Katalog

19 MAYIS Mustafa Kemal, Sivas’tan ayrıldığında kar yağıyordu. Yollar kar altındaydı ve yağan kar üstü açık arabaların içine doluyordu. Sivas’ta 108 gün Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk, 100 yıl önce bugün çökmüş bir imparatorluğun küllerinden yeni bir ülke yaratmak için ilk adımını attı ve Samsun’a çıktı. Samsun’a çıktığı günlerdeki durumu daha sonra Nutuk’ta “1919 yılı Mayıs’ının 19. günü Samsun’a çıktım. Genel durum ve manzara: Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durum Dünya Savaşı’nda yenilmiş, Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş, şartları ağır bir ateşkes anlaşması imzalamış, Büyük Harbin uzun yılları boyunca, millet yorgun ve fakir bir halde” sözleriyle özetleyecekti. Mustafa Kemal, Samsun’un ardından önce Havza’ya gitti. Ardından Amasya’ya geçti ve Amasya Genelgesi’ni yayımladı. Erzurum ve Sivas’ta kongreler düzenledi ve Millet Meclisi’ni kurmak için Ankara’ya vardı. Milli Mücadele’nin en önemli dönüm noktalarından biri de Sivas Kongresi’ydi. Mustafa Kemal Sivas’a 2 Eylül 1919’da geldi. 108 gün kaldı. Bu süre içinde kongrenin yapılması yanında Milli Mücadele’nin hazırlıklarını da sürdürdü. Atatürk’ün Sivas’ta geçirdiği 108 gün ve Sivas Kongresi’nin bütün detayları, Prof. Dr. Vahdettin Engin ve Dr. Şefik Memiş’in kaleme aldığı Sivas Milli Mücadele’nin 108 günü” adlı kitapta anlatılıyor. Ekrem İmamoğlu’nun başkınlık yaptığı dönemde Beylikdüzü Belediyesi ve Demir Grup’un katkılarıyla çıkarılan kitap “Cumhuriyet’i kuranların aziz hatırasına...” sözleriyle başlıyor. “Sivas Milli Mücadele’nin 108 günü” kitabı tarihi bir kez daha gözler önüne sererek hafızaları tazeliyor. Belgesel niteliğindeki bu kitap Mustafa Kemal Atatürk’ün memleketi düşman işgalinden kurtarıp Cumhuriyeti kurma yolunda attığı adımların en önemlisini anlatıyor. Kitap yokluk içinde çıkan bir direniş ve bağımsızlık mücadesi Sivas Kongresi’ni bir film gibi gün gün anlatıyor. Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a ayak basışından, Ankara’ya gitmek için Sivas’tan ayrılana kadar yaşadıklarına da yer verilen kitaptaki bazı çarpıcı bölümler şöyle: ‘Memleketi kurtaracağız’ Mustafa Kemal Paşa, 25 Mayıs 1919 günü Havza’ya geçti. 26 Mayıs’ta Havza’nın ileri gelenlerine “Hiçbir zaman ümitsiz olmayacağız, çalışacağız, memleketi kurtaracağız” diyordu. 17 gün Havza’da kalan Mustafa Kemal, Anadolu’nun ve halkın genel durumu hakkında bilgi alarak Milli Mücadele fikrinin altyapısını oluşturdu. 12 Haziran günü Amasya’ya hareket etti ve burada yayımladığı genelgeyle Milli Mücadele’nin başladığını duyurdu. Amasya Genelgesi’yle Türk milletine egemenliği ve bağımsızlığı yolunda çağrıda bulunup kendi kaderini kendisinin tayin etmesi isteniyor, Milli Mücadele’nin esasları yazılı bir metin haline getiriliyordu. Mustafa Kemal’in bundan sonraki durağı Erzurum’du. 3 Temmuz 1919 günü Erzurum’da coşkulu bir törenle karşılandı. 23 Temmuz 7 Ağustos tarihleri arasında Erzurum Kongresi’ne başkanlık yaptı. Kongre katılımcıları doğu illerinden olmasından ötürü mahalli bir özellik taşısa da alınan kararlar bütün vatanı ilgilendirmektedir. Erzurum Kongresi’nde, ”Milli sınırlar içinde bulunan vatan parçaları bir bütündür. Birbirinden ayrılamaz. Manda ve himaye kabul olunamaz” deniyordu. Coşkuyla karşılandı Mustafa Kemal 29 Ağustos’ta Erzurum’dan ayrıldı. Ancak ayrılmadan önce maddi imkânsızlıklar baş göstermişti. Mustafa Kemal Paşa ile maiyetindekilerin ve onlarla birlikte gidecek Heyeti Temsiliye üyelerinin yol masraflarını nasıl karşılanacaktı? Erzurumlu Milli Mücadele’ciler topladıkları 1500 liranın büyük kısmını kongre için harcamış, ellerinde sadece 80 lira kalmıştı. Yoksulluk içihdeki halktan para istemek ve almak mümkün değildi. Erzurum’un fedakâr evlatlarından emekli binbaşı Süleyman Efendi, “Benim biriktirdiğim 900 liram var. 60 yaşımı geçmiş bir adamım. Tanrı rızasından ve milletin esenliğinden başka dileğim yok. Bu parayı si ze veririm fakat bunu ne Paşa ne de başkası bilecek” demişti. Böylesi fedakârlıklarla yola çıkan Mustafa Kemal Paşa ve beraberindekiler 2 Eylül 1919’da Sivas’a geldi. Mustafa Kemal’le birlikte Sivas’a gelen Mazhar Müfit Bey’in ifadesine göre Sivas sokağa dökülmüştü. Müfit Bey o anları şöyle anlatıyordu: “Arabalarımız kalabalığın bulunduğu sahaya girince halk birdenbire Mustafa Kemal Paşa’nın otomobilinin etrafını sardı. Neşe çılgınlığı içinde halk bağrıyordu: ‘Hoş geldiniz, safa geldiniz’. Herkes birbiriyle yarışır gibi Paşa’nın otomobiline koşuyor, elini öpüyor, sıkıyordu. Paşa imkân nispetinde halkın gösterdiği coşkun tezahürata mukabele etmeye çalıştı. Sivas halkı geçtiğimiz cadde üzerinde iki taraflı yığılmıştı. Alkışlarla ve ‘hoş geldin Paşa’ nidalarıyla içten kopup gelen bir bağlılık ve inançla Paşa karşılanıyordu.” 1400 lira bağış Sivas Kongresi 4 Eylül 1919’da açıldı. Mustafa Kemal Paşa aynı gün kongre başkanlığına seçildi. 11 Eylül’e kadar 8 oturum yapıldı. Heyeti Temsiliye üyeleri belirlendi, finansmanının nasıl sağlanacağı karara bağlandı. Delegelerin memleketlerine gittikten sonra hızlı bir şekilde para göndermeleri kabul edildi. Toplantı sürerken bazı delegeler 1400 lira bağışta bulundu. Rauf Bey ise uzun süren bu tartışmalar sırasında şunları söylüyordu: “Hayatımızı feda ettiğimiz bir meselede malımızı da fedadan çekinmemeliyiz” Sivas Kongresi’nin 2 önemli sonucu olacaktı: Erzurum Kongresi’nde kararlaştırılan bölgesel savunma esası bütün vatan için geçerli sayılacak ve Müdafaai Hukuk örgütleri, Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti adıyla tek bir dernek altında toplanacaktı. Kongre çok önemli bir kararda daha imza atarak Sivas’ta haftada iki kez çıkarılacak İradei Milliye gazetesi için görevlendirme yaptı. Ertesi gün kongre üyeleriyle birlikte halkın da katılımıyla açık bir toplantı yapıldı. Bu açık oturum büyük milli ve vatani tezahürata vesile oldu. Herkes heyecan ve coşku içindeydi. Mustafa Kemal Paşa ve beraberindekiler Sivas’ta 108 gün kaldı. Bu sürede kongrenin yapılmasının yanında Milli Mücadele’nin hazırlıkları da sürdürüldü. Kalori hesabı Bir yandan da günlük hayatın sürdürülmesi gerekiyordu. Her gün kongre binasının altındaki yemekhanede yemek yeniyordu. Yemek masrafları Heyeti Temsiliye üyelerine bölüştürülüyordu. Bu konunun organizasyonunda Eskişehir üyesi Hüseyin bey sorumluydu. Ne var ki tahsilat ağır ilerliyordu. Bu arada daha sonra Sağlık Bakanı olarak görev yapacak Dr. Refik (Saydam) Bey yokluğa karşın yemeklerin sıhhi durumunu düşünüyor ve kalori hesabı yapıyordu. Bu durumda şikâyetçi olan Mazhar Müfit ise Mustafa Kemal Paşa’ya dert yanıyordu: “Yemeği bulduğuna şükretmiyor, bir de kalori eksikliğinden bahsediyor.” Paşa kahkahayla gülerek yanıt veriyordu: “Demek doktor daha çok kalori istiyor.” Mazhar Müfit Bey ise “Hem de ne isteyiş Paşam, feryat hali... ama kendisine ‘yorgan bu, ayağını ona göre uzat’ dedim” diyordu. Yollar kar altında Mustafa Kemal Paşa 18 Aralık 1919 günü Ankara’ya gitmek üzere Sivas’tan ayrılıyordu. Binlerce Sivaslı kongrenin yapıldığı mektebin önünde toplanmış Heyeti Ankara’ya uğurlamak için bekliyordu. Araçlar saat 09.00’da hareket etti. Heyeti Temsiliye’nin yola çıktığı perşembe günü Sivas kar altındaydı. Hava oldukça soğuk, bir yandan kar yağmaya devam ediyordu. Otomobillerin üstü açıktı ve kar doğrudan içeri doluyordu. Otomobillerin hızı ancak 2025 kilometreydi. Şehirden çıktıktan sonra yolun kar altında kaldığı görülecek, lastik izleri takip edilerek yol alınmaya çalışılacaktı. Artık hedef tek yürek olmuş bir şekilde Milli Mücadele’yi yürütmek ve ülkeyi düşman işgalinden kurtarmaktı. 719 MAYIS 2019 PAZAR Seçilmiş İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü Belediye Başkanlığı döneminde destek olduğu “Sivas Milli Mücadele’nin 108 Günü” adlı kitap, Atatürk’ün Sivas’ta geçirdiği 108 günü bir film gibi, gün gün anlatılıyor. İmamoğlu, Sivas kitabının yanı sıra Atatürk’le ilgili Türkiye ve dünyada yayımlanan karikatürlerin derlendiği “Karikatürlerde Atatürk” ve Türkiye ve dünya basınında Atatürk’le ilgili haberlerin derlendiği “Basında Atatürk” adlı kitapların yayımlanmasına da destek oldu.