Catalog

Balığın göç boğazı Çanakkale Mahmut GÜRER ANAKKALE Su ürünleri üretimi bakımından Türkiye’nin en zengin illerinden biri olan Çanakkale’de yıllık yaklaşık 11 bin ton deniz, 1000 ton kültür balıkçılığı ile 2.5 bin kabuklu ve yumuşakça üretimi yapılıyor. Kentte en fazla geçiş yolu Çanakkale boğazı olan Sardalya yakalanıyor, bunun büyük bölümü konserve halinde ihraç ediliyor. Türkiye’nin en önemli balık merkezlerinden biri olan Çanakkale, kendi ilinin yanı sıra, tüm Trakya bölgesi ile kendine yakın illerin de balık ihtiyacını karşılıyor. Kentte 20’nin üzerinde balıkçılık firması bulunuyor. Bunlardan en büyüğü tüm dünyaya balık ürünleri ihraç eden Dardanel Ton olarak dikkat çekiyor. Çanakkale’de balık avcılığı genel olarak Çanakkale Boğazı ve körfezi ile Saroz kıyılarında gerçekleştiriliyor. Çanakkale’de balık dışında Kabuklu ve yumuşakçalar ile kültür ve tatlı su balıkçılığı da yapılıyor. Bu ürünlerin de büyük bölümü yurt dışına gönderiliyor. 18 Mart Üniversitesi Avlama ve İşleme Ana Bilim Dalı Başkanı Ali İşmen de, Çanakkalenin Balıkçılık konusunda özel bir durumu olduğunu belirtti. Çanakkale boğazının başta Sardalya olmak üzere göçmen balıkların geçiş noktası olduğunu anlatan İşmen, Lüfer ve Palamut’un da sıkça yakalanan balıklar olduğunu ifate etti. İşmen şöyle konuştu: "Göç yapan türler boğazlar yoluyla kışın Karadeniz’den Ege’ye, yazın tam tersi hareket ediyorlar. Boğaz geçiş noktası olduğu için bu dönemlerde balıkçılık yoğunlaşıyor. Yine hem Marmara Denizi hem Kuzey Ege hem de Edremit’ten Saroz Körfezi’ne kadar olan bölge Çanakkale için çok önemli bir avlanma bölgesi. Bu bölgeyi sadece Çanakkale’li Ç değil, Karadenizli büyük balıkçılar da kullanıyor." Çanakkale’deki balıkçılığın Türkiye’deki balıkçılıkla doğrudan paralellik gösterdiğini ifade eden, İşmen, en büyük sıkıntının ise, avlaktan fazla avcı olması olduğunu ifade etti. İşmen av filolarının mevcut balık sayısından çok daha fazla olduğunu vurgularken, bu nedenle balık stoklarının zamanından çok önce tükendiğini söyledi. İşmen, "Bu durum av da stoklarımızı yıpratıyor. Yıllar geçtikçe stoklar yanıt vermiyor ve her geçen gün üretimimiz azalıyor" dedi. Bunun önlenmesi için, balıkçılığa ilişkin bir yasa çıkmasını umduklarını bildiren İşmen, gemi izleme sistemlerinin devreye sokulmasıyla birlikte de, stokların kontrollü tüketiminin sağlanabileceğini kaydetti. İşmen konuya ilişkin bir de projeleri bulunduğunu belirterek, şöyle konuştu: "Şu anda Kuzey Ege’de uyguladığımız bir proje bulunuyor. Balık stoklarını tespit etmeye çalışıyoruz. Bizim fakültemizde de avcılık projelerimiz var. Av yapısını ve araçların teknik özelliklerini çıkarmaya çalışıyoruz. Unutulmamalı ki Türkiye'nin balığı Çanakkale’den tutuluyor. Özellikle lüfer palamut. Sardalya bu bölge için çok önemli ürünler. Siz bunları yeterli ve orantılı olarak avlamazsanız. Üretimde düşüş engellenemeyecektir." İşmen, özellikle Gelibolu bölgesinde yatırımların hızla arttığını, bunun ürünleri işlemek açısından gerekti olduğununa da dikkat çekti. İşmen böylece, avlanan ürünlerin mevsim fark etmeksizin yurttaşlara sabit fiyatla satılabileceğini bunun da hem üretici hem de tüketici açısından iyi olacağını söyledi. İşmen, "Fiyatlarda da ekonomik bir kayıp olmaz. Halk için balıklarımız daha iyi değerlendirilmiş olur. Örneğin hamsiyi 35 ay avlıyoruz. Hamsi ucuzluyor. Kışın ise fiyatı birden bire artıyor. Bu balığı işlerseniz tüm yıl ürünü sunabilir ve herkes için daha da karlı hale getirebilirsiniz." Hangi balık ne zaman yenir? Çanakkale Tarım İl Müdürlüğü tarafından derlenen bilgilere göre, Marmara ve Ege Denizi ile boğazlarda yakalanan mercan yavrusu, yılın 12 ayında da yenilebilen en lezzetli balık… Kasım ayının en lezzetli tuzlu su balıkları palamut, torik, kofana, uskumru, kalkan yavrusu, hamsi, iskorpit ve karagöz olurken, tatlı suların en lezzetli balıkları arasında sazan, turna, alabalık, kefal ve yayın yer alıyor. Yine bu ayın en lezzetsiz tuzlu su balıkları arasında çingene palamudu, morina, çinekop, sarıkanat, gelincik, gümüş, izmarit, strangolos, mezgit ve sardalya, en lezzetsiz tatlı su balıkları arasında ise levrek, yılan ve kaya balığı bulunuyor. Marmara, Ege, Karadeniz ve Akdeniz ile İstanbul ve Çanakkale Boğazları’nda en yaygın halde yaşayan balık türlerinden olan tekir, karagöz ve lüfer ise ekim ayının en çok tercih edilen balık türü oluyor. Kolyoz, mercan, deniz alası, kırlangıç, güneş, lipsoz, pisi, denizyılanı, dil balığı, hani, mırlam, sübya, kalamar, ahtapot gibi balık ve deniz ürünleriyle tatlı suda yetiştirilen çiftlik alabalığı, yılın 12 ayında da tüketilebiliyor. Balık takvimine göre çingene palamudu ağustoseylül, çinekop ve sarıkanat temmuzağustos, gelincik temmuzağustoseylül, hamsi kasım aralıkocakşubat, gümüş, izmarit, strangolos, mezgit şubatmartnisan mayıs, sardalya temmuzağustoseylülekim aylarında yenilebiliyor. 21