Katalog

Kemal Abdulla'nın romanı ülkemizde de ilgiyle okunuyor ? Yasemin BAYER ‘Unutmaya Kimse Yok’ T zerbaycan edebiyat yaşamında kendine özgü anlatım ve biçimsel tekniğiyle farklı bir yazar olan Kemal Abdulla' nın “Yarım Kalmış Elyazması” ve “Büyücüler Deresi” romanları Türkiye, Rusya ve Fransa' da ilgiyle okunuyor. Kemal Abdulla'nın hem “Yarım Kalmış Elyazması” hem de “Büyücüler Deresi” bizleri geçmişe götürüp yeniden bugünle buluştururken aslında herkesin yüreğinin kıyısında saklı olan o gizemli dünya ile örtüşüyor. Salt felsefi bakışla değil aynı zamanda geçmiş, şimdiki zamanla karışırken alttan alta duyumsanan medeniyet ve tarih günümüzün edebiyatında ustaca işlenmiş. Ünlü Alman yazar Martin Walser'in “Bir Pınar Gibi “ romanında belirttiği gibi “Geçmiş kendine özgülüğü ile uzun süre şimdileşmekte” diyerek betimlemek pek de yanlış olmasa gerek Kemal Abdulla'nın yapıtlarını.“Yarım Kalmış El Yazması” romanının Fransa'daki baskısına önsöz yazan Paris Inalco Üniversitesi Profesörü Claude Allibert “Bu roman bir medeniyet tarihi olarak da okunabilir... Arkaik Doğu atmosferi bize Türk tarihini anımsatır... Bu romanın yararlarından biri de, kuşkusuz okurları Dede Korkut orjinal destanına A çekmesi ve Azerbaycan tarihiyle ilgili daha çağdaş düşüncelere yöneltmesidir...” diye vurgulamaktadır. Rusya'da 1891 yılından beri çıkan ve 1995 yılından itibaren adı “Inostrannaya Literatura” olan ünlü dergi sadece Batı Avrupa ve Amerika gibi yabancı ülkelerin edebiyatıyla ilgili yazılar yayımlar. Azerbaycan edebiyatından hiçbir yazı yayımlamayan dergi ilk kez Kemal Abdulla'nın yapıtları hakkında dokuz ünlü profesörün görüşlerini yayımladı. (2007, No.:4 “Kitabı Dede Korkud” Fantaziyası). Araştırmacı, bilim adamı, yazar Kemal Abdulla'nın “Yarım Kalmış El Yazması” Azerbaycan Edebiyatı'nın ilk postmodern romanı olarak adlandırılıyor. “Dede Korkut” destanı , “Yarım Kalmış Elyazması” romanının içine katılırken farklı üç tarihsel dönemle (Oğuz, Sefevi, Çağdaş) farklı üsluplar birleşiyor. Geçtiğimiz günlerde Bakü' de, dilcilik uzmanı, Türk Dil Kurumu onursal üyesi, Slavyan Üniversitesi'nin rektörü olan değerli yazarla yaptığımız söyleşide hem kitapları hem de üniversite de kurdukları “Türkiye Bilimi ve Araştırmaları” bölümü üzerine konuştuk. ürkiye'de okur sizi “Yarım Kalmış Elyazması” ve bu yakınlarda yayınlanan “Büyücüler Deresi” kitaplarıyla tanıdı. Ama Bursa Uludağ Üniversitesi'nde ders verdiğiniz öğrenciler sizi daha önce ve daha yakından tanıma olanağı buldular. Yazmaya nasıl ve ne zaman başladınız? Evet, Yarım kalmış Elyazması” da “Büyücüler Deresi” de Türkiye'de yayımlandı. Bundan önce de Bursa Uludağ Üniversitesi'nde Türk Dili Edebiyatı Bölümü'nde genel dilbilim, Türk dillerinin tarihiyle ilgili dersler verdim. Ve gerçekten de öğrenciler beni yakından tanıdılar. Ben de onları şimdiye dek unutamadım. Ayrıca oradaki uzmanlar, öğretim üyeleri de her an kalbimdedir. Divan edebiyatının yetkin uzmanı ünlü Profesör Çoşkun Ak, Türk dili ve edebiyatı uzmanları Mustafa Üstünova ve Kerime Üstünova ve daha başkalarını da tanıdım ve sevdim. Nasıl yazmaya başladığıma ise yanıt veremeyeceğim. Çünkü bu soruyu yanıtlamak zordur. Büyük bir olasılıkla başarısız şiirlerden başladı ya da başarılı öykülerden başladı denebilir. Belki de hem başarılı hem başarısız öykülerden başladı denebilir. Ama başarılı dönem olarak son altı yedi yılın işini toplamak olabilir, bu salt bir düşüncedir. Orta okulda yazdığım şiirlerden ya da üniversite sıralarında yazdığım öykülerden mi başladı? Bunu söylemek benim için zor. Bu soruya sizi tatmin edici bir yanıt veremeyeceğim. AZERBAYCAN MASALLARI Güzelliğin, iyiliğin, doğruluğun belleklerimizde yer etmesinin en gizemli aracı masallar... Zaman ve yer kavramları olmaksızın ve çoğunlukla gerçek kavramlara yer vermeden gerçeklerin ta kendisini anlatan masallar. Sizin “Yarım Kalmış Elyazması” ve “Büyücüler Deresi” kitaplarınız edebiyatın ulu babası, temel taşı sayılan masallardan kaynaklanıyor. Sizi bu yapıtları yazmaya yönelten nedir? Biliyor musunuz, tamamen doğrudur. ”Büyücüler Deresi” de, “Yarım Kalmış Elyazması” da, bizim sözlü edebiyatımız olan halk edebiyatının büyük etkisiyle, örnekleriyle yazıldı. “Kitabı Dede Korkud”un, Azerbaycan masallarının, Türk masallarının adını sayabilirim. Onların içinde özellikle ayrılan, doğal olarak “Kitabı Dede Korkud” masallarıdır. ”Yarım Kalmış Elyazması” zaten bu destanın ayrı ayrı hatlarının bir devamı olarak kabul edilebilir. Dede Korkut ve diğer masallar, halk hikâyeleri, Azerbaycan masalları beni okadar etkilemiş ki, onları oradan dal dal, kol kol ayırmak; yani “Büyücüler Deresi”nin hangi noktasında, hangi masalın izinin kaldığını söylemek benim için zordur. Örneğin Antik edebiyatla bağlı kollar vardır ki, hem “Büyücüler Deresi”nde hem de “Yarım Kalmış Elyazması”nda bunlar ? SAYFA 20 CUMHURİYET KİTAP SAYI 921