Katalog

CMYB C M Y B 15 TEMMUZ 2010 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13ekonomi@cumhuriyet.com.tr İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Ayaktakımı soner@cumhuriyet.com.tr Düzenlemelere aykõrõ davranan işverene 100 lira ile 8 bin lira arasõnda değişen para cezalarõ verilecek Çalõşan için ‘sözde’ önlemEkonomi Servisi - İşçi ve İşveren Sendikalarõ Konfederasyonlarõ’nõn gö- rüşüne sunulan Çalõşma Bakanlõğõ’nõn İş Sağlõğõ ve Güvenliği Kanunu Ta- sarõsõ Taslağõ’nõn yasalaşmasõ halinde, iş sağlõğõ ve güvenliğine ilişkin hü- kümler ilk kez özel bir kanunla dü- zenlenmiş olacak. Taslakla, işyerlerinde iş sağlõğõ ve güvenliğinin sağlanmasõ ve mevcut sağlõk ve güvenlik şartlarõ- nõn sürekli olarak iyileştirilmesi için iş- veren ve çalõşanlarõn görev, yetki, so- rumluluk, hak ve yükümlülükleri dü- zenleniyor. Taslak şunlarõ içeriyor: İşveren, çalõşanlarõn sağlõk ve güvenliğini sağlamak için mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi ve- rilmesi dahil gerekli her türlü tedbirin alõnmasõ, organizasyonun yapõlmasõ, gerekli araç ve gereçlerin sağlanma- sõ, sağlõk ve güvenlik tedbirlerinin de- ğişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun sürekli iyileşti- rilmesi amacõna yönelik çalõşmalar yapmakla ve işyerinde alõnan iş sağ- lõğõ ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadõğõnõ izlemek ve denetle- mekle yükümlü olacak. İşyerinden personel görevlendir- mek veya işyeri dõşõndaki uzman ki- şi ve kuruluşlardan hizmet almak su- retiyle bu konudaki yetkilerini devre- den işverenin yükümlülükleri devam edecek. Önlemlerin maliyeti çalõşan- lara yansõtõlamayacak. İşveren, işyerinde yapõlan işlerin özelliklerini dikkate alarak çalõşanla- rõn sağlõk ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapacak, çalõşana görev verirken çalõşanõn sağlõk ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önünde tutacak, hayati ve özel teh- like bulunan yerlere yeterli bilgi ve ta- limat verilenler dõşõndaki çalõşanlarõn girmemesi için tedbirler alacak. Çalõşanlar, ciddi ve yakõn tehlike ile karşõ karşõya kalmalarõ halinde iş- verene veya işveren vekiline başvu- rarak durumun tespit edilmesini ve ge- rekli tedbirlerin alõnmasõna karar ve- rilmesini talep edebilecek. İşveren durumu derhal inceleye- rek karar verecek. Karar, çalõşana ve varsa iş sağlõğõ ve güvenliği çalõşan temsilcisine yazõlõ olarak bildirile- cek. İşveren veya işveren vekili, çalõ- şanõn talebi yönünde karar vermesi ha- linde çalõşan, gerekli iş sağlõğõ ve gü- venliği tedbiri alõnõncaya kadar çalõş- maktan kaçõnabilir. Çalõşanlar, ciddi ve yakõn tehli- kenin önlenemez olduğu durumlarda işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ede- bilecek. Çalõşanlarõn bu davranõşlarõ nedeniyle haklarõ kõsõtlanamayacak. İşveren, ciddi ve yakõn tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan bü- tün çalõşanlarõ, tehlikeler ile bunlardan doğan risklere karşõ alõnmõş ve alõna- cak tedbirler hakkõnda mümkün olan en kõsa sürede bilgilendirecek. Uymayan işverenlere 100 lira ile 8 bin lira arasõnda para cezasõ verilecek. Çalõşma Bakanlõğõ’nca hazõrlanan tasarõ taslağõ, işyerlerindeki iş sağlõğõ ve güvenliği önlemlerine ilişkin bir dizi yenilik getiriyor. Bunlarõn arasõnda tehlike altõnda çalõşmama hakkõ da var. Ancak işsizlikten kavrulan Türkiye’de, madenlerde olduğu gibi, birçok işyerindeki başõboşluğa karşõn işçinin çalõşmak zorunda kalmasõ dikkate alõndõğõnda bu önlemin pratikte karşõlõk bulmasõ uzak görünüyor. 50 bin ton daha ithal et geliyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Et ve Balõk Kurumu (EBK) 50 bin ton kasaplõk hayvan alõmõ için bugün iha- leye çõkacak. İhale, EBK’de pazarlõk usulü ile gerçekleştirilecek. ABD (Teksas, Alabama ve Was- hington eyaletleri hariç), Brezilya (Pa- rana bölgesi hariç), Uruguay, Arjantin (Corrientes ve Misiones bölgeleri ha- riç), Şili, Yeni Zelanda, Avustralya, İz- landa, Norveç, Estonya, Litvanya, Le- tonya ve Macaristan’dan Angus, He- reford, Simmental, Charolais, Limou- sin ve Brown swiss õrkõ kasaplõk hay- van ithalatõ yapõlacak. Hayvanlarõn yaşlarõ 12-24 ay arasõnda, cinsiyeti er- kek, canlõ ağõrlõğõ asgari 400 kilo- gram, en çok da 750 kilogram olacak. İller için belirlenen bazõ miktarlar şöyle: “İstanbul, Eskişehir, Sakarya, Bursa ve Ankara kombinalarına 4 bin 500 ton, Erzurum ve Bingöl kombinalarına 1500 ton, Van ve Ağ- rı’ya biner ton, Adana, Gaziantep, Diyarbakır, Konya ve Kayseri kom- binalarına 3 biner ton.” Ekonomi Servisi - Yurtdõşõndaki varlõklarõn yurda getirilmesini öngören Varlõk Barõşõ projesiyle gündeme ge- len gizli zenginler, Türkiye’yi İsviçre bankalarõnõn gözdesi haline getirdi. BDDK’nin verilerine göre, Türki- ye’de temsilcilik açan 41 yabancõ ban- ka arasõnda gizli hesaplarõyla ünlü İs- viçre bankalarõ ilk sõrada yer aldõ. Verilere göre, İsviçre bankalarõnõn 8, Almanya ve Hollanda bankalarõnõn 6, ABD ve İngiltere bankalarõnõn ise 4 temsilciliği bulunuyor. Diğer temsil- cilikler ise dünyanõn değişik ülkeleri- ne ait dev bankalara ait. BDDK kay- naklarõndan edinilen bilgiye göre, tem- silcilikler aracõlõğõyla bankalarda he- saplar açõlõyor. Aynõ hesaplar bir şe- kilde, işadamlarõ tarafõndan yurtdõ- şõndan alõnan kredi şeklinde Türkiye’ye geri getiriliyor. Bu yöntemle, firmalar faizleri gider göstererek ödeyecekleri vergileri daha düşük gösteriyor. Tem- silciliklerin işlem hacimlerinin Türki- ye’deki bazõ bankalarõ bile solladõğõ, bir yabancõ bankanõn Türkiye’deki tem- silciliği üzerindeki riskin 5 milyar do- lara ulaştõğõ bildirildi. İŞLEM HACMİ YÜKSEK ‘Global 500’de 273’üncü olan tek Türk şirketi, krizde değerini 2 milyar dolar arttõrdõ Koç, dünyada ilk 300’de Hollywood efektleri Ford Otosan’da Ekonomi Servisi - Ford Oto- san mühendislerinin bir filmde- ki sahneden esinlenerek başlat- tõğõ Ar-Ge çalõşmalarõ sonucu ge- liştirilen “uzaktan lazer kay- nağı teknolojisi”, Türk otomo- tiv sanayisinde ilk kez Ford Otosan Kocaeli fabrikasõnda kullanõlmaya başlandõ. 2005’te çalõşmalarõna başla- nan bu son teknoloji, mevcut üretim sistemine göre yüzde 5 daha fazla yatõrõm gerektirir- ken, uygulama hõzõnda 7 ila 10 kat artõş, işletme maliyetinde yüzde 30’a varan düşüş ile ekip- man ve alan kullanõmõnda da yüzde 40 kazanç sağlõyor. Ford Otosan Kocaeli Fabrika Müdürü Haydar Yenigün, lazer teknolojisinin ölçme, kesme ve yakõn mesafeden kaynak işlem- lerinde kullanõldõğõnõ dile getir- di. Yenigün’ün verdiği bilgiye göre, teknoloji, 5 kõtaya ihraç edilen Transit’lerin üretiminde kullanõlmaya başlandõ. Uzaktan lazer teknolojisi , üretim hattõn- daki parçaya dokunmadan 1.4 metre mesafeden işlem yapabi- liyor, uygulama hõzõnda ise 7 ila 10 kat artõş sağlõyor. Yeni tek- noloji, aracõn toplam ağõrlõğõnõn azaltõlabilmesini ve bu sayede yakõt tüketimini düşürerek, çar- põşma testi performansõnõn iyi- leşmesini de sağlõyor. Yenigün, uzaktan lazer tek- nolojisinin daha hafif, daha az yakõt tüketen araç tasarõmõna olanak sağladõğõnõ ve üretim hõ- zõnõ arttõrõp maliyetleri düşür- düğünü belirterek, “Uzaktan lazer teknolojisini kullanan ilk fabrika olduk” dedi. Fortune dergisinin ‘Global 500’ listesinde zirveye 408 milyar dolar ciro ile Wal-Mart çõktõ. Ekonomi Servisi - ABD’li Fortune dergisinin her yõl açõkladõğõ ‘Global 500’ listesinde yer alan tek Türk şir- keti Koç Holding, değerini 2 milyar do- lar arttõrarak 44 milyar 313 milyon do- lara çõkarõrken ciroda yaşadõğõ yüzde 34.7’lik kayõpla 101 basamak gerile- di. Geçtiğimiz yõl 44 milyar 167 mil- yon dolar ciro ile listenin 172’nci sõ- rasõnda yer alan Koç Holding, bu yõl 28 milyar 845 milyon dolar ciro ile 273’üncü sõrada tutundu. Önceki yõl 73 bin 677 kişiye istihdam sağlayan Koç’un geçen yõlki personel sayõsõ da 68 bin 57 kişiye geriledi. “Global 500” listesinde Amerikan Wal-Mart mağaza zinciri önceki yõl Royal Dutch Shell’e kaptõrdõğõ birin- ciliği 408.21 milyar dolar ciro ve 2 mil- yon 100 bin personeli ile geri aldõ. Ro- yal Dutch Shell 285.12 milyar dolar ci- ro ile 2’nci sõrada yer aldõğõ listede bir başka petrol şirketi Exxon Mobil 284.65 milyar dolar ciro ile 3’üncü, BP ise 4’üncü sõrada yer aldõ. Japon To- yota, 5 basamak birden yükselerek lis- tenin 5’inci sõrasõna oturdu. Bir döneme damgasõnõ vuran tek- noloji devleri bu yõl da zirveyi zorla- yamazken HP 27, IBM 48, Microsoft 115, Dell 131, Apple 197, Cisco Systems 200, Sun Microsystems 204 ve Intel 209’üncü sõradan listeye gir- di. The Coca-Cola Company ise 404’üncü sõrada yer alarak, en büyük rakibi Pepsi’nin (171) gerisinde kaldõ. Çin’den 54 şirket Bu yõlõn en çok dikkat çeken geliş- mesi ise tam 54 Çin firmasõnõn liste- ye adõnõ yazdõrmasõ oldu. 54 Çinli fir- manõn 3’ü ilk 10 içinde yer aldõ. Dünya devlerinin toplam cirosu kri- zin etkisiyle 2010 yõlõnda 2 trilyon do- lar eridi. Toplam cirolarõ, bu yõl 23 tril- yon 85 milyar dolara indi. Başarılı ihracatçılar ödüllendirildi Ekonomi Servisi - Karsan Üst Yöneticisi (CEO) Murat Selek, bu yõl ciddi bir büyüme hedefleri olduğunu belirterek “Toplam satış adedimizi 11 binden 25 bine adede, ciromuzu da 300 milyon liradan 600 milyon liraya çıkarmayı amaçlıyoruz” dedi. Karsan, 1981 yõlõndan bu yana faaliyet gösterdiği yolcu taşõmacõlõğõ sõnõfõnda müşteri talep ve beklentilerine göre geliştirdiği J10 modelini piyasaya sundu. Tanõtõm toplantõsõnda konuşan Selek, J10 modeli ile segmentinde yüzde 25 civarõnda bir pazar payõ hedeflediklerini ifade etti. Selek, bu araç için 60- 70 kişilik bir ekibin çalõştõğõnõ ve araç için 7 milyon Avro civarõnda yatõrõm yapõldõğõnõ anlattõ. J10’da özellikle öğrenci taşõmacõlõğõnda daha güvenli yolculuk imkânõ sunmak amacõyla her koltukta standart emniyet kemeri, okul taşõtõ versiyonlarõnda sabit yan camlar bulunuyor. Ekonomi Servisi - İstanbul İhracatçõ Birlikleri’nin (İBB) her yõl düzenlediği ‘Başarılı İhracatçılar Ödül Töreni’ önceki gece gerçekleştirildi. 300’ü aşkõn ihracatçõnõn katõldõğõ gecede İİB’ye bağlõ 7 birlik ve 15 alt sektörden 90 firmaya ödülleri verildi. Dõş ticaretten sorumlu Devlet Bakanõ Zafer Çağlayan ile Tarõm ve Köyişleri Bakanõ Mehdi Eker’in de hazõr bulunduğu gecede alanõnda en yüksek ihracat yaparak birincilik ödülüne layõk görülen firmalar şöyle: İstanbul Gõda Dõş Tic. AŞ, Perfetti Van Melle Gõda, Marmara Un San, Atmaca Elektronik, Procter ve Gamble Tüketim Mallarõ AŞ, Kastamonu Entegre Ağaç San. Boydak Dõş Tic. Aş, Med Marine, Kemal Balõkçõlõk, Kibar Dõş Tic. AŞ, Akya Mantar Dõş Gõda. Gecede ayrõca aralarõnda gazetemizin de bulunduğu yazõlõ ve görsel basõna yazdõklarõ haberlerle ihracata yaptõklarõ katkõlardan dolayõ teşekkür plaketi sunuldu. Ekonomi Servisi - Avrupa’da anasonlu içki kategorisinde liderliğe oynayan Ye- ni Rakõ, Çin’de lansman gerçekleştirerek Asya pazarõna doğru- dan satõşa başladõ. Mey İçki Üst Yöneticisi (CEO) Galip Yorgan- cıoğlu, yõllõk 30 mil- yon dolar ve 4 milyon litre olan ihracat raka- mõnõ, Yeni Rakõ’nõn Çin’de oluşturacağõ ra- kõ kültürüyle yukarõya taşõyacaklarõnõ bildirdi. Yorgancõoğlu şunlarõ söyledi: “Çin’de gece hayatında büyük potansiyel olduğunu tespit ettik ve Ye- ni Rakı’nın Asya’da genişleme strate- jisi için ilk ayak olarak Çin’e yatırım yapmayı uygun gördük. Bu he- def doğrultusunda, Çinlilerin damak tadı- na uygun ve gece ku- lüplerinde en çok tü- ketilen kokteylleri araş- tırarak Yeni Rakı’yı mojito, karpuzlu ve şampanyalı kokteyller ile de sunduk.” Karsan, J10 ile sınıf atladı Gizli zengine İsviçre şube yetiştiremiyor Merlin Travel’dan doğa turizmine yatırım 2054’te geçen film teknolojisi Toplam 1.4 milyon Avro’ya mal olan uzaktan lazer kaynağõ teknoloji- sinin şubatta tamamlandõğõnõ ifade eden Ford Otosan Kocaeli Fabrika Müdürü Yenigün, senaryosu 2054 yõ- lõnda geçen filmde görünen tekno- lojinin Ford Otosan’da kulla- nõlmaya başlandõğõnõ ifade etti. Adını “küreselleşme” sözcüğü ile süsledikleri yeni dünya sömürü düzeni çarklarında, demokratik olmasa da eşitlikten, paylaşımdan yola çıkmış Marksist iktidar uygulamalarının tehdidi ortadan kalkar kalkmaz, vahşi kapitalizmin piyasalar düzeninde, örgütlü işçi sınıfının hızla buharlaştırılması gündeme geldi... Tabii ki sendikal örgütlülüğün geleneği olan demokrasilerde hareketin direnme gücü bağlantılı varlığı gündemde. Bir de dibe vurduktan sonra yeniden emeğin haklarını, solun siyasal çıkış yollarını arayan, örgütlenebilen, Güney Amerika örneği çıkış yapan ülkeler de var. Biz küresel saldırının üzerine, iki askeri bir sivil darbenin vurgununda sendikal örgütlülük, emek haklarında, kazanılmış haklardan en fazla geriye giden, savrulmuş ülkelerin başını çekiyoruz... AKP iktidarı referandum oylamasında seçmenin karşısına çıkıp “evet” oyu verilmesini isterken örgütlülüğün dibe vurması ile sendikal yaşamda işlerliği sıfırlanmış, kâğıt üstünde kalacak, sendikal yasakların kaldırılması üzerinden reklam yapmaya oy toplamaya çalışacak... Erdoğan hükümeti iktidarının ilk uygulaması, iş yasası değişiklikleri, esnek çalıştırmayı getirmiş, işçilerin fiilen hukuk dışı angarya çalıştırılmalarının yolu açılmıştı... İktidar icraatları; AB’ye uyum, demokratikleşme edebiyatının arkasında kayıt dışı, kölelik düzeninde işçi çalıştırmayı, ücretleri sürekli aşağı çekmeyi, örgütlü işçi sınıfının yerine kölelik düzeninde iş bulmaya razı, sadaka düzenine bağlanmış çalışanları çoğaltmış, katlamış olarak... Anayasadaki genel grev yasağı metinden çıksa ne olur, çıkmasa ne olur? Erdoğan hükümetleri icraatlarında sadece özel sektörde değil, kamuda yasa, hukuk dışı çalıştırma taşeronlar eliyle yaygın uygulama niteliği kazanmış. Yetmemiş ne işçi ne de kamu çalışanı olmayan yasaya karşı hile yöntemi ile sözleşmeli çalıştırma yüz binlerle arttırılmış, öğretmenler bile sözleşmeli çalıştırılır olmuş. Yetmemiş yasanın da yasadışısı uygulama olarak, hükümet kararnameleri ile yasalar, hukuk ayaklar altına alınarak keyfi, geçici çalıştırma 4/C tipi uygulamalar yaratılmış. Başbakan kameralar karşısında sıkılmadan yalan söyleyerek, geçici çalıştırma kararnamesi ile sürekli işçi çalıştırılacağı sözünü vermiş... Özeli-kamusu gerçek sendikal hakları, toplu pazarlık düzenini kullanabilen, örgütlü işçi sayısı birkaç yüz bin ile sayılır hale gelmiş. Yandaş sendika yönetimleri, konfederasyonlar yaratılmış, emeğin hakları teslim alınmış... Olamaz, ama olabilse de, tam kadro genel grev kararı alabilseler, genel grev eylemini gündeme getirebilseler kaç kişiyi yazabilecekler? Bizim soldan, sendikal haklar, örgütlülüklerinden kaçmış, işçi sınıfı kavramını unutmuş, işçiye ayaktakımı gözü ile bakar olmuş, AKP sözcülüğünü üstlenmiş sözde aydınlarımız demokrasinin olmazsa olmaz ayağı yargı bağımsızlığının katledilmesi suçunu, genel grev yasağının kalkması ile maskelemekten hiç utanmıyor... Yersek... Türkiye Erdoğan hükümetleri iktidarlarında sendikal örgütlülük, işçi sınıfı haklarında öylesine ağır, yeni geriye gidişleri yaşadı ki... Uluslararası Çalışma Örgütü, bu yılki haziran uzmanlık komiteleri görüşmeleri sonucunda, 12 Eylül sürecinde yaşandığı gibi Türkiye’yi yeniden sürekli izleme kararı (sendikal dilde kara listeye) almak zorunda kaldı. İşçinin can güvenliğinin olmadığı, ilkel koşullarda çalıştırmada geriye gidişte yarışılırken, iş cinayetleri katlandıkça katlandı. Özel sektör madenlerindeki art arda ölüm ve yaralanma ile sonuçlanan kazaların yüzde 90’ı ve hatta üstünün kaçınılmaz değil, önlemi alınmamış iş cinayetleri olduğu raporları ile sabit. Tersanelerde kriz nedeni ile üretim düşünce iş cinayetleri de göreceli düşmüş oldu... AKP iktidarlarında, yasadışı kararname ile kazanılmış yasal haklarını unutun, kazanılmış hakları geriye çekilmiş olarak sürekli iş güvencesi verilmeyen TEKEL işçileri dünya emekçilerine örnek oluşturacak bir büyük direnişi, Ankara kışının ayazında sokaklarda dayanma sınavını verdikten sonra ne oldu? Yargının yürütmeyi durdurma kararından sonra bu suç belgesi kararname ortadan kaldırıldı mı? Tek Gıda-İş Sendikası’nın Genel Başkanı Türk- İş Genel Sekreterliği’nden ayrılmak zorunda kaldı. Yeri boş. Yetmedi şimdi de grev kararı almak zorunda kalan Belediye-İş Sendikası’nın Başkanı Türk-İş yönetiminin teslim alınışı karşısında Türk-İş Eğitim Sekreterliği’nden istifa etmek zorunluluğuna düştü. Medyamız İstanbul Belediyesi için sendikanın almış olduğu grev kararı ile birlikte belediye işçilerinin yaptıkları yürüyüşü verirken halkımızı korkutan cehalete gülmeli mi ağlamalı mı bilemedim; Genç gazeteciler grev mi gördüler ki, grev yasaklarını bilsinler... Halkın korkutulduğu, hizmet alanlarının tümü grev yasağı kapsamında, dünyanın haksız en yasaklı düzeni bizde çünkü... Hesaplar işçi sınıfının hapı yuttuğu, AKP’nin amele takımını cemaatler eliyle sadaka düzeninde avucunun içine almış olduğu üzerinden yapılıyor... Hakların kullanıldığı yıllardan kalan bilinçlere kazılmış iz yok mudur? Çinliler Yeni Rakı’yla tanıştı MURAT GÜLDEREN KASTAMONU - Uzun yõllardõr atõl vaziyette bu- lunan Kastamonu Havalimanõ’nõn 2011 yõlõnda açõ- lacak olmasõ turizmcileri heyecanlandõrdõ. Kasta- monu’yu havalimanõyla birlikte dünya turizmine aça- caklarõnõ anlatan Kastamonu Valisi Mehmet Kara, “Bu kapsamda Atatürk ve İstiklal Yolu Projesi’ni gerçekleştirdik. 100 km’lik bir yürüyüş yolu oluşturduk. Her yıl 500 doğa yürüyüşçüsünü burada ağırlayacağız” dedi. Ekonomi Gazetecileri Derneği’nin (EGD) Mer- lin Travel ve İnebolu Yatõrõm işbirliğiyledüzen- lediği basõn gezisinde Merlin Travel Yönetim Ku- rulu Başkanõ Selami Çelebioğlu da projelerini an- lattõ. Çelebioğlu, “Kastamonu’ya 600 yõllõk Kur- şunluhan Hotel’i 2 milyon TL yatõrõmla kazandõr- dõk. Şimdi de 110 dönüm araziye, 40 baraka yapõ- yoruz. Ekoturizm yapõlmasõ için planlanan çiftli- ğimiz, 2.5 milyon dolara mal olacak” dedi.