Katalog

iir Atlası CEVATÇAPAN Peter Laugesen/ Şiirler/ Dancadan Çeviren: Murat Alpar Şiiriyaşam biçitni edinmiş birşair / Ik şiir kitabının okuria buluştuğu 1967yılın- dan bugüne dek 55 şiir kitabı yayımlanan Peter Laugesen (d.1942) çağ- daş Danimarka şiirinin en ilginç temsilcilerinden bi- ridir. 1960'lann sonuna doğru ve 1970'lerde ya- yımladığı şiirkitaplan Lau- gesen'i Danimarka şiirin- de en önemli avant-gar- diste lerden biri konumu- na yerleştiımiştir. Ameri- kalı Beatkuşağı şairieri- nin, Rimbaud ile başlaya- rak gökçeyazın alanında boy gösteren yenilikçi şa- iıierin ve yapısalcılık son- rası gökçeyazın kuramının bir uzantısı olan Laugesen, şiirierin- de uluslararası biryaklaşım sergiler. Başka şair ve yazarlardan alıntılan da içeren kitaplannın alışılmamış türden denebilecek yapısal görûnümü anarşist bir anlayışın ömeğidir. Laugesen'in ilk esin kaynaklannı gene onun birşiirinden öğreniyonız: Okuduklanm neydi? Suzuki'yi, Debord'u, Artaud'yu okudum. Dylan Thomassesti, akarsuydu Kerouac. Finnegans Wake balta girmemişyapay birorman. Ko- nakladığım ilkyerlerdibunlargeleceğin çölünde. Başka bir şiirde de envişlik unvanı verdiği gökçeyazın eıierinin (ki bunlann hepsi onun için bireresin kaynağı olmuştur) dökü- münü yaptığını görüyoruz. Burada adını andığı yazar ve şairier şunlardır: Shakespeare, Joyce, Beckett, Artaud, Baudelaire, Mallarmâ, Rimbaud, Hölderiin, Dostoyevski, Diderot, Faulk- ner, Dickinson, Benjamin, Brecht, Benn, Poe, Carroll, Willi- ams, Pound. Peter Laugesen otomatik yazı, ölçülü uyaklı şiir, anlamsız şiir, bilgece şiir, felsefi şiir, aşk şiiri, doğa şiiri vb. her türşiiryazmıştır/yazmaktadır. Kitaplannda sayfalar dolduran şiirierin arasına ikişer üçer dizelik haiku benzeri şiirler serpişti- rir. Şiiryazmak Laugesen için, "şiirin ayaklanyla ancak/bulabi- rimevinyolunu"yada "Yazmayı sürdürmek, hergünherge- ce. Işte hepsibu. "diyebilecek kadar biryaşam biçimi olmuş- tur. Bu yüzden de bûtün olarak Laugesen'in şiirini ele alırsak birgünce niteliği taşıdığını görürüz. Yaşamın akışı içinde şairin kendi yaşantılanndan, gözlemlerinden, okuduklanndan, dü- şûndükierinden kaynaklanan, günü gününe şiirbiçiminde yazı- yageçirilmiş bir tanıklık, birbelge: Işte Peter Laugesen'in şiiri! şiir kör bir midillidir dilin maden ocağı geçitlerinde sırtında bir kanarya düşüncelerin kocaman düztaban ayaklan düşüncelerin kanlı küçük bale ayakkabılan düşüncelerin birayak ikiayak üçayak dörtayak beşayak ve kırkayaklan düşüncelerin hoplaması düşüncelerin duraksaması düşün- celerin koşuşması düşüncelerin uygun adım resmi geçit aşaması düşüncelerin işleyişi düşüncelerin dansı sözcükler sözcükler sözcükler Bir madeni para yüzen bulutlar arasında gökte güneye doğru: Ay dopdolu Kitaphktaki kitaplar şimdi ayna görüntüleridir düşlerin pencerenin camında Ağaçlann koyu karaltısında kuşlann cazbantı uyumakta Eski defterleri kanştırmakla geçiriyor ömrünü insan, kanştınlan bir eski deftere dönüşünceye dek yaşam. Yalnız değerli taşlara değil, ama uzun taşlara ve kalın taşlara ve yüksek taşlara ve yassı taşlara ve yuvarlak taşlara ve sivri taşlara da sahip çık konuştuklan zaman. Ağırdır taşlar. Her şey her zaman başka türlü yapılabilir Bir alık bile yapabilir daha iyisini Hemingway'in yaptığından yeter ki onu ilk yapan kendisi olsun Her şey yapılmış değildir daha ama olan her şeyi değiştirmek isteyenden gelmez yenilik, yenilik ancak daha olmayanda olabilenden gelir Yavaş yürüyemeyecek kadar yaşlıyım ben Yaşhhk daha büyük hızdır Yavaş yürüyen yaşlı bir adam çabuk uykuya dalar. SAYFA 24 Insanı nerdeyse boğan o öfkeyi o güçsüzlüğü bulmak gerekir. Olanaksız ise de onun anlatımı bir biçime sokulabilir. Onunla ve onun içinde yaşanabilir ve anlamlı bir sanat isteniyorsa eğer sanata da dönüştürülebilir. Ama hiçbir zaman söylenemeyecektir her şey, hep bir eksiklik kalacak ve söylenen hiçbir şey umudu içerecek kadar umutsuz olmayacaktır. Böyle görünüyor durum, böyle görünmeyi de sürdürüyor. Buna bağlı kalmalı insan. Bu işin gereği budur. Mizah da işe kanşmalıdır. Ama isterierinin en önemli olduğunda diretiyor gün. Bütün o küçük şeyler, unutulmuş okşayışlar. Köpeğin bilgeliği. Dünya ile çakışması gerekmez sanatın ama dünyadan kaynaklanması gerekir. Ve gerçek sanatta, görebilmeli insan geçmişte nasıl olduğunu dünyanın ve artık nasıl olmadığını. Bu işte burada. iki tane süzgeçli kova biri yeşil biri al yağmurun altında herbirinin bumu kendi doğrultusunda Dün beat vardı Yann dada Hiçbir şey kesin değil Ama bu kesin Bir bisiklet bir bambu Üç çürük iskemle Bir kuş bir sincap Kar yerden kalktı Bahar ve yorgunluk Bitkiler uyanmakta Işık içinde çiçekler Al çantanı çek git Yeni bir dada şimdiden yolda Göl şapırdıyor kıyılannda tokatlıyor yağmur dolu kayıklan çürük iskeleye doğru Kızıl gülleler büyüyor ufalanmış şatolarda Otlann arasından san mantarlar sesleniyorlar bir kez daha geri dönmeyecek olana Dolgun ve yabansı yüzüyor ay suda atlayabilirim onun üstüne birazdan bodoslamasına Li Po ustanın çekiçleyen kalbine fırlatılan bir ok gibi. MOVIESTAR l'm Dennis Hopper l'm an actor l'm a poet l'm a painter l'm a fılm maker l'm a photographer l'm yani a farfara from Califomia Birer kelebek olsun gözleriniz çiçekten çiçeğe uçsun. Bırak otursun masada o tahtakurusu görmemiş gibi davran. Olur şey değil yahu umut da büyüyor umutsuzluk gibi büyüdükçe büyüyor yetkin biçime doğru umut ve umutsuzluk ikisi de doğuştan dünya beyaz kuşlar canlı küt küt eden küçük ısı topları sen şimdi su içen şu tavşana bak bak şu köpeğe tüyleri kariı o tüyler ki çıtırtılı bir elektrik santralı büyümekte olan çocuklara bak yapttğın tüm yanlışlan anımsa ve bırak baskın çıksın unutmak CREDO Kabul ediyorum daha yaşlı olduğumu daha genç olanlardan sanınm buna boyun eğmek gerekiyor zamanla - Daha genç olduğumu da kabul ediyorum daha yaşlı olanlardan amasanki hep öyleydim ben bildim bileli Ovidius Brabrand'ta Ya ben firar ederim ya da ülkem - sonuç hep aynı yalnızca şiirin ayaklanyla bulabilirim evin yolunu hüzündür. nr gülümseme,' BEUYS Bilginin kapılan açıîıp kapanabilir. Kapalı bir kapı güzeldir, göremediğin bir yüzü vardır çünkü. Açık bir kapı güzeldir, yerinde değildir çünkü. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 6 5