Katalog

Hurlayanlar: Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. ÇOCUK-GENÇLİK Şimugula } Çocuğun gözüne sevgi ve saygıyfa bakmak. -ı Mavisel YENER O zgürce düşünebilen, yaşama eleştirel bakabilen "uyumsuz" bir çocukla ta- nışıyoruz Şimugula'da. Ah şu çocuk- lar, ne olur sanki büyüklerinin sözünden çıkmasalar! Ne olur hayaller kurmasalar, onlan koşulladığımız gibi yetişseler, ne olur "uyumlu vatandaş" olsalar! Şımugula'nın kahramanı Levent, ana- okulundan ıtıbaren öğretmenleri tarafından "farklı" olduğu söylenen bır çocuk. Yaşıtla- nyla anlaşamadığından, anlattıklarıyla arka- daşlannı korkuttuğundan yakınıyor ögret- menleri. "Levent'in masallan yüzünden ne öğlen uykusuna yatabiliyoıiarmış, ne de yal- nız başlanna tuvalete gidebiliyoriarmış. Veli- lerden sürekli şikâyet geliyoımuş. Çocuklar geceleri uykularından çığlık atarak uyandık- lan için ' Levent bıze korkunç şeyleranlattı' diyoriarmış." (s, 22) Işte Levent'in anlaya- madığı da bu, anlattıklannın korkunç değil eğlencelı maceralar olduğunu düşünüyor. Annesı işe gidince onlara göz kulak olsun diye tutulan Cemıle'yle Levent'in arasının pek de iyi olduğu söylenemez. Cemile'nin davranışlan Levent'in sinirine dokunduğu ıçin Levent onunla olmaktan hoşlanmıyor. llkokula geldığınde her şey yoluna girer sanmış ailesı ama hiçbir şey degişmemiş. Levent herkesten once okuyup yazmış, ar- kadaşları abece öğrenırken o resim yapı- yormuş. Resımde kendi canavarlannı çi- zip de arkadaşlannı korkutunca yıne olan- lar olmuş, öğretmen aılesıni okula çağır- mış. Ailesı ona böyle davranmaması konu- sunda öğütler venrken, onu tek anlayan, hayali arkadaşı Şimugula olmuş. "Şimu- gula, onu anlayan, dınleyen ve sorduğu herşeye cevap vççen, onu olduğu gibi sevdiğı ıçin değiştırmeye çalışmayan tek arkadaşıydı Levent'in. Sesinı ıstediği gibi değiştirebıliyordu Şimugula. Bazen anne- sınin sesıne benzerdi, bazen savaştığı ve alt ettığı canavariarınkıne..."(s,23). En önemlisı de Şimugula, Levent'ı annesinın yaptığı gibi sürekli eleştırmiyor. Levent, yü- rümeyi ve düşünmeyı seven bir çocuk. Hayali arkadaşı Şımugula'nın anlattığı se- rüvenleri bir gün yaşamayı düşlüyor. Ama nedense hepsinı Şımu yaşıyor! Levent hangı yetişkınle karşılaşsa bu serüvenleri anlatıyor ama aldığı yanıt hep aynı: Şimdi meşgulüm sonra... Levent kendini bildi bileli annesiyle ba- bası yeni ve büyük bir ev için çalışıyoriar. Bu, Levent'in hoşuna gitmiyor değil. Çün- kü daha büyük bir eve taşınııiarsa kardeşi Cem'le aynı odada yatmak zorunda kal- mayacak. Cem, Levent'in odada dolaşıp ona serüven dolu öyküler anlatan arkadaşı Şimugula'yı göremiyor. Annesi, Levent'in böyle bir arkadaşı olduğuna ınanmıyor. Kar- deşini korkuttuğu için Levent'e kızıyor, suç- luyor. Levent'in anlayamadığı şey, onun gördüklerini göremıyorlarsa bunda niçin onun suçlu ılan edildiği. Levent'in "sokak çocuğu" Hasan'la tanış- masının ilginç öyküsünü okurken romanın ilerleyen sayfalannda neler olabileceğini tahmin etmek pek kolay değil doğrusu. So- kak çocuğu Hasan, ebeveyn otoritesi altın- da değil, ekonomik olarak Levent'le arala- nnda uçurumlar var, ancak bu tezat onlan yakınlaştınyor. Merak öğesini romanın so- nuna değin sürdürmeyi başaımış yazar. Levent'in sokak çocuğu Hasan'dan öğre- neceği, ona öğreteceği pek çok şey olacak- tır elbette. Levent'in bir arkadaşı daha var: Izi. Izi sihirbaz. Izi'nin annesi Ester Hanım ise temizlik hastası. Vivet, Izi'nin teyzesinin kızı. Izi ona sinir oluyor ama akraba oldukla- n için mecburen katlanıyor. Levent ve Izi birtikte sokağa çıkmak istiyor ama Vivet'in peşlerine takılmasını istemiyorlar. Sihirbaz- iık numarası yapma bahanesi ile Vivet'i san- dığa kilitleyip evden çıkıyortar. Artık özgür- ler! Mahalle parkında tanıştıklan ressam ve ardından gelişen olaylar ortalığı birbirine ka- tıyor. Cinayet, kaçınlma, polisler, Hayri ve çetesi, romanın soluksuz okunması için ba- şanyla kullanılmış öğeler. Levent'in çizgı ro- man merakı, başanlı çizimleri ömür boyu sürecek bır maceraya yanı sanata da çeviri- yor pusulanın ibresini. Bu romanın bırkaç farklı düzlemde ince- lenmesinde yarar var. Yetişkinlerin eleştiri- ye ve özeleştiriye hiç gelemediklerinden, belkı de bastınlmış suçluluk duygularından, • • eğitim/ öğretim sistemimizde bir şeylerin ters gittiğinden, sorunlan bastırma ya da yok sayma eğilimımizden yana söyleyecek- leri var metnin. Bu yönüyle, başanlı bir taş- lama olarak da nitelenebilir. Levent'in ve arkadaşı Izi'nin sorunlara farklı açılardan bakabilen, eleştirel ve özgür düşünebilen yanlannı büyükler BİLE engelleyememiş! Önlar her şeye karşın kişilik geli- şimlerini sürdürebilmeyi başa- ran, sanat duyariığı olan ço- cuklar. Romanda, Levent'in tam tersi, baskıcı bir or- tamda yetiştiği için sindirilmiş tiplerle de karşılaşıyoruz. Çatış- mayı yaratan bu tiple- meler metne ustaca yerleştirilmiş. Romana ço- cuk haklan penceresin- den baktığımızda yine önemli satır arası iletiler buluyoruz. Şimugula, soru- lar sorduran bir kitap. Bel- ki de aslında soru- lacak en önemli soru, büyükler ve çocuklar di- ye ayırmaksı- zın, özneler arasındaki iletişimin ni- teliğini tartış- makla ilintili. In- san ilişkilerini dü- zenlerken kimin pen- ceresinden baktığımız da önemli, herkesin algısı elbette farklı olacak- tır. Ama karşılıklı güven ye saygı her zaman iletişimde başat öğe. Ebe-. veyn çocuğuna güvenirse, ortak yaşam içindeki ke- sişmeler" mutlu küme" sınıfına gi- rer. Roman kahra- manımız Levent olabildiğince açık davranmaya çalış- sa da yetişkinler onu ikiyüziü olma- ya iterler. Onun hayali arkadaşı Şimugula'ya inanmamalan, aslında Levent'e inanmama- lan anlamına gelir. Senarist Sevgi Saygı'nın ilk çocuk kitabı olan "Babam Nereye Gitti?" ve ikinci çocuk kitabı olan Şimugula'yı bir arada değeıien- dirdiğimizde ortak noktalar da buluyoruz. Ikisinde de karakter gelişimi ön planda. Bu, yazarın senaristliğinden gelen bir özellik ol- sa gerek. Babam Nereye Gitti'de tanıştığı- mız Memo, sanki Levent'le iyi arkadaş ola- bilecek gibi! Memo'nun da, Levent gibi, ba- şında bir sürü dert var. Annesi onun günlü- ğünü bulup yırttıktan ve ona ceza verdikten sonra her şeyini saklamaya başlamıştı. Ma- tematik öğretmeni Üçgen Hayri bir yandan, her türlü şiddeti uygulayan çocuklar çetesi Öte yandan, onun canını sıkıyorlardı. Anne- sinin onu cezalandırmak için kapattığı odayı (Memo oraya Zindan diyordu) eğlenceli bir mekâna dönüştürerek orada nefes almayı deniyordu Memo. Yakın arkadaşı Derinsu onun bütün bunlara dayanmasını sağlıyor- du. İlk romandaki Derinsu'nun yerini bu kez yakın arkadaş Şimugula almış. Sevgi Saygı çocuklan arkadaşlık, dostluk kavramları üs- tünde de düşündürüyor. Sahi, Şimugula ne demek? Onu da romanı okuyanlar öğrene- cek! Kitaba deneyimli editör Müren Bey- kan'ın epey katkı verdiği hissediliyor. Hu- ban Korman'ın çizgileri her zamanki gibi çok başanlı. Şimugula, çocuklann gözüne sevgi ve saygıyla bakan bir kitap, iyi oku- malar!» www.mavi8elyener.com •Şlmugula, Sevgi Saygı, Resimleyen: Huban Konvan, Günışığı Yayınlan, 197 s. 2010, 8+ SIHİRLİ DEÖNEK i iyi kl doğdunuz! İyi kl varsınız! Mark Twain (21 Nisan 1910) • Dünya Günü (22 Nisan) • Shakes- peare (23 Nisan 1564) • Rıfat llgaz (24 Nisan 1911) • Çoluk Çocuk dergisi (Nisan 2001) MarkTvvain... Tom Savvyer, Huckleberry Finn, Kahraman Cingözler, Prens ve Dilenci, Adem ve Havva'nın Güncesi (gençlik) Rıfat llgaz... Bacaksız (dizi), Cankurtaran Yılmaz, öksüz Civciv, Küçükçekmece Okyanusu Dünya... "Dünya Bir Köy Olsaydı" vid J. Smith, Tudem Yayınlan, 2005 Da- Coluk çocuk Derglsl 9. yaşını kutluyor! Nisan 2001 'de emeklemeye başlayan Çocuk Çocuk dergisi hızla büyüyor. Eğitim, Gelişim, Psikoloji, Sağlık, Beslenme, Kitapçı, Ço- cuklar Için, Kitap Dünyası, Müzik, Mercek, Doğa vb. bölümlerinden oluşan dergi, erken çocukluk gelişimi konusunda ebeveynleri, eği- timcilerı, uygulamacıları ve akademisyenleri buluşturuyor. (Iletişim: 0312- 435 04 97// www.colukcocuk.com.tr) • Nllay Yılmaz • Istanbul Bilgl UniversKesi • Inönü Cad. No: 28 Kuftope/ Istanbul Tel: 0216- 38117 50 www.nllayyllmaz.com • «lhirildegnetccumhurlyetegmall.com SAYFA 32 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 1053