Katalog

kultur@cumhuriyet.com.tr 22 TEMMUZ 2010 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 17 CMYB C M Y B CMYB C M Y B Bayburt’tan Anzer’e doğru döne kõvrõla ufak tefek yedi köy geçince, yolun ulaşabildiği son köy Bayraktar Köyü. Köyün önceki gün törenle açõlan Baksõ Müzesi en başta bir düş, Hüsamettin Koçan’õn hayallerinin kaynağõ. 30 bin metrekareye yayõlan bu sõradõşõ müze, Çoruh Nehri’nin kõyõsõnda bir simge gibi yükseliyor. Hüsamettin Koçan’õn 10 yõllõk düşü Baksõ Müzesi, artõk Bayraktar köyünün üretim merkezi Sõrtõnõtoprağõnayaslayanmüze ÖZLEM ALTUNOK / CEREN ÇIPLAK BAYBURT - “Onunla iftihar ediyorum, ba- şım ta semalarda, öyle ki göremezsiniz” diyor Bayraktar köyünün emektar ilkokul öğretmeni, bir zamanlar tedrisatõndan geçen Hüsamettin Koçan için. 50 küsur yõl sonra o ilkokul öğrencisinin, kö- yünde açtõğõ Baksõ Müzesi’ne bakarak anlatõyor 82 yaşõndaki Halil Koçanoğlu. Peki Baksõ ne demek, Bayraktar neresi, bu mü- ze de neyin nesi? Hazõrlõklarõna 2000 yõlõnda başlanan ve her aşa- masõ, gönüllülerin katõlõmõyla bir tür imece usulüyle var edilen bu müzeyi hâlâ duymadõy- sanõz, işte size hikâyesi. Bayburt’tan Anzer’e döne kõvrõla uzanan yol- lardan ufak tefek yedi köy geçince, yolun ula- şabildiği, yörenin son köyü Bayraktar’õn önce- ki gün bir törenle açõlan bu müzesi en başta bir düş, Hüsamettin Koçan’õn hayallerinin kaynağõ. Sergileme alanlarõ, atölyeleri, kütüphanesi, ko- nuk evleri, konferans salonuyla bir tepede 30 bin metrekareye yayõlan müze, Çoruh Nehri’nin kõ- yõsõnda, bulutlara yakõn, merkeze uzak, bu kö- yün ‘resminde’ ister sõra dõşõ deyin ister ütop- ya, ister vefa, bir simge gibi yükseliyor. Resme odaklandõkça detaylarõnda saklõ pek çok hikâye, anõ, toplumsal mesele, kültürel aç- maz müzenin sözünü güçlendiriyor. Koçan’õn ‘sosyal, kültürel ve ekonomik bir üretim merkezi’ olarak tanõmladõğõ müzenin var oluş sebeplerinden biri vefa borcuysa, bu borcun için- de Bayburt’un Türkiye’nin en fazla göç veren bölgelerinden biri olmasõ, gurbete gidenleri bekleyiş, işsizlik, yoksulluk da yatõyor, kõrsalda, kenarda kalmõş bir köyü, tarif edilenlerin tersi- ne bir çekim merkezi kõlma arzusu da. “Küre- selleşmeye karşı ters bir akış oluşturmak, aka- demik labirentlerin dışına çıkmak, alt kültür, üst kültür arasındaki hiyerarşiyi kaldırmak, çağdaşla gelenekseli buluşturmak” diye devam ediyor Koçan sõralamaya. Yine de söylemeden edemiyor, “Bu proje akıllı adam işi değil, ama yol bitiyor, hayaller bitmiyor. Başlangıçta her- kes oraya yatırım olur mu diyordu, oysa biz burada özellikle üç grup insan, sanatçılar, köy çocukları ve gurbetçiler gönüllü çalışarak bu müzeyi kurduk”. Koçan’a göre arayõş içindeki sanatçõlar sõnõr- larõ zorlamayõ seviyor, çocuklar önyargõsõz bir geleceğin sevincini üretiyor, ayrõlõğõn buruk ta- dõnõ ise gurbetçiler biliyor. İmece usulü müze böyle ortaya çõkõyor... Müzenin çevresinde koşuşturan ‘ehramlı’ kadõnlar, Baksõ Müzesi şapkalõ çocuklar, tören alanõnda yerlerine kurulan ‘gururlu’ amcalar, de- deler heyecan içinde. Çünkü bu müze, biraz da onlarõn hikayesi. İmecede payõ olanlar anlatõyor: Çalõşmaya gurbete gidenlerden Şahamettin Yıldırım, “Burası olmasaydı kim bu dünya- da bir ‘Baksõ köyü’ vardı diyecekti ki. Artık ‘müzesi olan köydenim’ dediğimizde herkes biliyor” diyor. 17 yaşõndaki Murat Yıldırım ise binanõn te- melleri atõldõğõnda çalõşmaya başlayanlardan, hem para kazandõğõnõ, hem de birçok ilk yaşadõğõnõ söylüyor: “Burası bizim sanatla buluşmamı- zı sağladı. İlk kez sanatçılarla bir araya gel- dim, ilk kez seramik gördüm.” Müzede açõlan ilk süreli serginin sanatçõla- rõndan Şakir Gökçebağ ise “hayata geçmiş bir ütopya” diyor müze projesi için. Ona göre halk- la çağdaş sanat arasõndaki uçurumu ancak bu tür girişimler kapatabiliyor. Baksõ’da bir hafta ge- çirerek iş üreten bir grup sanatçõdan biri de Ku- rucu Koçanoğlu. Baksõ doğumlu Koçanoğ- lu’nun 30 yõl aradan sonra köyüne gelip yöreye ait efsanelerden, masallardan yola çõkarak yap- tõğõ “karınca” yerleştirmesi geleneksel olanla çağdaşõn kendi toprağõnda bir araya geldiği özel bir örnek. Sanatõn her yere yayõlmasõ ge- rektiğini söyleyen sanatçõ, sanata ilginin ancak anlama ve merak isteğiyle başlayabileceğini, Bak- sõ’nõn da buna karşõlõk geldiğini belirtiyor. Köyün muhtarõ Nabi Akçelik ve ailesi de Ko- çan’õn en büyük destekçilerinden. Biri 17, diğeri 18 yaşõnda olan kõzlarõ Ayşe Nur ve Sema Nur’un gözünden dinleyelim bir de müzenin ge- tirdiklerini: “Hüsamettin Hoca’yı tanımadan önce sanat bize uzaktı. Onun sayesinde hem hayatla hem de sanata ilgili görüşlerimiz de- ğişti. Mesela soyut düşünceyi öğrendik, me- ğer biz sadece bakıyormuşuz, görüntünün de- rinliklerine inemiyormuşuz. Sonra dünyanın sadece buradan ibaret olmadığını gördük, mü- ze vesilesiyle köyümüze gelen farklı insanlarla tanıştık. Biz hâlâ köyde bisiklete binemiyoruz ama bu çeşitlilikle köylüler de değişiyor. Bu sayede biz değil ama küçük kardeşimiz bi- siklete binebilecek.” Tam da burada şunu belirtmek lazõm: Müze- ye ait vakfõn yönetim kurulu başkanõ, müzeye en az Hüsamettin Koçan kadar emeği geçen eşi Oya Koçan, müzenin çağdaş sanat sergilerini de dü- zenleyen bir diğer kurul üyesi ise Ahu Antmen. Sözün kõsasõ kadõn odaklõ yönetim de bilinçli bir yapõlanma. Amaç köy kadõnlarõna bir rol model oluşturabilmek. Yöreye özgü kumaş ehramõn da yeniden ha- yata geçirildiği müze atölyelerinde çalõşan eh- ram ustasõ Sevim Ataner de kadõnlarõn aktif- leşmesinden memnun. “Buraya özgü olan eh- ram sanatı 1985 yılında bitmişti. Şimdi ken- di kültürünü öğrenmek isteyen gençler gelip burada öğrenecek hem de para kazanacak. Eskiden erkekler de bu işin içindeydi hatta meşhur Ehramcı Mahmut Usta vardı. Bu sa- nat şimdi kadınların elinde.” Bir diğeri müzenin göçü önleyebileceğini, ka- dõnlarõn, çocuklarõn meslek öğrenip para kaza- nabileceğini umuyor, diğeri “Bu müze okul, okul!” diyor, “mesela çevre köylerdeki in- sanlar toplanıp burada konferanslar düzen- leyebiliriz. Yöre insanının yükselmesi için bu kırsal çevrenin bu şekilde ilerlemesi lazım”... Peki, Baksõ’da hayat nasõl devam edecek? 20 sanatçõnõn katõlõmõyla açõlan müzenin ilk ser- gisini, her yõl yeni bir karma sergi takip edecek, atölyede üretilen geleneksel el sanatlarõ örnek- leri satõşa sunulacak, konferanslar düzenlenecek, davetli sanatçõlar atölyelerde köyün gençleriy- le çalõşacak, müzeye eklenecek yeni birim “de- po müze”de atölyede üretilenler sergilenecek, sõrtõnõ toprağõna dayayan müze, yine topraktan beslenecek, yani yöredeki halk resimleri, eh- ramlar, boyunduruklara ulaşõlacak ve daha pek çok yeni proje... Baksı Müzesi’nin atölyelerinde gençler, kadınlar ehram, hasır, halı dokuma gibi yöreye özgü el sanatlarını uygulayarak satışa sunacaklar. Kartal sokaklarında her yer festival Kültür Servisi - Kartal Belediyesi’nin her sene düzenlediği “Kartal Kültür Sanat Festivali” yarõn başlõyor. 1 Ağustos’a dek devam edecek ve “Her Yer Festival” sloganõyla Kartal Meydanõ’nõn yanõ sõra mahallelere de yayõlacak etkinliklerde Edip Akbayram’dan Neşet Ertaş’a, Mazhar-Fuat-Özkan, Leman Sam, Ege, Emre Aydın, Emre Saltık, Suzan Kardeş, İstanbul Gelişim Orkestrası Cihat Aşkın, Cana Gürmen ve Aşkın Ensemble gibi isimler konser verecek. Festival kapsamõnda, konserler dõşõnda çeşitli yayõnevlerinin kitap stantlarõ da yer alõrken, ödüllü satranç turnuvasõ, tiyatrolar, çocuklar ve büyükler için resim ve seramik atölye çalõşmalarõ, söyleşiler yapõlacak. Festival çerçevesinde, söyleşili imza günlerinde Aydın Boysan, Miyase İlknur, Şükran Soner, Mehmet Faraç, Ataol Behramoğlu, Ümit Zileli de okurlarõyla buluşacak. Kartal Folklor Gençlik Spor Halk Oyunlarõ gösterisi ve AGON Halk Danslarõ Topluluğu da Kartallõlara görsel bir şölen sunacak. Leopold Müzesi Schiele’nin peşinde Kültür Servisi - Avusturya’daki Leopold Müzesi, Egon Schiele’nin (1890-1918) “Porträt von Wally” (Wally’nin Portresi) adlõ tablosuna sahip olabilmek için 19 milyon dolar (yaklaşõk 29 milyon TL) ödemeyi kabul etti. Söz konusu eserin asõl sahibi Lea Bondi Jaray isimli Yahudi sanat simsarõ, 2. Dünya Savaşõ sõrasõnda Naziler tarafõndan tabloyu satmaya zorlanmõştõ. Leopold Müzesi’ndeki esere 1999 yõlõnda bir sergi dolayõsõyla New York Modern Sanat Müzesi’nde sergilenirken Birleşik Devletler tarafõndan el konulmuştu. Bu olayõn ardõndan müzeler arasõnda hukuki bir mücadele başlamõştõ. Lea Bondi Jaray 1969 yõlõnda hayata veda etmiş, bu tarihe dek eserin hâlâ kendisine ait olduğu konusunda õsrar etmişti. Leopold Müzesi 19 milyon dolarõ Jaray’õn mirasçõlarõna ödeyecek. Fransız oyuncu Cecile Aubry öldü Kültür Servisi - 1960’larõn gözde TV dizisi “Belle ve Sebastian”õn senaristi de olan, Fransõz oyuncu Cecile Aubry, 81 yaşõnda akciğer kanserinden yaşamõnõ yitirdi. Birçok filmde başrol oynadõktan sonra Fas Prensi ile evlenip yazarlõğa başlayan Aubry, Orson Welles’in “Siyah Gül” ve “Manon” filmlerinde de rol almõştõ. Bodrum’da Fazıl Say konseri BODRUM (AA) - Ünlü piyanistimiz Fazõl Say, Muğla’nõn Bodrum ilçesinde düzenlenen “D-Marin Turgutreis 6. Uluslararasõ Klasik Müzik Festivali” kapsamõnda dün bir konser verdi. Konserde “Nihavend Longa”, “Macar Danslarõ” ve “Kâtibim” gibi eserleri de seslendiren Say’a kemanda Cihat Aşkõn, viyolonselde Çağ Erçağ, bandoneonda Tolga Salman, neyde Burcu Karadağ, viyolada Efdal Altun, kemanda Sevil Ulucan ve Berfin Aksu, piyanoda Iraz Yõldõz ve solist olarak da bariton Güvenç Dağüstün eşlik etti. Çocuklar için atölye Kültür servisi - Suna ve İnan Kõraç Vakfõ Pera Müzesi’nde, küçük sanatçõlar ve küçük tasarõmcõlar için 3 - 8 Ağustos tarihleri arasõnda ‘Yaratõcõlõk Atölyeleri’ düzenlenecek. Pera Eğitim’de deneyimli eğitimciler tarafõndan düzenlenen sanatçõlõktan küratörlüğe uzanan ikişer günlük atölyelerde çocuklara becerilerini ve yaratõcõlõklarõnõ geliştirme fõrsatõ sunuluyor. Ayrõntõlõ bilgi için : www.peramuzesi.org.tr ‘Mankurt’a Rusya’dan birincilik ESKİŞEHİR (Cumhuriyet) - Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrolarõ’nõn sergilediği “Mankurt” adlõ oyun, Rusya Saint Petersburg’da düzenlenen “Uluslararasõ Tiyatro Festivali”nde birincilik ödülü kazandõ. Geçen mevsim ŞT sahnelerinde izleyiciyle buluşan oyunun yönetmenliğini Emir Murat İzci üstleniyor. Hüsamettin Koçan ve Baksılı bir genç kız