Katalog

diğeri sonsöz olmak üzere iki yazı da okuvucuya sunuluyor. Peter Brooks’un Onsöz’ü ve Marcel Prosut’un Sonsöz’üylehazırlanan bu baskı, okuyucuya,Goriot Baba’yıanlama noktasında önemli bir eşiğinatlanmasında yardımcı oluyor. İLKKEZTÜRKÇEDE Baizac,tüm dünyada Grandet (1833) Goriot Baba (1835), VadidekiZambak(1836) gibi romanlarıyla tanınıyor. ‘KazımTaşkent Klasik YapıtlarDizisi’kapsamında Türkçede ilk kez yayımlananLanetli Çocuk ise, yazarınbu tanınmış yapıtları arasında biraz sönük kalmış bir roman. Aslında bu romanın Fransa’da yavımlandığıtarihe bakılırsa — birinci bölümü 1833,ikinci bölümü 1836,kitap olarak 1837-yukarıda saydığımı-omanlarınyayımlanıştarihlerinden de anlaşılacağıgibi, yazarın olgunluk döneminerastladığı görülür. Lanetli Çocuk’un keşfedil(e)nıediğinden mi yoksa,tutnıadığmdan mı sönük kaldığı bilinmez;tartışilır. Balzac’ın“insanlık Komedisi” dizisi- nin “Felsefeselincelemeler” bölümünde yer verdiği Lanetli Çocuk, 16.yüzyil sonlarıyla17.yüzyılbaşlarında geçen soylu bir kont hiküvesinidöküyor savfalara. Kendi soyunu ve konumunu “temel” olarak gören, sevgiden yoksun, acımasız kont d’H<irouville’inyedi aylıkçelimsiz bir bebek olarak dünyaya gelen oğlunun, eşinin eski sevgilisindenolduğunu düşünmesiçerçevesinde gelişenolayları anlatıyorBaizacromanda. Yani, romanın kahramanı Ettiene doğmaması istenen bir çocuktur. Yedi aylıkdoğan zayıf bebek,babasının bu düşüncesiyle annesiyle beraber adeta sürgün hayatına gönderilir.Kontun şatosundan, ayrıcalildanndan uzak. okyanus kıyısındabir yaşamsürer annesiyleberaber Ertieneve seneler ilerledikçe,tüm vaktini geçirdiğiokyanus kıyısında,engin suların hislerini kendindeduymayabaşlar. “Dalga- nın kıvıvavurup yokohışuna bakarak,çalkalanmaları,fırtınaları, sağanakları,gelgitleringücünü tahmin edebiliyordu”(s.56).Zamanla, Ettiene’in hisleri okyanusun kendisi olur ve cılız, dış dünyanın etkisinden uzak kahramanımızkendi uhrevi havasına daha da gömiilür. Ettiene, annesiyleberaber sakinbir hayat sürerken kontun ikinci bir çocuğu daha olur. Kont, bu çocuğa daha fazla ilgigösterir; çünkü sağlıklıve kendini soyunutemsil edebilecek “kana” sahip olduğunaernindir. Kont, ikinci çocuğunu tıpkı kendi gibi zalim“e sevgiden yoksunbiri olarak büvütür. Çocuk da geliştikçetıpkı babasına benzer; fakat tüm bu denge, ikinci çocuğunun ani ölümüvle sarsılır. Kontun artık kendi kafasında kurduğu düşleri gerçekleşmeyecektir.0, sağlıklıbir çocuktan, soylubir kandan 1soyunun devam etmesini istiyordur: ama artık sadece Ettiene kalmıştır erkek çocuk olarak ve istemedende olsa, ona yıllardır yaşattığısürgün hayatını sona erdirir.Baizac, aslındamüthiş bir eleştirigetiriyor oyüzyilın olaylarıhakkmda romanda.“Soy- kan-ırk” nıeselesininele alındığıbir roman L’ınctli Çocuk. Toplumsal, eleştirelyönü oldukçaağır basıyor.“Soylukan kutsaldır!” manuğmın bir eleştirisinitemsil ediyor Ettiene romanda. Ondan daha güçlüsü varkengözden çıkarılıyor;fakat güçlü ortadan kaybolduğu anda tekrar kıymete biniyor. Lanetli Çocuk, bir yönüylesoyluluk, aşk, derebeylik düzeni üzerine yazılmış bir roman. Biryönüylediyorum; çünkü farklı okuma olanakları sunuyor roman. Romanın, alt metninde yatan felsefibir boyutu da bulunuyor. Bu da Ettiene’nin sevgiyitattığı Gabrielle’in romana dahil olmasıylaberaber ortaya çıkıyor. Gabriellede tıpkı Ettiene gibi cılızve dış dünyayakapalı bir çocuktur. Ettiene’in saflığınıyüreğinde taşıyanGabrielle, onun adeta ruh ikizidir. Felsefiboyut da tam bu noktada doğuyor. Ettiene ve Gabriel arasındaki aşk bizi, Platon’un ikivarlığın tek bedende tanrısallaşmasma götürüyor.Adeta tek varlikmışçasınaortak bir ruh yaratıyorlar onlar. Platon’un bu felsefesininyansımalarınımetnin çok alt tabakalarındada aramayagerek yok aslında.Balzacromanın bir bölümünde olaya şöyleaçıklıkgetiriyorzaten: “Platon’un gizemlidehasınm ve insanlığın anlamını i arayan herkesin o güzelimdüşünü gerçekleştirmişlerdiişte:Tek ruh olmuşlardı,bilinmeyen bir yıldızınçehresini süsleyeceko sırlarladolu inciye dönüşmüşlerdisonunda, hepimizin umudu değil mi bu?” BaizacEttienele, belki Goriot Baba gibiinsanliğamal olmuş bir tip yaratmamış;fakat o, romancı tarafından kendisineyaşatılanlarlakaranlık bir dönemin aydınlanmasında önemli bir rol üstleniyor.Roman şimdiyekadar, yazarındiğer yapıtları kadar öne çıkmanıışolsa, LanetliÇocuk’un Balzac’ınkaleminden çıkmışolmasını,okunması için yeter sebepgörüyorum. Türkçeye ilk kez çevrilcnLımetli cuk’tanbahsederken, yapıtın çevirmeııi Orçun Türkay’adeğinnıernenin büyük bir haksızlıkolacağınıdüşünüyorum. Daha önce öyküleriyletanınan Türkay’ın hemen bütün çevirilerinin“kendine hashğı”,Lanetli Çocuk’ada sirayetetmiş. Oldukça cesur kaleminden, yine en az onun kadar yürekli bir çevirisunuyor bizeTürkay La.netliÇocuk’ta. e.erayak®gmail.com Goriot Babaİ Honord de Baizac! Çeviren:ŞerıjHulısi/ İletişim Yayınları! 318s. Lanedi Çocuk? Honord de Baizaci Çeviren:Orçım Türkay! YapıKredi Yayınları!106s. Baizac’ınyaşamından kesitlen soldan sağa. 16,23ve 42yaşlanflda... FELSEFIKATMAN boyunca okunacale, kııaplıklarda baqköqeye koyulacak unululmaz —1 Karay Gu,gaklı’ 1 1 1 1 Refik F Halid Kamy Sü,gii?I 1 1 1 Refik 1 Halid Karay I)<frihıi,roLII hazırlananeserlerini .. .... .— ıl iNKILAP INKİ KITABEVLERI ISTANBUL!9 MerkezYenibosna-9 AcarkentCoflseum-9 Ataşehir Migros 9 Bağdat Cad.Suadiye- ‘WBeylikduzüMigro5-9 LeventMetrocity-9 Maltepe Carrefour- 9 Sirkeci-9 ÜmraniyeCarrefour ‘Il’BahçelievlerMetroport -9 FatihHistoria -. -9 Bahçeşehlr Migros.’ : IZMİR/9Tesco KipaBalçova- 9Tesco KipaÇiğli- ‘Il’ForumBornova BURSA19 Carrefour ANKARAt 9 Minasera Çobançeşme Mah.AltaySit.8Yenlbesna34196 Istanbul Genel Dağıtım PUNT T 212496 1050 F 212 551 30 13 E punto©puntokitap.cem CUMHURİYET KİTAP SAYI 1071 SAYFA 11