Katalog

SİVİLDARBE MitoloJiya da dılımız- 1deki anlamıyla ‘efsanebilimr, ilkelinsanın doğa olaylarını,dolayı________ sıylayaradı- lışınıaraştırmasıve yorumlamasının ürünlerindenoluşur.Tanrılann Öyküsü,efsaneler konusundailkaklagelenYunan mitolojisindensözeder. Kitapkurubilgileryerine, karanlıkçağciakiinsanın hayalindeyarattığı ölümsüzlerindoğuşlarını, evrenipaylaşmalarını,aşklarını, kıskançlıklannı, kavgalarını,entrikalarınıanlatıyor. Sinan KÖSEOĞLU yirnıinci yüzyılın başlarındafiziktekaydedilen gelişıneleı.insan akImın zaten sski Yunan’danbu yanakuşkulandığı “mutlak doğru” kavramınıniyice şüphe göıürür hale gelmesineyoi açtı.Görelilikve kuantum kuramlarının1elsefeyeyansıması, “mutlakdoğru” kavramınınverme “uygun-yararlı”kavranımınkonmasınave neden-sonuç divalektiğinintartışıhrhale gelmesineyolaçtı. Bu gelişmelerinayırdınavarmış önemli çağdaşbilgiıilerdcnbiri olan RobertWinsion, Tanrı’nınöyküsünü nasıl bir yöntemlearaştırdığıkonusunda bize şu cünılelerleipucu vcriyor:“Benbir tanrıtanımaz değilim.Tanrı’nın doğasını anhumşgibi yapmıvorurn;ahlak kurallarırnızıninsan yapısıolup olmadığını.bir genetikprogramın parçası yada Tanrı’nınarmağanıolup olmadığını bilmiyorum.Ruh kavramınıtam olarak anlanuyorumve ölümden sonra bir yaşam olup olmadığıhakkında da hiçbir fikrim yok amaTanrı’nınvar olabileceğini kabuletmeyehazırım.”Winston’un araştırmayöntemininaı-dındayatan valdaşanbence hem bilimselkuşkuculuğun hem de yukarıda özetlediğimizyeni bilimselikliminçok iyibir örneği. Evet, artık hiç çekinmcdcn “mutlak doğru” diyebir şeyyok divebilivoruz, sadece “uygun-yararlı”olan var. Hiçbir kuram, varsavım,fikir zamandan ve mekandanbağımsızşekildevar olamaz. Bu felsefiönermenin, bundan 2 bin yılönce ortayaçıkmışbir inanç sisteminin2 bin yılsonrasıiçin de doğru kabul edilerneyeceğiya da Tanrı diyebir şeyin olmayabileceğigörüşünü destekler. Çünkü Tann bir “ıfıutlak”tır.Tanrı’nın varlığıikikere ikinindört etmesigibi bir şeyseeğer,bu varsayımafazla güvenmemekgerekir,çünkü ikikere ikiher zaman dört etmeyebilir.İki kere ikinin dört ettiğinisöylemekbellibir zamanve mekanda doğru. Bu nedenle ikikere iki- nin dört ettiğinindoğru olduğunu söylemektense“uygun-yararlı”olduğunu söylemekdaha anlamlı. İnsanoğlubilemediği,anlayamadığı. denetleyemediğidoğa güçlerinetapmış, iman etmiş.Onceleri Güneş’i açildayamamış.doğup baıınasınıkontrol altına alamadığıiçinona tapmış. Bugünise Onun ne olduğunu bilir ve yarınbelki de onun doğup butmasınıkontrol altına almakistevecektir.En nihayet,hayalet- inek yapmanınvarısıdır.Arthur C. Clarke’ınJüpiter’ipatlatıp ikincibir güneşe dönüştürme ve böyleceuydularından birinde yaşamaelverişliyenibir dünya yaratmahayalininyarıngerçek olmayacağınıiddia edebilir misiniz?Bizbugün bunu becerebilsekAfrika’nınyada neyAmerika’nınbalta girmemişorman. larında yaşayanve belki de güneşe tapan“ilkel”insanlar,ikincibir güneşleri olmasınıdoğaüstü bir olayolarak algılayacaktır. - ÖLÜMEÇÖZÜM:TANRı! Eskiden güneşetapıyorduk,şimdivse onunla ilgilihavallerimizvar. 100bin vii önce bunu hayaledebilir miydik?Eğer insan cennetivervüzünegetirmeyihayal ederse onu da yapabilir.Cenneti öte düıwavayerleştirende belld kendisidir. l-{asanSabbah “köıiı” niyetlivdi. Başkalarıbelki bunu “iyi” niyetleyapacaktır. Once gök cisimlerini,atmoslerik olayları,sonra ağaçtan,taştan oydukları cisimleri,sonra da soyutkavramlarıTanrı yapan belki de aynıinsandır. Einstcin’ın özelgörelilikkuramını ortaya atabilmesinisağlayanşeyhayalgücüdür. ışıkdalgasınınüstüne binmenin nasıl bir şeyolacağınıhayaletmiştir.Bu hayalionun 19.yüzyılbiliminindurağan evrenanlayışınıvıkmasınısağlamıştır. insanoğludoğa yasalarını,evrenin yasalarınıanlamaktailerlediğisürece,hayal ettiği,aklınakoyduğu şeyleriyapacaktır. Bunun sınırıhiçbir zaman olmayacaktır. Winston bu kitabında tarihöncesi avcı-toplayıcıtoplumlardan modern uluslaradek her türlü insan toplumunda şu yada bu biçimdebir Tanrı fikrininvar olduğunu beirtir. Yazaragöre, Tanrı’nınvar olup olmadığıtartışmayaaçık bir konu olmaldabirlikte Tanrı Fikri’ninvarlığıtartışmayakapalıdır,çünkü bu fikirher türlü insan toplumunda gerçektenvardır. Winston bu fikrintarih boyunca insanlarıbazen böldüğünü bazenbirleştirdiğinibelirtir. - İnsan belki dc 100bin yılönce bireylerinölümden sonra yenibir hayata adım atıyorolabilcceklcrinden,30 bin yılönceysekendisini aşanbirtakım büyükgüçlerinvar olabileceğinden kuşkulanmayabaşlamış.Kimbilir, Güneş’in doğuşunu vebatışını denetlemefikri gibiTanrı fikride insan imgelemininbir ürünüdür? Tanrı fikri,belki de insan zekasınınölüm denen soruna bulduğu bir çözümdür. İşin kötü yanı,bunun böyle olup olmadığınıbelki de hiçbir zaman kesin olarakbilemeyecekolmamız. Tannlarm Öyküsü! Derman Bavladı/ Say Yayrnları/326s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1071 DermanBayladıdan‘TanrılarınÖyküsü’ Tanrınınöyküsü insanınöyküsüdür Alev Coşkun, AKP’nin hazırladığı anayasa taslağını mercek altına alıyor; anayasa değişikliği ile bir sivildarbe gerçekleştirmeyi,yandaş bir yargı yaratmayı hedefleyen AKP’yekarşı,yurttaşlıkbilincine sahip herkesi uyarıyor... 1 1 [ KİTAP- OKUDUĞUNUZU N t [ BİLİYORUZ ALEVCOŞKUN fkincı 12 ELQL’ii ANAYASAYLA SAYFA 20 Il