Katalog

Gamze AKDEMIR Son kitabmızSur ve Gölge‘densekizavson- — ra İkive Keçiadlı kirabmızıvavımladınız.Bu kitap hazır mıydı,ne zaman yazıldı veneden “iki ve adını aldı? Once keçiden başlarsak.kitabı henüzokurnamışolanlariçin keçinin esin neydi? - Sur ı’eGölge’vi2009Temmuzu’nda iş BankasıKültür Yavınları’na,editörüm Ruken Kızder’eteslimettikten sonra bir grup arkadaşlabirlikte Hisarönü Körtezi’ndemaviyolculuğaçıkmışuk.Dişlice adli küçük adaya iki renklibir keçi gördük. Kıyıyaplastikbir bidon bırakılmıştıgelipgeçensu, yiyecek versin diye.insana yaklaşmıyordu.Adada yalnızdı.Bu bir tür tutsakliku. Doğanın en özgür ruhu hayvanlarındanbirinin böylebir tutsaldığamahküm edilmesinin bir nedeni olmalıydı.Evet,basit bir nedenolabilirdi.Ancak bir keçinin yiyeceği- ni karşılayabilecekküçük bir adada iyice semirmesinibeldemek ve sonra gelip almak...Bu da insanın bencilce davranışlarındanbiri demekti. Ama keçininyarıya kadar siyah,yandan sonra beyazolması duruma fantastikbir boyut katıyordu. ilk anda Yin ve Yanggeldiaklıma.Keçi,kar- şıthklarıiçinde barındırıvordu. Iyi-kötü. doğru-yanlışgibi...Gece av çok geç çıktı. Pırıl pırıl bir gökyüzüvardı. Ayçıkmadan hemen önce Oğlak Takımvıldızı’nı gördüm.Uzaklardansanki adayabakıyordu. Keçivlebirleşti yıldızlarzihnimde. Sonra akluııaPan geldi.Yarısıinsan yarısıkeçi olan Pan. Eskiyunancada Pan, bütün anlamınageliyor.İki karşıtlığıkendinde birleştiren bir bütünlük, keçininkigibi... o geceve kalan günlerde bu düşünceler aklımdadöndü durdu. Istanbul’a geldiğimizdehemen çalışmayabaşladım. Kitabınikincive üçüncü bölümleri ham haliylebir haftada bitti. Bir şeyeksikti.Birinci bölüm bu eksiğiüç aykadar sonra tamamladı.Hiç hesapta yokkenbir başka çalışmanınarasmagiren bir kitap oldu Iki ve Keçi.Şakacı,oyuncu bir oğlakgibi yanımageldi,kendini yazdırıverdi. BİRAZTANRIOLACAĞIZ, TANRIBİRAZINSAN... - Peki “iki”nereden geldi? - Iki, keçininiki renginden geldi.Ama yalnızcabu kadar değil tabii. iki sayısıve kavramı,tarih boyunca, “bir” gibi üzerindehaylidüşünülmüş bir sayıve kavram. İki, kendinde hem karşıthğıhem de çift olma halini;eş,ikizya da kopya olma durumunutaşıyor.Çift sayılannen küçüğü. “Bir”isetek sayılarınen küçüğü ve Tanrı’yıçağrıştırankavram. Bir,bütünlük demek aynı zamanda.Tek olma durumu,her şeyiiçinde barındırmagücü. Birolma, birleşme,birlikte olma hep bu bir sayısındanve kavramındançıkıyor.“Bir” keçinin “iki” niteliği içindebarındırmasıve bu nitelilderinbirbirine karşıthğıkitabın temel çıkış noktasıoldu. KeçininPan’a dönüşümü, Pan’daki insantaral, insanve hayvanınkarşıdığı“e birlikteliği gibi birçok yankonu çıktı bunların çevresinde. - Kitabın “Insanoglu yüzünden acı çeken hayıunlara”ithaf edilmesinin nedeni adadaki keçinin terk mi yalnızca? - Yalnızcao değil.insanoğlu havvanlarada insanlarada çok acılarçektiriyor bilerekya da bilmeverek.Saymaya kalkarsakonlarcaörnek çıkar. fikçağlarda kölelikvardı. Dünyada yasaklanmasının üstündenyüzyılbile geçmedi.insanın insanayaptığıkötiilülder biçim değiştirdi yalmzca.Şimdikötülükler daha incdikli yapılıvor,yasalarauygunolarak. Hayvanlara ve çocuklaradavranışımızıninsanca değerlerimizinbir ölçütü ve göstergesi olduğunainanıyorum. - Birincibölümde ilginçbir baba-oğul ilişkisi Bunu çok da sürprizini bozmadanbiraz açabilirmiyiz? - Babave oğul ilişkisiHıristiyanlıktaki Tanrı ve insan ilişkisininbir yansıması aslında.Yaratan ve yaratilanınarasındaki ilişkininbir örneği. Hepimiz babamıza önce karşı koyar sonra ona benzemeye başlarız.Babalarımızönce bizi biçimler, sonra karşı çıkışlarıınızakızar ama daha sonra karşı çıkmamızı,iplerielimize almamızıbekler. Çünkü babamızla, Tanrı’yla,otoriteyleçatışmamızbir ölçüde kendimizikamtlamamız,haklıliğımızı sınamamıziçinbir yoldur.Tann’nm da insanoğlununkendisinekarşı çıkmasını büyükbir keyifleizlediğinisanıyorum.Insan ancaktüm dogmalarakarşı aklını kullanırsarüştünü ispat edebilecek.Bu yüzden Tanrı’dan korkma düşüncesiyerine Tanrı’yısevmedüşüncesiniöne çıkarmamız ve bu sevgininbir baba oğul sevgisigibi olduğunu düşünmemizgerek. 0 zaman yaratanve yaratılankarşıtlığıbütünlüğe yaniPan’aulaşacak.Bizbiraz Tanrı olacağız,Tanrı biraz insan... OYKÜLERİMDEDENEMEYE YATKINIMN - Pan m korkulan bir yaratıkolmaktan sevilenbirisi olmayadönüşmesi bu düşiinceninürünü sanırım. - Tamamen öyle.Dünyamızkorkular üzerinde duran bir dünya.Tüm ilişkilerimizintemelinde bir korku var. Oysa tüm ilişkilerintemelinde sevmeve anlamaya çalışmaolmalı.Iki kişininaslatam olarak birbirini anlamayacağınıbilerek anlamış gibi saygıduyma,insan uygarhğmm inandığımideal amacıolan eşitlikdüşüncesi için çalışmave sevgininen kutsal değer olduğuna i.nanmabence insanoğlunun içselleştirdiğibir yaşamabiçimiolmalı. Orneğin,kolluk kuvvetlerinin,politikacilarm, parti başkanlarının,her kurumdaki yöneticilerin,babaların, anıcaların, ağabevlerinyanibaşka insanlar üzerinde geçiciya da kalıcıgüç kullanabilecek olanlarınarasında en zavallıların,yanındakileri ve altındakileriezen, korkutan insanlar olduğunu düşünüyorum. Uygarlığımızı korku uygarlığındansevgive anlama uygarlığınadönüştürmek ana amacımız olmalı. - Daha önceki övkülerinizdede, ama özellikle “iki veKeçi“demitolojive epeyceververnıişsiniz.Birbölümünü de yenideııvazmışsınızsanki. Bildiğimizden bir Pan öyküsüvar.Mitolojive ilMiniznereden kaı’naklanıvorveeski sövlenceleri kullanırkenmetninizin özgünlüğilnünasılkoruvorsunuz? - Mitolojien eskimasallarımız.Kimbi. lir ne kadarını da yitirdikbu masalların. Her kültürün, her topluluğun farklıama kimi zaman birbirine benzeyenmasalları var. Bir bölümü varaulışlailgili.Tüm insanlıkdurumlarını, açlığı,savaşı,nefreti, sevgiyi,intikamı,vicdanı.adaletibu masallardal,uluyoruz. Kıssadanhisselerdc bu nıasallarıniçinegizlenmişolarakbize sesleniyor.Dinler de öyle.Onlar da insanoğlunudoğru yolagetirmeyiamaçlayan kutsal metinler sunmuş. Bu metinlerin içinde birçok anlatıvar. insanın hayal gücündenyolaçıkanve insana yenihayaller sunan tüm bu eskimetinler kültürel kökenlerimizioluşturuyor. Yani dikkat edecekolursak tüm yazarlar,öteki sanatçılar bu eskimetinleribir biçimde kullanmış oluyoruz.Doğrudan ya da dolaylı olarak...Iki veKeçiüçüncü bölümüylebelki mitolojikbir kitap da sayılabilirçünkü doğrudan bir keçi-insanöyküsü.Zaten kitapkeçiyleinsanınbirbirinden pek de farkıolmadığınısavunuyor,aynışeyizdiyor. - Yalnızcanıitolojideğil de var kitabmızda. Kolaylıklakuru vesıkıcıbir meme dönüşebilecekkonuları edebi bir yapıiçinde vesürükleyicibir anlatıhaline sokmuşsunuz.Dilinizpürüzsüz ve okurkeninsanı durdurmuyor.Dil vekurgu siziniçin ne demek? - Öykülerimde denemeyeyatkınlık baştberi var. Bu benim düşünce biçiminıdenkaynaklanıyor.Ayrıcaotuz yılıaşkın bir zamandır öğretim üyesiyim.Yani bir konuyu, hiç bilmeyengençleresevdirmek ve anlaşılırkilmak,daha başkalanm öğrenmeleriiçinonların merakını uyandıracakbiçimde anlatmakzorundayım.Bu sözlüve yazılıanlatımımdabir yalinlıkve sadelikoluşturdu. Edebiyata şiirlebaşladım.Iki şiir kıtabımvar. Şiirleriındede yoğunlaştırmave yalinlaşnrmayıkuflanıyorum.Şiir,bana sözcüklerihem ekonomik kullanmayı hem de sözcülderinanlamve imgelerı arasındaki ilişkileriöğretti. Oykülerimde şiir dilini kullanmasamda şiirinbu özelliğini,yani sadeleştirmeyive yoğunlaşırmayıkullanır oldum. Bu, öyküleriminart alanlarınıgenişletmeolanağı,çağrışınılar sağlamaolanağıda verdi bana. Farklı okuma katmanlarmaaçıkolduğunu sanıyorummetinlerimin.Omeğin Iki ve Keçi’yifelsefikarka planı bağlammda çözümleyebiirsinizve var olmaya, inançakılkarşıtlığıvebütünlüğüne ilişkin epeyceipucu bulabilirsiniz.Kezakorku ve sevgibağlanıında, aşkve erotizrn bağlamındavb. incelenebilirbu kitabını.Her kitapta birtakım bilgilerbulunur doğal olarak. Onemli olan bu bilgilerinhangi 1 dozda önde görüneceğidir.Orneğin kitabınikincibölümünde Pan’ın öyküsünü anlatan sanat tarihçinin kitabın içinde didaktikkalmamasınısağlamakiçinbu bölümleridefalarcayazdım.Oğretici üslup fazlakaçarsa öyküya da roman başkabir şeyoluyor.Dilin ve kurgunun Mehmet Zaman Saçlioğlu ile ‘İki ve Keçi’üzerine ‘insanoğlununiçindeki keçiyegüveniyorum’ Keçiden,sayılardan, yıldızlardan söz ederken insanaodaklanan bu kitapta, zaman içinde değişenve değişmeyen yanlarımız, tutkularımız, korkularımız,aşklarımız,yaptığımız kötülükler ve iyiliklerbir keçinin öyküsünde. fantastik, yalın ve sıcak bir dilleanlatılıyor.Mehmet Zaman Saçhoğlu’nunsanatla felsefe, keçiyleinsan, varlıkla yokluk,bedenle bilinç,geçmişte gelecek arasında gezinen düşüncesi, okuru düşle gerçek arası bir atmosferde, kendi varlığı üzerine düşünmeye yöneltiyor. Saçlıoğluile İkiveKeçiadlı kitabını konuştuk. SAYFA 8 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1071