Katalog

Tüm yoğun- luğuyla, Pa- ris, yalnızlıkta yaşanır. Feri- dun Andaçın kitabı için seçtiği başhk- ta önerdiği gibi. Alma Köprüsü yakın- larındaki şık bir balık lo- kantasına dostlarla buluş- maya giderken bile yalnız- lık size nazikçe eşlik eder. Andaçın dönem dönem yaşadığı, içinde kendi serü- venini yeniden kurguladığı ve yazıya döktüğü Paris'le ilgili gözlemleri ve düşün- celeri Paris Bir Yalnızlıktır kitabıyla okura ulaştı. ö NedretTanyolaçöZTOKAT 1 867'de Paris'te düzenlenen "Exposition universelle" için yayımlanan kitabın önsözü- nü oluşturmak üzere Victor ;; Hugo'dan bir deneme yazması is- • :••••• tenir. 16 yıldır sürgünde olan yazar ; .-C;?:. müthiş bir esinle çalışmaya başlar, • ortaya çıkan metin olağanüstü, çar- pıcı, kapsamlı ve tutku doludur. Paris adıyla daha sonra ayrı bir kitap olarak yayımlanır. (V.Hugo, Paris, Kasım 2001, Bartillat) Fransız edebiyatının bu eşsiz ustası, Atina, Roma, Kudüs gibi kentlerle kar- şılaştırdığı Paris'in tarihsel ve kültürel dokusunu okumaya davet eder okuru. Gelmiş geçmiş kralları, imparatorlan, yaşadığı toplumsal krizleri, iniş ve çıkış- larıyla kentin geniş bir fotoğrafını verir. Avrupa'nın kültür coğrafyasında bu başkentin önemini vurgular: "Paris'in üstünlüğü, 1789 Devrimi ve sonuçlan göz önüne abnmazsa, bir bilmecedir. lyi düşünürseniz, Roma görkemlidir, Trier eskidir, Venedik'in güzelliği vardır, Napoli'nin zarafeti, Londra'nın zengin- liği. Paris'in nesi vardır peki? Devrimi. Paris tarihin dönüm noktasını yaşadığı kenttir" (s. 92). Victor Hugo'nun Paris'ini okurken tarihini bilmeden bir kenti sevmenin, anlamanın, hatta hayranlık duymanm olanaksızlığını anlarsınız; bugün Paris varsa eğer, geçmişi ve geleceğiyle vardır, bir ağacı yaprakları olmadan düşüne- meyeceğimiz gibi geçmişi ve geleceği ol- maksızın Paris'ten söz edemeyiz ünlü yazara göre. Kentle ilgili oluşmuş tüm düşünceleri, yargıları, bakış açılarını sorgular, Paris'ten neden nefret edildi- ğini vurgular, sığınak, yurt, hayat, üre- me, dönüşüm, yeniden doğuş, batıl inanç, durgunluk, kuşkucuk, karanlık, gerileme, Uciyüzlülük ya da yalanla öz- deşleştirildiği için nefret edilmiştir bu kentten, oysa onu "sevmek görevdir" yazara göre. Romanlarına, destansı şiir- lerine can veren güçlü sesiyle, on doku- zuncu yüzyıl Paris'inin siyaset ve tarih sahnesinde hak ettiği övgüyü şöyle biti- rir Victor Hugo: "Avrupa hoş geldi. Kendini evinde bilsin. Ona ait olan ve kendisinin ait olduğu bu Paris'e sahip çıksın" (s. 99). Victor Hugo kentleri "taşlardan ya- pılmış kutsal kitaplar" olarak niteler. Kuşkusuz bu kitapların en görkemlile- rinden biridir Paris. Hangi derinlik dü- Feridun Andaçın Paris'i Bir kenteyapılan edebi yolculukzeyinde bakarsanız, size söy- leyecek sözü olan değerli bir kitap. Göz kamaştırıcı geç- mişini besleyen kültürel ve tarihsel zenginliğinin önemli bir öğesi de kentin edebiyat "uzam"ı olmasıdır. Yazarla- n, şairleri, düşünürleri, ay- dmlanyla yoğun bir edebiyat üretiminin kalbi, başyapıtla- rın esin kaynağı, yaşayan ve yaşanan bir uzamdır Paris. Yaratıcı düşüncenin duyar- sız kalamayacağı büyülü bir evren, bir düş ve bir gerçek. Feridun Andaç'ın dönem dönem yaşadığı, içinde ken- di serüvenini yeniden kurguladığı ve ya- zıya döktüğü Paris'le ilgili gözlemleri ve düşünceleri Paris Bir Yalntzhktır kita- bıyla okura ulaştı. Paris'le edebiyat, sa- nat, bilim gibi alanlar aracılığıyla temas eden çoğu kişi Paris'i keyifli bir yalnız- lık olarak yaşar ve algılar. College de France'ta izlediğiniz bir Claude Hagege konferansının ardından Beaubourg'a Giacometti ustanm işlerini izlemek üze- re koştururken, ne bedeniniz metro is- tasyonlaruım kalabalığım algılar, ne de düşünceniz konferansta duyduğunuz bilginin yoğunluğundan yakınır. Tüm yoğunluğuyla, Paris, yalnızlıkta yaşa- nır. Feridun Andaç'ın kitabı için seçti- ği başhkta önerdiği gibi. Alma Köprü- sü yakınlanndaki şık bir balık lokanta- sma dostlarla buluşmaya giderken bile yalnızhk size nazikçe eşlik eder. Kent sizinle söyleşsin diye sanki. Andaç'ın kitabı, çeşitli aralarla, bir süreüğine kalmak üzere gittiği Paris'i ağırhklı olarak yazar kimliğiyle nasıl yaşadığı ve algıladığmın tanıklığını su- nuyor. Edebiyat olmadan eksik algıla- nacak bir kent Paris ve Andaç'ın okur- la paylaştığı izlenimleri bunu kanıtlı- yor. Mirabeau Köprüsü Apollinaire'siz nasıl düşünülür? Ya Beauvoir ve Sart- re'sız bir Cafe Select? Hugo'suz Le Marais bölgesinin uyandırdığı keyif ek- sik kalmaz mı? Balzac'sız Paris sokak- ları nasıl da boynu bükük kalır? Feridun Andaç, Paris'i bu usta ya- zarlar ve yapıtları eşliğinde anlatıyor, kendi okumalarından algılarla, dünya yazarlannın düşüncelerinden yansıyan Paris izlenimleri bu kitapta buluşarak okura ulaşıyor. Böylece hem edebiyat- sız Paris'in eksik yaşanmış, eksik ta- nımlanmış bir Paris olaeağı, hem de Paris'in sadece Fransız değil, dünya edebiyatma mal olmuş bir kent oldu- ğunu bir kez daha kavrıyoruz sayfalar ilerlerken. Yazann dediği gibi, "Paris'e bir tu- rist gibi gelenler hep yanılarak döner. Gerçi onlar için eşsiz bir kent görünü- mündedir Paris. Bir Viyana gibi açık hava müzesini andırır. Ama onlar hep Paris'in dış görünüşüyle ilgilenir. Bü- yülenmek, 'Paris'e gitmek' için gelmiş- lerdir çünkü. Kapılmalara kanıksama- lara hazırdırlar. Albümleri bir kez da- ha zenginleşmiş, gardroplan yenilen- miş olarak dönerler. Paris onlar için bir göstergedir. Onlar Paris'e gelenler- dir. Bir de Paris'te olanlar var ki; asıl kentin, Paris'in sırrını çözenler de bun- lardır" (s. 36). tşte, okuru bekleyen de bu "sırlara yolculuk." Bu kitap, Feridun Andaç'ın da giriş bölümünde belirttiği gibi bir "yolcu- luk" içeriyor; yazann kendi yolculuğu- nu aktarıyor; ülkesine, edebiyatına, ço- cukluğuna, öğrenciliğine ilişkin onlarca saptama, gözlem, izlenim akıp giderken, Fransız edebiyatının ustaları ve başya- pitları bu içsel yolculuğa eş- lik ediyor. Gcnçlikien yetiş- kinliğe, yazarın kendi edebi- yat serüveni bu sayralarda yerini buluyor. Paris yolculuğunda An- daç, Jules Verne, Zola, Pre- vert, Baudelaire, Butor, Yo- urcenar, Char, Oktay Rifat, Calvino, lülke, Heming\vay gibi daha nice ustayı yanı- mıza katarak Balzac Müzesi, Rodin Müzesi, ünlü pasajla- rı, kitapçdarı, bahçeleri, so- kak ve caddeleri, kahve ve lokantalarına götürüyor bi- zi. Kentin kültürel zenginli- ğini, çeşitliliğini, keyifli bir yolculukla anlatıyor. Yalnızlığın bunca keyif verdiği bu Pa- ris yolculuğunun edebi derinliglne ulaş- mak için, çok sayıda fotoğrafın eşlik et- tiği yazının akışma kendimizi bırakmak, "sürüklenmeye" bırakmak yetiyor. Ya- zarm dediği gibi, "yolculuk sürüklen- mektir biraz da". • Paris Bir Yalnızlıktır/ Feridun An- daç/ Kavis Kitap/ 230 s. TÜRKİYE'DE NELER OLUYOR, GERÇEKTEN BIL1Y0R «USUNUZ? TÛRKİYE ÜZERİNE OYNANAN OYUNUR! ÖGRENÜEYE HAZ1R OLDN... l>rof.l)r.CdiııVi:rKİN tltf, »«llrth V«nttnİ««İrtîal^li- ScrdarANT Prof.Dr.Aıııl O' V l YetkmAKÖ*/. I>rof.Dr.Mchm<.>l YAI.ÇIN IVof.Dr.Özcr O/.ANKAV \ Hüvmin (iûndüz ÜKL1İM AltemnrKlUV ı \ TT1WWHT1H TO!a> HERGÜNLÜ Orlıan Ö2KAYA PolİBka» Vc K.BüyöKcltiTuuay n.r«'F.\İK Prnf.I)ı-.Musta!a K \\ MAKÇI V\.Hü.se\iııOZBKK tti \e MdtaiHfct) HfmıfiMI: .R»ANOIİl.l' M.Hınin DF.ĞER Boro Ntaioet: İRevci Çakmök Cad. Pıof.nr.Cihan Dl'RA ört\i»ü kadmt Bııılıaıı ÖZBtT Mchmtt B.VŞARAN ZckiERCt^L Aynntılıbilgi mudafaaihukuk.comda C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1065 SAYFA 19