Katalog

CMYB C M Y B 22 TEMMUZ 2010 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13ekonomi@cumhuriyet.com.tr Tobin Vergisini Kur İstikrar Fonu önerilerine yakõn bulan ihracatçõlar sõcak paraya karşõ yeni önlemler istiyor Ekonomi Servisi - Türkiye İhra- catçõlar Meclisi (TİM) Başkanõ Meh- met Büyükekşi, son günlerde eko- nomi çevrelerinde yeniden tartõşõl- maya başlanan Tobin Vergisi öneri- sinin, daha önce gündeme getirdikle- ri ve Başbakan Recep Tayyip Erdo- ğan’a ilettikleri “Kur İstikrar Fonu” taleplerini desteklediğini ileri sürdü. Bilindiği gibi Amerikalõ Nobel ödüllü iktisatçõ James Tobin, ilk kez 1971’de, “sıcak para” dediğimiz spekülatif amaçlõ ve çok kõsa vadeli sermaye hareketlerinin kõsmen fren- lenmesi halinde döviz kurlarõnda olu- şan dengesizliklerin önlenebileceğini ileri sürmüş, bunun için de sõcak pa- ra girişlerine küçük bir vergi getiril- mesini önermişti. TL’nin sürekli olarak değerlendiğini ve sõcak para girişinin bir türlü kont- rol edilemediğini düşünen TİM, bu or- tamda ihracatçõlarõn uluslararasõ re- kabete dayanmalarõnõn giderek zor- laştõğõnõ ve sorunun “cendereye” dönüştüğünü düşünüyor. Sorunu Başbakan’a da ilettik Bu çerçevede açõklama yapan Bü- yükekşi, “İhracatçı aleyhine her ge- çen gün daha da şiddetlenen cen- dereden çıkış için Kur İstikrar Fo- nu kurulmasını ilk defa Başbakan’a yaptığımız 10 Nisan 2010 tarihli bir sunumda talep ettik. Talebimi- zi genel kurulumuzda kamuoyu ile de paylaştık. Biz Türkiye’ye giren kı- sa vadeli sermaye kazançlarına bir vergi konmasını ve bu kaynağın da ihracatçıların kur riskini hedge ede- cekleri bir mekanizmada kullanıl- masını talep ettik” dedi. “Geldiğimiz noktada dalgalı kur rejiminin çalışma ve uygulanma şekli sorgulanmalı, Merkez Ban- kası’nın dalgalı kur rejimi yönetimi yeni şartlara adapte edilmelidir” diyen TİM Başkanõ, mevcut kur reji- mi içindeki araçlarõn da tam olarak kul- lanõlmadõğõnõ düşündüklerini belirte- rek Merkez Bankasõ’nõn 30 milyon do- larlõk günlük alõmõ 50 milyon dolar ve 50 milyon Avro’ya çõkarmasõnõ ve dö- viz rezervlerini arttõrmasõnõ önerdi. ‘Dalgalõ kur’un yeni şartlara adapte edilmesini isteyen TİM Başkanõ Büyükekşi, Merkez Bankasõ’nõn 30 milyon dolarlõk günlük alõmõnõ 50 milyon dolar ile 50 milyon Avro’ya çõkarmasõnõ ve döviz rezervlerini arttõrmasõnõ önerdi. Fiat iki ayrõ şirkete bölündü ASLI KAYABAL İtalyan otomobil üreticisi Fiat, sa- nayi ve otomobil olmak üzere iki ba- ğõmsõz şirkete ayrõlõyor. Nisan ayõnda duyurulan plan yö- netim kurulu tarafõndan onaylandõ. Böylece, Chrysler ile işbirliği ya- pacak küresel bir otomobil şirketi de meydana gelmiş oldu. Öte yandan, geçen yõl ikinci çey- rekte 168 milyon Avro zarar eden Fiat, bu yõl söz konusu çeyrekte 90 milyon Avro kâr etti. Şirketten ya- põlan açõklamada, kârõn toparlan- masõnda, otomobil ve tarõm aletle- ri bölümlerinin satõşlarõndaki artõşõn katkõsõ olduğu bildirildi. Fiat yönetimi, iki bağõmsõz şirke- tin stratejik ve finansal bir tercih ol- duğuna dikkat çekerek her ikisinin- de Fiat çatõsõ altõnda kalkõnacağõnõ vurguladõ. Fiat Doblo’nun 1 milyonuncusu, Sana- yi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mus- tafa V. Koç ve Tofaş CEO’su Ali Pan- dır’ın da katıldığı bir törenle “Türk Kahvesi” rengiyle Bursa’daki fabrika- da üretim bantlarından indirildi. 14 milyar dolarlık araç HAKAN AKARSU BURSA - 1 milyonuncu Fiat Dob- lo “Türk Kahvesi” rengiyle To- faş’õn Bursa’daki fabrikasõnda üre- tildi. Törende bir konuşma yapan Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanõ Mustafa V. Koç, “Fiat Doblo, To- faş için büyük bir gurur kaynağı ve Türk otomotiv tarihinin çok önem- li bir kilometre taşıdır. Türk mü- hendis ve işçisinin üretim kalitesi- ni dünyaya ispatlamıştır” dedi. Müşterilerine sunduğu kalite, do- nanõm ve fonksiyonel avantajlarla yõl- lardõr ulusal düzeyde en çok tercih edilen model unvanõna sahip olan Fi- at Doblo’nun yeni neslinin 8 yõl da- ha üretileceğine dikkat çeken Mus- tafa V. Koç şöyle konuştu: “Yine 1 milyon adetten fazla üretilecek ye- ni Fiat Doblo’nun yüzde 70’ini Tofaş çeşitli dünya pazarlarına ihraç edecek. Bu sayede ise Tür- kiye’ye 6.3 milyar dolarlık ihracat getirisi elde edilecek olması hem Tofaş’ın hem de Fiat Doblo’nun önemini ve gücünü açıkça göster- mektedir.” Sanayi ve Ticaret Bakanõ Nihat Ergün’ün de katõldõğõ törende, Tofaş CEO’su Ali Pandır 7 bin kişiyi aş- kõn dev Tofaş Ailesi’nin elbirliğiyle sarõldõğõ projenin sonuçlarõnõ gör- mekten duyduğu gurur ve mutluluğu dile getirirken Fiat Doblo ile bugü- ne kadar yaklaşõk 7 milyar dolar ih- racat geliri elde ettiklerini de açõkla- dõ. Fikri mülkiyet haklarõ Tofaş’ta olan yeni Fiat Doblo’nun bir Ar-Ge başarõsõ olduğunu da vurgulayan Pandõr şöyle devam etti:  Yeni Fiat Doblo’nun gelişti- rilmesinde Türk ürün geliştirme ve tasarõm uzmanlarõnõ aktif rol almõş olup gerek Tofaş’õn ve gerekse pro- je kapsamõndaki yerli yan sanayinin araç geliştirme kabiliyetleri arttõrõ- larak gelecekteki yeni projelerin Türkiye’ye çekilebilmesi imkânõ yükseltilmiştir.  Yeni Fiat Doblo projesi ile ma- vi ve beyaz yaka olmak üzere 1500 kişiye yeni iş imkânõ sağlanmõştõr. Buna yan sanayi, bayi ve tedarik zin- cirindeki diğer halkalarda ilave edil- diğinde yaratõlan istihdam 9 bin ki- şiyi ulaşmakta hatta aşmaktadõr.  İlk Fiat Doblo’yu ürettiğimiz 2000 yõlõnda Tofaş Ar-Ge’sinde ça- lõşan sayõmõz 150 iken şimdi 450’ye ulaştõ. Ar-Ge harcamalarõmõz yõlda 15 milyon TL iken şimdi 150 milyon TL’ye ulaştõ. Tasarõm ve test yet- kinliğimiz ise küresel standartlara gö- re yüzde 80 seviyesine ulaştõ.  Bugün cirosunun yüzde 5’i se- viyesinde Ar-Ge yatõrõmõ yapan To- faş Ar-Ge merkezi yetkinlik seviye- si ve bünyesindeki laboratuvarlarõn yüksek teknolojisi, çeşitliliği ile Fi- at’õn dünya genelinde üçüncü, Av- rupa’da ise ikinci sõrasõnda yer al- maktadõr. Türkiye’de ise net bir bi- çimde birinci sõrada bulunmaktadõr.  8 yõl ömür öngörüsü esasõna göre yaklaşõk 1.000.000 adet üre- tilmiş olacak. Tofaş Bursa Fabrikasõ’nda 1 milyonuncu Fiat Doblo’yu ‘Türk Kahvesi’ rengiyle üretti. 10 yõllõk sürede yaklaşõk 7 milyar dolar ihracat geliri sağlayan Fiat Doblo’nun yüzde 70’i ihraç edilecek. Mustafa V. Koç, 8 yõlda Türkiye’ye 6.3 milyar dolarlõk ihracat getirisi sağlayacağõnõ söyledi. ‘Hükümetin önceliği bir kez daha siyaset’ MURAT KIŞLALI ANKARA - Hollandalõ ulus- lararasõ banka ING, hükümetin Mali Kural’õ ertelemesiyle ilgili olarak “Anlaşılan o ki ülke 12 Eylül referandumuna ve 2011 genel seçimine hazırlanırken bir kez daha siyaset hükümetin önceliğini aldı” değerlendirmesini yaptõ. Bankanõn raporunda, Mali Kural’õn eksikliğinin TL’yi küre- sel risklere karşõ daha kõrõlgan hale getireceğine dikkat çekildi. ING’nin 19 Temmuz tarih ve “Türkiye: Yerel Odaklanma” başlõklõ raporunda şu ifadelere yer verildi: Mali Kural olmayınca har- camalar artacak: Maliye Baka- nõ 16 Temmuz’da uzun süredir beklenen Mali Kural Yasa Tasa- rõsõ’nõn Meclis’in tatile gireceği 23 Temmuz’dan önce görüşülme- yeceğini teyit etti. Biz (Mali Ku- ral gereği) bu yõlki hõzlõ büyümeyi yansõtacak şekilde 2011 bütçe- sinde harcamalarõn kõsõlmasõnõ beklerken Bakan, bütçenin orta vadeli program doğrultusunda hazõrlanacağõnõ açõkladõ. Hükümetin önceliği siyaset: Meclis’in Mali Kural Tasarõsõ’nõ, 2011 bütçesinin sunulmasõndan önce çõkarmasõ olasõ değil. Anla- şõlan o ki ülke 12 Eylül referan- dumuna ve 2011 genel seçimleri- ne hazõrlanõrken, bir kez daha si- yaset hükümetin önceliğini aldõ. Kredi notu artışına gecikme freni: Fitch, JCR ve Moody’s, Mali Kural’õn gecikmesi konu- sunda, genel olarak uygulamaya bakõlmasõ gerektiğini belirtirken bunlardan JCR ve Moody’s, “Ki kredi artışı olasılığının düştüğü” yorumunda bulundu. Piyasalar daha oynak olacak: Enflasyon ve büyüme değişkenleri ve küresel risk iştahõ ile beraber politik gelişmelerin piyasa eği- limlerini belirlemesi bekleniyor. Piyasalar yõlõn geri kalan döne- minde daha oynak olacak. TL kırılgan hale gelecek: Ye- rel politika faizleri, faizlerin da- ha uzun bir dönem boyunca dü- şük seviyede seyredeceğine işaret ettiği için, Mali Kural’õn eksikli- ği, yakõn gelecekte, TL’yi küresel risklere karşõ daha kõrõlgan hale getirecek. Ekonomi Servisi - Avusturya Havayollarõ’nõn yayõnõ Succeed dergisi, Sabancõ Holding Yönetim Kurulu Başkanõ Güler Sabancı ile gerçekleştir- diği röportaja kapak ha- beri olarak yer verdi. “Türkiye’nin önder kadını” başlõğõ ile verilen ve Sabancõ’nõn “Ekono- mi dünyasının en etkili kadınları arasında, Av- rupa’nın en başarılı şir- ketlerinin birinin tepe- sinde yer alıyor” şek- linde değerlendirildiği rö- portajda, Sabancõ’nõn Türk iş dünyasõ, ekonomi ve Sabancõ Holding’e yönelik de- ğerlendirmeleri yer aldõ. Güler Sabancõ, dergideki röpor- tajõnda şu noktalara dikkat çekti:  Türkiye pazarõna girmekten korkan Batõlõ şirketler, önümüzde- ki dönemde dün- yanõn en hõzlõ geli- şen ekonomilerin- den birinde yer al- ma fõrsatõnõ kaçõrdõ.  Bu yõl ekono- mideki belirsizlik bir önceki yõla na- zaran daha düşük olacak.  Hedefimiz, ihracat miktarõnõn 1.1 milyar ve yatõ- rõmlarõmõzõn 1.6 milyar dolar olma- sõ yönünde. 2010’da çalõşan sayõ- mõzõn yaklaşõk 58 bin civarõnda ol- masõnõ bekliyoruz. AYEDAŞ’a çifte ödül Ekonomi Servisi - Türkiye’deki elektrik dağõ- tõm hizmetinde müşteri memnuniyetine katkõ sağlamak amacõyla TEDAŞ Genel Müdürlü- ğü’nce düzenlenen ‘Şirketler Arası TEDAŞ Halkla İlişkiler Proje Yarışmasında’ Anado- lu Yakasõ Elektrik Dağõtõm AŞ (AYEDAŞ) üç ayrõ dalda da birinci oldu. Onlarca projenin ya- rõştõğõ yarõşmada AYEDAŞ; ‘En Başarılı Tah- silat Sistemi Geliştirme’, ‘Müşteri Memnuni- yeti En Yüksek Şirket’ ve ‘Çalışan Memnu- niyeti En Yüksek Şirket’ kategorisinde birin- cilik, ‘En İyi Sosyal Faaliyet ve En İyi Kam- panya’ dalõnda ise üçüncülük kazandõ. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Başbakan’ın Gözyaşları soner@cumhuriyet.com.tr Uzun evliliklerde eşlerin birbirleriyle benzeştikleri bilinir. Başbakanımız ve eşleri giderek artan oranlarda kameralar karşısında ağlamada birbirleriyle yarışır ya da sıraya girer oldu. Profesyonel sanatçıların, hele de tiyatrocuların ustalık ölçütleri arasında, soğan kullanma gibi hillelere başvurmadan kitlenin gözleri önünde ağlayabilmek de vardır. Gözyaşının etkisi, samimiyet ölçütü, söylenebilmiş en inandırıcı sözlerin üstündedir. Anımsayacaksınız Başbakan Erdoğan’ın “one minute” şovunda da eşi Emine Hanım’ın hıçkıra hıçkıra ağladığı görüntüler ekranlara yansımıştı. İsrail’e meydan okumanın simgesi Başbakan’ın bu çıkışı sırasında Emine Hanım’ın neden hıçkıra hıçkıra ağladığının açıklamasına ilişkin en küçük bir ipucu, benim de fikrim yok. Nedense olup biteni engelleyememe, Başbakan’ın öfkesini oturduğu yerden frenleyememe çaresizliği izlenimi vermişti. Sonucu üzerinde seçim anketleri değerlendirmesini yapan uzmanlar birleşiyorlar, AKP’ye en azından birkaç puan birden kazandırdığını söylüyorlar... Başbakan Erdoğan’ın 12 Eylül idamlarını gündem yaparak, referandum için “evet” oyu istediği konuşması sırasındaki son ağlaması, ister istemez iki gündür medyamızın gündeminde, tabanlarından oylarının çalınması hesaplanan solcu ve milliyetçi kökenden siyasi parti, demokratik örgütlenmelerin elleştirilerinin odağında... “Hayır”cılar Erdoğan’ın ağlamasının duygu sömürüsü işlevli, içtenlikten uzak, profesyonel bir taktik olduğunu, gerekçelendirerek kamuoyuna anlatmaya çalışıyor... Öncelikle 12 Eylül’cülerden hesap sorulması yasağını ortadan kaldıran geçici maddenin referanduma konu AKP taslağında, anayasa metninden çıkarılmış olmasının hukuki sonuçları olmayan en simgesel, siyaseten kullanılmaya elverişli bir değişiklik olduğunun altı çiziliyor. AKP’yi iktidar yapan gelişmelerin önünün 12 Eylül darbesi ile açıldığının çok sayıda nedeni anımsatılıyor. 12 Eylül askeri darbesi solu silindir gibi ezerken, dengeci görüntü için suça bulaşmış ülkücü gençlik, siyasal örgütlenmelerinin de üzerine giderken, siyasal İslamcıların özenle önlerinin açıldığı da anlatılıyor. Başbakan Erdoğan’ın 12 Eylül odaklı referandum şovuna tepkilerde bire bir AKP’nin, Başbakan Erdoğan’ın siyasal, döneme ilişkin kökenlerine, tavırlarına da inilerek verilen örneklerle AKP’nin iktidarını borçlu olduğu 12 Eylül ile hesaplaşma gibi bir amacının söz konusu olmadığının altı çiziliyor.. Doğal olarak Başbakan Erdoğan’ın çoğunluk iktidarı, sorumluluğunda yaşam hakları ellerinden alınanlar, insan hakları ayaklar altında çiğnenenlere ilişkin sorular yöneltiliyor. Başbakan Erdoğan’ın, 12 Eylül’ün insanlık, hukuk dışı idam infazlarından biri solcu, biri sağcı iki gencecik insanın idamları üzerinden profesyonelliği, ustalığı tartışılmaz duygu sömürüsü yaparken, iktidarının sorumluluğunda olan aynı gün öldürülmüş şehitlerin analarını ağzına almaması, ağlamaması üzerinden bir sorgulamayı yapmak, yumuşak karnından vurmak istemiyorum. Ancak sorumlu iktidar olarak, referanduma da konu olan yargı bağımsızlığı, özel yargı yaratma operasyonu üzerinden önemli bir sorum var. Bugün DİSK’in sevgi ve saygıyla anmak istediğim genel başkanlarından Kemal Türkler’in katledilişinin 30. yıldönümü. Cinayet zanlılarından birinin yargılanabilmesi, cezalandırılabilmesi sürecine ilişkin mührü zamana uğratma tablosu girişimi gözlerimizin önünde yaşandı. Doğrudan hükümetin sorumluluğundaki Adalet Bakanlığı’nca, kamu görevlileri eliyle zanlının mahkemeye getirilmemesi sağlandı. Adaleti taraflı olarak işletmeyen Erdoğan hükümeti sorumluluğundaki bu gelişmelerin hesabını kim verecek? Başbakan Erdoğan son günlerdeki söylemlerinde bile Ergenekon davasında yargısız infaz niteliğinde tutuklananlar üzerinden siyaset yaparken, denetimlerindeki özel yargıyı keyfi kullandırmanın hesabını vermek şöyle dursun avukatlığını üstlenirken Balbay, Özkan simge yargısız infaz olarak ağır cezaya dönüşmüş tutuklu gazetecilerin listesi gün gün kabarırken Haberal’ın tutukluluk kararı ile sadece özgürlüğü, insan hakları, adil yargılanma hakkının değil, sağlığının, yaşamının tehdit altında tutulduğunu ortaya koyan üst yargı kararı üzerine söylemediğini bırakmadı. Korumasındaki özel suçlu yargılamaya sahip çıkarak hasım ilan ettiği üst yargıyı, kararını eleştirdi. Öncelikle iktidarının sorumluluğunda hesabını vermek zorunda olduğu insanların yaşam haklarını korumak, adaletin işlemediği yüz binler için adil yargılama düzenini sağlamak, çoğunluk, güçlü iktidar olarak engelleyebileceği, önlemini almamakla suç ortağı konumuna düştüğü anaların gözyaşlarını dindirmek zorunda değil mi? Sabancõ Succeed dergisinin kapağõnda Kur rejimi cendereye döndü Mali Kural’õn ertelenmesini değerlendiren ING Bank’a göre TL, küresel risklere karşõ kõrõlgan olacak, Türkiye’nin kredi notunu arttõrmasõ olasõlõğõ güçleşecek. Bursa’da istihdam da geriledi ihracat da Ekonomi Servisi - Bursa Ticaret ve Sanayi Odasõ’nõn (BTSO) “Bur- sa’daki 250 Büyük Firma Araş- tırması”na göre, Bursa’nõn ilk 250 büyük firmasõnõn yüzde 26’sõnõ oluş- turan otomotiv ana ve yan sanayi fir- malarõ, cironun da yüzde 49’unu elinde bulunduruyor. Tekstil ve kon- feksiyon sektörü ise yüzde 21’lik payla ikinci sõrada yer aldõ. Şirket- lerin 2009’da yaptõklarõ net ciro tu- tarlarõ esas alõnarak oluşturulan araş- tõrmada, OYAK Renault birinci, TOFAŞ ikinci, Bosch üçüncü sõra- da yer aldõ. Araştõrmanõn bulgularõ şöyle:  2009 itibarõyla ilk 250 firmanõn toplam cirosu, önceki yõla yüzde 1.3 gerileyerek 33 milyar 785 milyon li- raya indi. Toplam brüt katma değer yüzde 2.6’lõk artõşla 4.4 milyar lira- ya, öz sermayeleri yüzde 11.5’lik ar- tõşla 11.1 milyar liraya, net aktifle- ri toplamõ yüzde 4.9’luk artõşla 25.9 milyar liraya, vergi öncesi dönem kârlarõ yüzde 40’lõk artõşla 1 milyar 369 milyon liraya ulaştõ.  Buna karşõlõk toplam ihracatla- rõ yüzde 20’lik azalõşla 8.4 milyar do- lar, üretimden satõşlar ise yüzde 2.3’lük azalõşla 25.3 milyar lira oldu.  250 firmanõn sağladõğõ istihdam bir önceki yõla göre yüzde 6.5 geri- leyerek 96 bin 603 kişiye düştü.  En fazla istihdam sağlayan sektör, 35 bin 262 kişiyle otomotiv ana ve yan sanayi olurken, tekstil ve konfeksiyondaki firmalar da 24 bin 30 kişiye iş imkânõ sağladõ. BTSO Yönetim Kurulu Başka- nõ Celal Sönmez, şirketlerin geçen yõl sağlanan vergi kolaylõklarõ ve verimlilikle ayakta kaldõğõnõ, re- kabet gücünü arttõracak yeni bir büyüme stratejisine ihtiyaç duy- duklarõnõ söyledi.