Katalog

Metin Yeğin'den Dünyanın Sokaklarr Seyyahlığa övgü Bir ayağı Türkiye'de, bir ayağı Latin Amerikada ya da dünyanın herhangi bir yerinde olan Metin Ye- gin'in Dünyanın Sokakları kitabı bir gezginin serü- venlerine, dünyanın sokak- larından çeşitli işçi eylem- lerine, direnişlerine birinci elden tanıklık etme olanağı tanıyor meraklı okura. • Tuğba ERİŞ D ünyanın Sokaklan'nm baş aktörleri işçiler, emekçiler, yeryüzünün lanetlileri ve dünyanm so- kaklarında akan bambaşka hayatlar. Sözgelimi Yeğin'in Topraksızlar\&- tabına da konu olan Brezilya Top- raksız Kır lşçileri Hareketi-MST bü- yük toprak sahiplcrinin topraklannı işgal ediyor, işgal ettiği yerİerde kolektif ta- rım yapıyor. Ürünle- rini küçük çiftçilerle birlikte kurduİdarı kooperatiflerde işli- yorlar. Bütünlüklü bir tarım reformu talep eden MST yirmi yıllık mücadele sürecin- de, dört yüz binden fazla aileyi verimli topraklara yerleştirmeyi başardı. Metin Yeğin'in MST'nin yirmi iki kolektif lide- rinden birkaçıyla yaptığı görüşmelcr de DünyamnSokaklari nda yer alıyor. Metin Yeğin'in röportajları arasmda Ar- jantin isyanının önde gelenleri Işsiz îşçiler Hareketi (MTD) yani Piqueteros-Barikat- çılar hareketi, Güney Afrika geeckondu hareketi, Chilavert-Ârjantin işgal matbaası ya da Brezilya ilc Uruguay işgal fabrikala- nndan insanlaruı yanmda Brezilya'nın hiphop grubu Familia, ltalyan Kızıl Tu- gaylar'ın liderlerinden Leonardo Bertulaz- zi, kentsel dönüşüm üstüne kafa yoran Hintli kadın aktivist Kalyani Menon-Sen, Venezüella'nın üç kuşak gerilla komutanı Douglas Bravo gibi adlar da yer alıyor. Dünyanın Sokakları'ndâ Metin Yeğin, röportajlarınm yanmda çeşitli ülkelerde karşılaştığı insanlar, sınır görevlileri, oto- stop yaparken ya da trenlcre kaçak biner- ken yaşadıkları vb. birçok hoş anekdotu da yalın bir dille anlatıyor. Sözgelimi Ko- lombiya'da bir sahil kasabasında her gün gittiği lokantadaki garson kadınla arasın- da geçen diyaloğu anlattığı yazı gerçekten manidar: "Neden sonra hangi ülkeden geldiğimi- zi sordu. Türküz,' dedik. 'Aa niye söyle- mediniz! Burada çok Türk var' dedi. Biz buna alışıktık. Latin Amerika'da 1900 yıl- larmda Osmanlı pasaportuyla göç cden herkese Türk deniyordu. Bütün Araplar, Türk diye anılıyordu. 'Gerçek Türk mü?' diye sorduk. 'Tabii gerçek Türk,' dedi. 'Burada Çinli Türk var, Filipinli Türk var, Hintli Türk var.' Sayıp durdu. Yıllar son- ra ülkemin duvarlannda 'Dünya Türk Ol- sun' sloganlarmı okuyunea aklıma hep o kadın geldi. Bütün dünya Türk olsun. Sonra onun gibi tai'if ederiz. Çinli Türk, Filipinli Türk, Alman Türk, Rus Türk, KürtTürk." Filmleri ve kitaplanyla sol düşünce ve harekete önemli bir katkıda da bulunan Metin Yeğin, bir konuşmasında seyyahlı- ğının dünyayı değiştirmeyi amaçladığını söylemişti. Yanmda çok az eşyayla, turist aceleciliğinden uzak, zamanın ve mekânın tadını çıkara çıkara dolaşan Metin Yeğin, bir meydana oturup birasmı yudumlaya- rak insanları gözlemlemenin yanmda, ya- kından tanıdığı Güney Amerika başta ol- mak üzere dünyanın pek çok ülkesindeki hal ve gidişattan Türkiye'yi haberdar edi- yor gerçekten. Sözgelimi buradan toz pembe göründüğü halde, Güney Ameri- ka'daki direnişin de hemen gerçekleşme- diğini, insanlann tek tek ve beraberce uğ- raştığını vurguluyor. Yeni eylemlilik biçi- mini, evlerimizde pijamalanmızla oturur- ken internetten tek bir ükla protestolara, imza kampanyalarma katılmamızı eleştiri- yor. Yaşam rutinlerimiz içinde klasik Metin Yeğin hikâyeleri birçoğumuza sıra dışı ge- lebilir. Sekizde işbaşı yapmak için belki iki üç saat geçirdiğimiz servis ya da oto- büs yolculuğunda okuduğumuzda hafif bir kıskançhğa bile düşürebilir bizi bu hi- kâyeler. Ama bu kıskançlığı yapıcı biçim- de kullanıp fornıüllü tatiller yerine geniş geniş ve sindire sindire geçirebileceğimiz yolcıüuklara çıkabilir, hiç olmadı zaman kaybetmeme kaygısıyla kat edilmesi gere- ken güzergâhlara dönüşen kentte sokağı fethedebiHr, modernliğe bir nanik de biz yapabiliriz. • Dünyanın Sokaklan/ Metin Yeğin/No- tos Kitap Yayınevi/352 s. HerveDrevillonvePierreLagrangedan Nostradamus Kâhinlere inanma ama kehanetsiz de kalma!O Deniz ÖNAL K itabın ilk bölümünde Nos- tradaınus'un aldığı eğitim, Kehanetler kitabı ve diğer çalışmaları hakkında bilgi veriliyor. Ailesi Yalıudi kökenli olan Nostradamus 1503'te doğmuş ve kitaptaki yoruma göre "Yapıtını yorumlayan birçok kişi, Nostrada- mus'un Yalıudi kökenli oluşuna, Keha- net/er'deki mulıtemel Kabala etkilerin- den dolayı büyük bir önem atfet(miş)." Nostradamus'un eğitim hayatma üiş- kin en gerçekçi bilgiyse tıp fakültesine kaydolması. Tıp eğitimi gören ve astro- lojiye meraklı kâlıinin parlaması Keha- netler kitabmuı ortaya çıkışıyla olacak- tır, onun yapıtı kitapta şöyle değerlendi- rilir: "Nostradamus, almanaklarındaki 'kehanetler"den yola çıkarak Kehanetler adh yapıtını yazdı. 1555'te Lyon'da Ma- ce Bonhomme yaymevinden ilk "centu- ries" derlemesini çıkardı. 'Centuries' 3797 yılına kadar geleceği haber veren, kehanet niteliğindeki yüz dörtlüğe deni- yordu. Kitabının iki adla (Pıvpheties ve Centuries- Kehanetler ve Yüzlükler) ta- ntnması da bundan ileri geliyordu (...) Böylece müthiş ve karmaşık bir yaym serüveni başlıyordu." Kitaba göre metinle ilgili bu kanşık- lıklar metnin anlamı ve içeriğiyle ilgili sorulan da arttırır. Ashnda metnin bu kadar ilgi çekmesinin nedenlerinden bi- Nostradamus gelmiş geçmiş en bilindik kâhin sayılabilir. Bunun nedeniyse yarattığı sansas- yon ve yaşadığı dönem olsa gerek. Nostrada- mus'un Keftanet/erkitabının defaiarca basıl- ması biryana, Nostradamus hakkında da çok şey yazılıp söylendi. Nostradamus: Sonsuz Döngü başlıklı kitap küçük ama Nostradamus hakkında yapılmış elle tutulur çalışmalardan. Kâhin ve astrolog, hekim, şair Nostradamus'un hikâyesiyie gerçekten ilgilenenler için bir kaynak niteliğinde. ri de bu karmaşık ve belirsiz ya2ma, ad- landımıa ve yayımlanma süreci. Yine bu minik kitapta beliıtileceği üzerc, Nos- tradamus'un yarattığı etki, taklitlerinin de çıkmasma neden olur ki, bu ortalığı daha da karıştınr. Ashnda insanm geleceği bilme ve ce- vap arama, duruma göre kendini kolla- ma ihtiyacı düşünülürse Nostrada- mus'un süksesinin bugün bile sürüyor olması yadırganmaz. Bugün, bilişim, sosyal ve sanal âlem çağı denilen zaman- lan yaşıyor olsak bile, insanlann faldan kopamayışları da aynı şekilde geleceği bilme ve görme arzusuyla ilişkili. insan- lar bırakm tüm dünyayı, kendi kişisel rotasındaki gelişmeleri öğrenmek için bile bugün fal ve falcı peşinde koşuyor. Nostradamus'un kehanetlerini îalcılı- ğa benzetmek ya da bir tür fala indirge- mek doğru olmaz elbette. Ancak astro- loji de, kâhinlik "kurumu" da, falcılık müessesesi de insanm mcrakına ve daha da önemlisi kaygı ve korkularına oynar. Tam da bu nedenlerden dolayı Nostra- damus: Sonsuz Döngü kitabının ikinci bölümünde "Geleceği Gören mi, Şarla- tan mı?" başlığı altında Nostrada- mus'un tartişmalı metnine ve türlü şai- belere odaklanılır: "Kehanetler'e yönel- tilcn eleştiriler yazarınm sağlığında lıiç eksik olmadı ama sonraki yüzyülarda genişleyerek gitgide sistematik bir biçim kazandı. Daha 1610 yılında, büyücülük uzmanı bir yargıç olan Pierre de L'An- cre yüzlüklerin edindiği statüye karşı belirgin bir tavır takındı. Ona göre Nos- tradamus 'büyülerden' suçlu değildi (...) bütün tehlike, Nostradamus'un muğlak dizelerini olaylara uygulayarak, her birini kendi tuttuğu tarafa, kendi sevgi ve ilgisine göre çevreleyerek 'kâlii- ne hiç düşünmediği şeyleri' söyleten yo- rumculardan kaynaklanıyordu." Daha sonraları Nostradamus'un Ke- hanetler eserinin taklitleri ya da sahte baskılarının çıkmaya başlamasıyla bir- likte ünlü kâhinin yarattığı etki daha da büyüdü. Nostradamus'un günümüzde bile unutulmaması, eserinin hâlâ basılı- yor oluşu ve ünlü kâhin üzerine hâlâ in- celeme yapılıyor oluşu da onun yarattığı etkiye bağlanabilir. Bunun bir nedeni de Nostradamus'un kehanetlerinin gü- nümüze de değmesi hatta günümüzden çok daha ötelere 3797'ye kadar uzanma- sı. Oyle ki çağm büyük olaylarıyla bir- likte akla ilk gelen isimlerden biri olur Nostradamus. Bu kitapta anlatıldığma göre 11 Eylül saldırılannda da öyle ol- muş ve sahte kehanetçiler ya da kehanet avcılan Nostradamus'un adını anarak bu saldırıların onun kehaneti olduğunu öne sürmüştür. Ancak uzmanlar kısa sü- rede Nostradamus'a ait olduğu söylenen dörtlüklerin (kehanetin) sahte olduğunu fark eder. Nostradamus: Sonsuz Döngü başlıklı kitap konuyla ilgilenenler için kafa bu- landırmayan, güzel bir kaynak olabilk. Öyle ki bu mesele, dünü dünde bırak- mayı da bugüne bakmayı da yarını bek- lemeyi de bilmeyen insanlığı daha uzun süre oyalayacağa benzer. • Nostradamus: Sonsuz Döngü/ Herre Drevillon, Pierre Lagrange/Çeviren: Elii'Göktekc/ Yapı Kredi Yaymlan/ 12Ss. SAYFA 20 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1066