuşatmadan kurtarõl- masõ “öncü uygulama”lar olarak saptanmõş. Ye- şil alan ve çevre düzeni çalõşmasõyla, her iki böl- gede sadece semt sakinleri değil, kent halkõ da tarihle buluşmuş olacak... Böylesi “tarihsel” bir çabanõn “halk deste- ği”yle ve etkin “katılım”la gerçekleşebilmesi için “Kültür Varlıklarını Yaşatma ve Koru- ma Derneği” bile kurulmuş… Belediyenin ve Bitlis Eren Üniversitesi’nin katkõlarõyla oluştu- rulan dernek bünyesindeki yerel komisyon da dü- zenli olarak çalõşmalarõnõ sürdürüyor. Sokak sağlõklaştõrmalarõ için Kültür Bakan- lõğõ’ndan bir miktar bütçe aktarõmõnõn gerçek- leştiğini; kentsel yenilemeyle ilgili fotoğraf ça- lõşmalarõnõn tamamlanarak halkla paylaşõldõğõ- nõ; Genç İşadamlarõ Derneği ve özel sektörle iş- birliği yapõldõğõnõ da vurgulayan Başkan, böy- lesi bir hedefin “uzman kadro”sunu oluşturmak üzere, 3 inşaat mühendisi, bir harita mühendi- si, 2 teknik yapõ öğretmeni ile bir ziraat mü- hendisi ve 2 yerel kalkõnma uzmanõnõn beledi- yeye kazandõrõldõğõnõ da anõmsatõyor... DİDEBAN DAĞI’NDAN... Bütün bu hedeflerin adeta “kampanya”ya dö- nüşen çalõşmalarõna anlamlõ bir slogan eşlik edi- yor: “Beni dünya kültür mirasına armağan edin, ben Bitlis’im...” Dileyenler, bu seslenişi daha yakõndan duya- bilmek için internette “www.biyeb.org” adresini ziyaret edebilirler ama en iyisi Bitlis’e gitmek; “beş minare” türküsünü Dideban Dağõ’nõn eteklerinde dinlemek... Neden mi? Ruslar 1915’teki işgallerinde Bitlis’i harabe- ye çevirirler... Düşmanõn çekilmesinden sonra kentteki durumu öğrenmesi için oğlunu gönde- ren bir baba, “Her yer yıkılmış, sadece beş ta- ne minare ayakta kalmış” haberini alõnca, Di- deban Dağõ’nõn yamacõna diz çöker ve bir ağõt yakar: “Bitlis’te beş minare, beri gel oğlan beri gel Yüreğim dolu yare, beri gel oğlan beri gel”... İşte o minareler, yani Ulu Cami, Gök Meydan Camii, Kale Camii, Şerefiye Camii ve Meydan Camii’nin minareleri, uygunsuz yapõlaşmadan ötürü yõllardõr kuşatma altõnda... Rus işgalinde bile yõkõlmayan mirasõ, acõmasõz betonlaşmanõn elinden kurtarmayõ amaçlayan belediye proje- si de “siyaset üstü” destek bekliyor... Özensiz apartmanlaşmayla tarihini yitiren kent, ‘uygunsuz yapõlar’dan arõnõyor Bitlis’in ‘5 minare’si görünecek TARİHİ KUŞATAN ÖZENSİZLİKLER GİDERİLİRSE... Solda bugünkü Bitlis’ten, sağda “proje”deki Bitlis’ten görüntüler... ‘Kid Loco’ Tamirane’de Kültür Servisi - Fransõz müzisyen, DJ ve pro- düktör Kid Loco, asõl adõyla Jean-Yves Prieur, DJ setiyle Garanti Caz Yeşili kapsamõnda 8 Ocak saat 22.30’da Tamirane’de İstanbullular- la buluşacak. Etkinlik Lounge O2 radyosunun kurucusu ve müzik direktörü Can Tanca’nõn DJ setiyle başlayõp, Kid Loco’nun performan- sõyla devam edecek. (212 311 73 09 ) ‘Medea Efsanesi’ İstanbul’da Kültür Servisi - Çağdaş Bale Toplulu- ğu’nca, Euripides tarafõndan kaleme alõnan “Medea Efsanesi” 13 Ocak’ta saat 20.00’de Hisar Okullarõ Kültür Merkezi’nde sahnelene- cek. Serçin Baştürk ve Teoman Kumbaracõba- şõ tarafõndan uyarlanan, koreografisi Cem Er- tekin tarafõndan yapõlan balenin müzikleri Greg Ellis, Peter Sadlo, Kronos Quartet, Mic- hael Reissler, Sofia Gubaidulina ve Preisner yaptõ. Eserde, Melike Günal Kurtulmuş, Mert Öztekin ve Harika Onur dans edecek. ‘New York’ta Beş Minare’ Kültür Servisi - “Beyaz Melek” ve “Güneşi Gördüm” adlõ filmleriyle sinemaseverlerin beğenisini toplayan Mahsun Kõrmõzõgül, yeni filmi “New York’ta Beş Minare”nin hazõrlõk- larõna başladõ. Filmi, senaryoyu da yazan Mahsun Kõrmõzõgül yönetecek. Çekimlerine nisan ayõnda Boyut Film yapõmcõlõğõnda baş- lanacak film, kasõmda gösterime girecek. Depeche Mode kansere karşı Kültür Servisi - New Wave’in efsane toplu- luğu Depeche Mode’un 6 Mayõs 2009’da baş- ladõğõ “Tour of the Universe” adlõ dünya tur- nesi devam ediyor. Depeche Mode, turne kap- samõnda 17 Şubat’ta Londra’da Gençlik Kan- ser Vakfõ için Royal Albert Hall’da bir yar- dõm konseri verecek. Elde edilecek tüm geli- rin kanserle savaşõm için kurulan vakfa aktarõ- lacağõ bu özel konser, grubun Royal Albert Hall’da gerçekleştireceği ilk etkinlik olacak. Kültür Servisi - Türkiye Yazarlar Sendikasõ, Cemal Süreya’yõ 9 Ocak’ta 20. ölüm yõldönümünde Kadõköy’deki Öteki Kültür Sanat Merkezi’nde anõyor. Mehrizat’õn sunacağõ etkinlikte Ti- yatro Fabrikasõ Şiir Tiyatrosu oyuncularõ Cemal Süreya’nõn şiirlerinden oluşan bir gösteri gerçekleştirecek. Cemal Süreya Şiir Ödülü’nü kazanmõş şairler (Enver Ercan, Altay Öktem, Gülce Başer ve Kaan Koç) Cemal Süreya’yõ anlatacaklar. Nu- rullah Can ise Cemal Süreya’lõ anõlarõnõ dinleyicilerle pay- laşacak. Anma etkinliğinin başlama saati 18.00. (Ayrõntõlõ bil- gi için www.turkiyeyazarlarsendikasi.org) 20 yõl sonra Cemal Süreya Avatar’dan yeni bir rekor HONG-KONG (AA) - ABD’li yönetmen James Ca- meron’õn en son teknikleri kullanarak uzun yõllar so- nunda tamamladõğõ bilimkurgu filmi ‘Avatar’, Çin’deki ilk gününde 4.8 milyon dolar hasõlat elde ederek bir rekora daha imza attõ. Yaklaşõk 20 gün ön- ce gösterime giren ve geçen hafta sonunda dünya ge- nelinde 1 milyar dolardan fazla gişe hasõlatõ elde eden filmin bu başarõsõnõ sürdürmesi halinde, şu ana ka- dar en çok gişe hasõlatõ elde eden film olan ‘Titanic’i geçebileceği belirtiliyor. Kültür Servisi - Bu yõl Efes Dark tarafõndan dör- düncüsü gerçekleştirilecek “Rock’n Dark Müzik Yarışması”nõn tanõtõm toplantõsõ, yarõşmanõn bölge elemelerinde sahne alacak Hayko Cepkin ve Emre Aydın gibi sanat- çõlarõn yanõ sõra Manga, Gripin gibi gruplar ve geçen yõlki yarõşmanõn birincisi Gizli Öz- ne grubunun katõlõmõyla Sirkeci Garõ’nda ya- põldõ. Amatör müzisyenlere rock dünyasõn- da yer edinme imkânõ sunan yarõşma kapsa- mõnda İstanbul, Ankara, Edirne, Çanakkale, Eskişehir, İzmir, Bursa, Antalya ve Mersin’de elemeler yapõlacak, başarõlõ olan amatör rock gruplarõ, nisan ayõnda İstanbul’daki büyük finale katõlma hakkõ kazanacak. 18-29 yaş arasõ tüm amatör rock gruplarõnõn katõ- labildiği yarõşmada, bu yõl ilk kez seçilecek “En İyi Erkek Vokal”, “En İyi Kadın Vo- kal” ve “En İyi Sahne Performansı” kate- gorilerinde ödül alan yarõşmacõlar da yurt- dõşõnda yapõlan bir festivale konuk olarak ka- tõlabilecek. Yarõşma sonucunda seçilen “En İyi Grup” dijital single ile klip yapma ve bu klibi MTV’de yayõmlatma imkânõ bulacak. Ayrõca yarõşma kapsamõnda Hayko Cepkin, Manga, Gripin, Emre Aydõn gibi rock sanatçõ ve gruplarõ da konserler verecek. Tanõtõm top- lantõsõ, “Gizli Özne” topluluğunun konseriyle sona erdi. Rock’n Dark yõldõzõnõ arõyor SİRKECİ GARI’NDA TANITIM Buket Uzuner internette Kültür Servisi - ‘Kumral Ada Mavi Tuna’, ‘İki Yeşil Su Samuru’, ‘Yolda’ gibi kitaplarõyla üne kavuşan yazar Buket Uzuner, okuyucularõna artõk düzenli olarak internet üzerindeki kişisel sitesinden de ulaşacak. www.buketuzuner.com adresinde yayõnda olan sitede Uzuner, “nete bağõmlõ, neredeyse ellerim her boş kaldõğõnda, kafede, lokantada, araba kullanmadõğõm her seyahatte, evde, yolda artõk o sõrada ne müsaitse, iphone, e-defter veya PC, günde en az 2-4 saat bir ekrana yapõşarak yaşõyorum” diyor. Kültür evlerini yıktılar İstanbul Haber Servisi - İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Büyük- çekmece’deki tarihi Mimar Sinan Köprüsü çevresinde bulunan ve 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri ile Büyükçekmece Uluslararasõ Kültür ve Sanat Festivali kapsamõnda Türki- ye’ye gelecek olan sanatçõlarõn ağõrla- nacağõ 14 binayõ “kaçak” olduğu ge- rekçesiyle yõktõ. Yõkõm sõrasõnda yaşa- nan tartõşmalar sonucu da bir işyeri sa- hibi gözaltõna alõndõ. Dün sabah saatlerinde yõkõm bölge- sine gelen çevik kuvvet ekipleri bölge- de geniş güvenlik önlemleri alõrken, İBB’ye bağlõ zabõta ekipleri bir süre restoran ve kafe olarak hizmet veren işyerlerinin tahliye edilmesini bekledi. Bazõ işyeri sahipleri, eşyalarõnõ dõşarõ çõkarõrken belediye ekipleriyle kõsa süre tartõştõ. Belediyeye bağlõ iki iş makinesi 16 işyerinden 14’ünü yõkarken 2 işyeri mahkemeden alõnan yürütmeyi dur- durma kararõ nedeniyle yõkõlmadõ. Yõ- kõmõn ardõndan Büyükçekmece Bele- diyesi’nden yapõlan açõklamada ise yõ- kõmõn yapõldõğõ alanõn 10 yõldan fazla süredir devam eden Büyükçekmece Uluslararasõ Kültür ve Sanat Festiva- li’nin yapõldõğõ alan olduğuna dikkat çekildi.