Katalog

D eğinmeler MUSTAFA ŞERİFONARAH ŞiirYıllıkJan B ir iç denize akan ırmaklar gibl 20O9yılındablriken$llr1er vardır.'Sllr Yıllıklan" bublri- klmi değeriendirmeye çalışır. Ya- şar Nabi ile başlayan bu alışkanlık Memet Fuat'la sürmüş, Mehmet H. Doğan KİTAP-UK derglslnln şubat eki olarak 10 yıl bu çalışmanın so- rumluluğunu üzerine almıştı. Kl- TAP-UK bu gelenegi sürdürmek için Bâki Asiltürk'ün çalışmalann- dan yarartandı. Dergi eki olmasa da şiir yıllıklannı çıkaranlar bir edebiyat dergisiyle ugraşma serü- veni içinde olmuslardır. Belki de böyle gizemli bir serüvenin içinde olmak, şiiri yaşamak anlamına gel- mektedlr. şiirle uğraşmayı alışkan- lık haline getirdiğimiz zaman. gün- lük işlere katlanmak daha bir ko- laylaşır. Bu alışkanlık aynntılan görmeye yarayabillr. Bütün edebi- yat dergilerini izlemek kolay degil- dir. Yıllık hazıriayanlann biie dergl- lerin hepsini izledigini, bütün şiir kltaplannı okuduğunu sanmam. şiir kitaplannın bir bölümü kişlsel çabalarla çıkar. üstelik dağıtmı da iyi yapılamaz. Genellikle yıllıklar bir dergiyle lllşklll olarak çıkar. Dergl- nin belli dönemlerde yayımlanma- sı şiirle uğraşmaya süreklllik ka- zandınr. Cüncel taröşmalann için- de şiirin gellşmeşl daha İyi Izlenlr. İLE dergisi kapanmadan önce Fergun özelll ile HayrlK.Yetlk "Şllr Kltaptanve Hayat 2007" adında bir yıllık çıkarmışlardı. MOR TAKA'nın kaptanı, Yasar Bedri de şiir yılığı çıkarmıştı. "Ben niye yokum?" diye Ya- şar Bedri'yi usandırmışlardı. DÖRTYILJJK 2009 yılı şiirferini değerlendiren 4 yıllık üze- rinde durarak şiir yıllannın önemini belirtme istiyorum. 1 - YKY Şiir Yıllığı 2009. Hazırtayan Bâki Asiltürk. 2- "Şiir, Şaire Bırakılamaz" 2009 Şllr Yıl- lığı. Hazıriayan Veysel Çolak. 3- "Şllr Deftori" Şiir ve Hayat 2010 Ha- zırlayanlar Şeref Bilsel, Cenk Gündoğdu. 4- Edebiyat Ortamı Şiir Yıllığı 2010. Ha- zıriayan Mustafa Aydoğan. Bu yıllıklann her birinin arkasında bir dergi var: KİTAP-UK, DİZE, ÜÇ NOKTA, EDEBİ- YAT ORTAMI. Dergilerie yıllıklann bütünle- şen bir özelliği olmalı: Şiiri sürekli gündemde tutmak. "Milenyum Şiiri" diye ayn bir şiir var mı? Kuşkusuz toplumsal koşullar değiştikçe bu değişim şiir diline, dolayısıyla şiire de yansı- yabilir. Arna 10 yılda yeni bir kuşak oluştuğu- 1 7-2 5 NİfAM 2O10 TARİHLIRİ ARAflNPA XV. İZMİR KİTAP FUARI SALON-2 711-5TAHDIMPA fİZLIRİ BIRLİVORUZ UNUTMAYIN, OKUMAK ÖZGÜRLÜKTÛR!.. 17Nİ«AN2O1OCUMA«TISİ MOf.DR. MUITATA KAYMAKÇI HÛSIYİN ÛÜNDÖ2 ÖKUM MOI.DIL ÇITİM YÎTKİN İMIA40NURİ 1 • NİSAN 2010 RAIAR 29 MİMN 2010 PAZAI İMT. 14340-17X10 JAAT! 1940-17.00 nOf.OH. ÇETİN YETKİN FROF.PR. MUHAfA ICAYMAKÇI ROF.PR. MUtTAFA KAYMAK^I HOllYİN CONOOZ ÖKUM HÛtlYİN CONOOZ ÛKltM ROMMftAN» 'HUKUK, SİYASIT VI TARIM' PROf.DR. MUİTAfA KAYMAKÇI PROF.DR. ÇETİN YETKİN TAIÜH tiftNİMNJOIO 5A*T : 17.10 YİR : AMMIT HlÜfrİMA KIKT MOZUI (AMKAYA- İZMİR POZIHUUNLIRl Y.A.R. MODAMA-I HüdüK YAVIMIARI IIMIR lıl Çlrrcl OMOTURI UATFORMU imOTİM ^^p l|pHNI|ıHVİİIInllPv«WR|l VM foüJ^hKi Aradolıı V» RumM PRUCWf)MI*i HUftlflt TPJflrtttH TUaton: 242-344 32 •*• 244 47 4S Pakt: 242-244 4*t8 nu öne sürenler bu kuşaklara özgü bir şiirin özelliklerini, o özellikleri taşıyan şiiri de gös- termelidir. Oysaki şiir yıllıklanna baktığımız zaman 1920'lerden 1980'lere doğru 7 kuşağın bir arada olduğunu görüyorsunuz. Arif Damar 1925 doğumlu, DkJem GOIçin Erdem 1989 doğumlu. Arada 64 yıl uzaklık var. Arna 2009 yılı şiirinde bir arada olabiliyoriar. (Arif Damar kendinden sonra gelen şiiri iyi izlediği. "Ayın Şiirl"ni seçerken şiir yıllıklannı hazıriayanlara yol gösteren bir çalışma içinde olduğu için yeni kalmasını bılen bir ozandır). Eskilerden gelen şiirin gölgesi altında ka- lan şiiryerine, birbirinden beslenerek kendini geliştiren şiirden söz açmak gerekebilir. Baki Asiltürk yaşama koşullanyla şiirin ilişkisini değerlendırirken şiirin yaşamadan uzaklaştığını görüyor. Şiir seçiminde titiz davranmasına karşın 150'nin üzerinde oza- nın şiirine yer vermiş, 200'ün üzerinde şiir ki- tabı yayımlandığını saptamış. 2009 şiirinin genel görünümünü anlatırken özellikle dergi- lerin önerni üzerinde duruyor. Bütün şiir yıllıklannın nesnel değertendir- melerie geniş bir döküm sunması doğal sa- yılmalıdır. Baki Asiltürk'ün buna özen göster- mesi, özellikle dergilenn edebiyattaki işlevi üzerine değertendirmeler yapması ilgi çeki- yor. Şiir örtüşmesi nedeniyle Ahmet Ada- Gonca özmen olayında söz dalaşına yol açacak tartışmalardan kaçınması gerek. VEYSEL ÇOLAK Veysel Çolak'ın sabıriı bir emekle yayım- ladığı DİZ£ dergisi Şubat ayında 172. sayı- ya ulaşmıştı. Tek kişilik bir ordu gibi çalışan Veysel Çolak'ı "2009 Şiir Yıllığı"nı düzen- lerken, bildiri niteliğindeki, "Şiir, Şaire Bıra- kılamaz" sözünü olumlu yorumlamak gere- kir. Şiirin, okurlarda, eleştirmenlerde bıraktı- ğı izler uzun sürer. Veysel Çolak diyor ki: "Elinizdeki bu kitap hazıriadığım doku- zuncu şiir yıllığıdır. Sanıyorum on birinci son olacak. Geçen on yıla bakıp Türk şiirini gö- türenleri saptama aranışına gireceğim o ça- lışmada." O zaman bu 11 kitap Türk şiirinin akışını gösteren bir bütün oluşturacak. Veysel Çolak yıllığında 150'yi aşkın ozan- dan şiirler seçmiş. Baki Asiltürk'ün yıllığında olmayan ozanlar da var. Giderek 2009 yılı ozanlan çoğalıyor. Veysel Çolak yaşamanın anlamı haline gelen bir şiirden yanadır. Yaşamayla bütün- leşmeyen şiiri eksik görmüştür: "Bir şiir insan kadar canlı, insan gibi yaşı- yor olmalıdır. Yoksa eylemli okuyucuyla bu- luşamaz, bir anlamın üretilmesini sağlaya- maz; elbette bir duygu patlaması da ger- çekleştiremez. Okunduğunda yorumlara uğrayıp büyük çağnşımlar uyandırmayan; bu baglamda değişmeyen ve değiştirme- yen her şiir eksiktir." Veysel Çolak'ın şiirinde Egeli ozanlann biraz daha ağıriıklı olduğu görülüyor. EDEBİYAT ORTAMI Veysel Çolak gibi şiir yıllığı konusunda deneyimli bir yorumcudan sonra, ilk şiir yıllı- ğını yayımlayan Mustafa Aydoğan'ın de- ğeriendirmelerini karşılaştırmak, şiir yıllıklan- nın geleceği bakımından yarariı olacak. Mustafa Aydoğan, kimi yıllık hazıriayanla- nn ulaşamadıklan dergileri de incelemiş. Şi- irde gizemci çevrelerin de önemli yeri oldu- ğunu anımsatıyor. Şiirin gücü söz konusu olunca konu öne- mini yitiriyor. O konunun işleniş biçimi öne geçiyor. Bütün yıllık hazıriayanlar bu anlayı- şa önem veriyor. Kimi çevrelere ulaşama- mak onlann eksikliği. Mustafa Aydoğan, yıllığın hazırianmasın- da kendine destek olacağını umduğu Arif Ay ile Turan Karatas'ın çekilmesi üzerine, bu sorumluluğu bir başına üstleniyor. Şiir seçimindeki yöntemi şöyle: "Herkes seçer, herkes aynştınr, herkes yo- rumlar, ama esas olan şey hakkanlyet ve sa- mimiyettir. Doğruya ve haklı olana en yakın olabilmektir. Gerçeği bir bütünlük içinde kav- rayıp aktarabilmektir." Kuşkusuz her yıllık hazıriayan kendine öz- gü bir beğeniden yola çıkar. O beğeniyi duş- turan bir birikimi yardır. Mavi boncuk dağıt- ma alışkanlığı edinirse ona güven duyulmaz. Kendi seçme anlayışı içinde Bâki AsHtürk, "yılhğa seçtiğim şiirierin ilk etapta belirienen yüzlerce iyi arasından ikinci, üçüncü eleme- lerie sayfalara girdiğini söylemeHyim" diyor. Mustafa Aydoğan yıllığında "seçilmlş dl- zeter"e de yer veriyor. Çoğu zaman bir dize bir şiiri kurtarabilir. Veysel Çolak dergisinin adını boşuna DİZE koymamış. ŞİİR DEFTERİ Şeref Bilsel ile Cenk Gündogdu'nun ha- zıriadığı şiir yıllığı; kapsamlı bir değertendir- meyle yetinmeyen, şiir ortamını belirtmek için değişik yorumculann görüşü alınarak ka- tılımcı bir çalışmayla gelişen bir yıllık. Nice deneyimli ozanlar, Veysel Çolak, Bâki Asil- türk (bâki ayhan t) gibi yıllık hazıriayanlar da şiir ortamına değişik yorumlar getiriyortar. "Şiir Defterl"nin soruşturmasında; dergi- lenn, şiir kitaplannın, yıllıklann, ödüllerin, bil- gisayar olanaklannın, şiir etkinliklerinin, bildiri niteliğindeki çıkışlann şiir ortamını nasıl etki- lediği üzerinde duruluyor. Bu konuda şiire yorum getirmesini bilen 36 ozanın görüşü insana yeni bakış açılan kazandınyor. Şeref Bilsel ile Cenk Gündoğdu "Şiir ve Hayat" alt başlığıyla; yaşama serüvenimizi etkileyen toplumsal olaylann, siyasal geliş- melerin şiire yansımasının önemi üzerinde duruyor. "Şiir Defteri'Yti hazıriayanlar "orta kuşak" olarak nitelendirdikleri ozanlaria daha eski ozanlann yetirince özenilmiş, özgün, "karan- lığı emmiş" bir şiir geliştirmedikleri kanısın- da. Şiir yıllıklannın gerçek amacı ileriye dönük bir şiirin nasıl bir gelişme gösterdiğini sapta- mak olmalıdır. Sürekli şiirle uğraşmanın öte- sinde, alışılmış beğenilerden sıyrılmak, yeni bir anlayışa yönelmek gerekecektir. Böyle bir gelişmeyi saptayacak öncü ku- ramcılar var mıdır? Belki de Veysel Çolak "Şiir, şaire bırakılamaz" derken böyle ku- ramcılann özlemini çekiyordu. Ama çalkantılı bir dönemden geçtiğimize göre, bu dönemin tanıklığı için ozana düşen bir görev olmayacak mı? Gonca özmen denenmiş bir sabıria bakı- yor insana: "San bir sabıra bakar insan bazen San bir sabır ne kadar insansa." Acılı bir zaman yavaşlıyor mu? ölenlerin gözüyle bakmalıyız gerçeğe. Nilay özer "ölenlerin gözlüklerinden birdağ" bulundu- ğuna inanıyor "buldum ölenlerin gözlüklerinden bir dağ görünmez kılıyor tannnın gördûğûnü acının neden sonra rvzgara döndüğünü anladım şimdinin nabzı yavaşlayınca." Bu dört şiir yıllığına bakılırsa 300 dolayında ozana yer verilmiş. Bir o kadar şiir kitabı, edebiyatın soluk aldığı dergiler, şiir etkinlikle- ri, ödüller. 2009'da geniş bir şiir ortamı oluş- turuyor. Özellikle dergiler şiiri canlı tutuyor. "Şiir Defteri"nde, bu şiir ortamını en iyi Mehmet Can Doğan gösteriyor. Kuşkusuz şiir yıllıklannı hazıriayanlann kendiierine göre bir şiir birikimi, şiir beğenisi var. Gene de yolumuzu bulmayı kolaylaştın- yoriar. önemli olan alıştığımız şiir anlayışından kurtulup değişen şiire uyum sağlamaktır. Şiir yıllıklan böyle bir uyumu sağlamada yardımcı olacaktır. Belki de yanılıyoruz. Alışmadığımız bir şiir- le oyalıyomz kendimizi. Biz de Orhan Gürsel gibi mi düşünece- ğiz? "Zaman biryanılsamadır Acıyan bir şey varartık içimizde." Şiir yıllıklannın bu kargaşadan bizi kurtara- cağına inanalım. Onlann aydınlığında kendi yolumuzu bulmaya çalışalım. • Bu sayfayla iletişim kurabilmek için dergilarinto ve Maplannızıaşağıdaki adrese gönderiniz: MustabŞerifOnm) Hekimköy Sitesi 20. Sok. No: 8 068O0 Ümitköy-Ank. TtL: (0312) 235 91 11-236 2346 SAYFA 30 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1053