Katalog

CMYB C M Y B 11 HAZİRAN 2010 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER [email protected] ABD’li yetkili Rice, Erdoğan hükümetinin İran’a yaptõrõma hayõr oyu vermesini ‘talihsiz’ diye niteledi Washington’la çatlak yolda ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - ABD yönetimi Türki- ye’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konse- yi (BMGK) oylamasõnda İran yaptõrõmlarõ için ret oyu kullanmasõnõn ardõndan tonunu sert- leştirdi. ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Su- san Rice Ankara’nõn kararõnõ “talihsiz” ola- rak nitelendirerek Türkiye ile Brezilya’yõ “ay- kırılar” şeklinde tanõmladõ. ABD Dõşişleri Ba- kanlõğõ’nõn Siyasi İşlerden Sorumlu Müste- şarõ William Burns Türkiye’nin oyunun ha- yal kõrõklõğõ yarattõğõnõ ifade etti. ABD Dõş- işleri Bakanõ Hillary Clinton ise Türkiye ve Brezilya’nõn İran ile takas anlaşmasõ konu- sunda başarõsõz olduklarõnõ ve yaptõrõm ka- rarõna uymalarõnõ beklediklerini söylemişti. BMGK kararõna yönelik Kolombiya’da açõklama yapan Clinton, Brezilya ve Türki- ye’nin İran konusunda diplomatik çabalarõ- nõ ve tatmin edici bir sonuç için çok çalõşmala- rõnõ takdir ettiklerini söyleyerek “Ancak günün sonunda başarılı olamadılar” diye konuştu. İran’õ cezalandõrmaya çalõşmadõklarõnõ ifade eden Clinton, diplomasiye açõk olduklarõnõ belirterek Türkiye ve Brezilya’nõn önemli rol oynamayõ sür- düreceğini söyledi. İki ülkenin BMGK’de ret oyu kullanõrken kafalarõnda “İran’la aralarında açık kapı bırakmanın” olduğunu ifade Clinton, “Gü- venlik Konseyi üyeleri olarak onların kara- ra uymalarını bekliyoruz ve bunu yapacak- larına inanıyoruz” dedi. Susan Rice CNN televizyonuna verdiği de- meçte, Türkiye ile Brezilya’nõn tutumunu açõk bir dille eleştirdi. ABD’nin Türkiye’ye defalar- ca karara destek vermesi çağrõsõ yaptõğõnõ ifade eden Rice, iki ülkenin de neyin risk altõnda ol- duğunu gayet iyi bildiğini söyledi. Rice “Liderler bilinçli seçim yaptılar. Bunlar çok talihsiz se- çimler, çünkü artık aykırı oldular. Güvenlik Konseyi’nin ve uluslararası topluluğun dışında kaldılar” diye konuştu. Türkiye’nin NATO’dan ayrõlmasõna yönelik bir sorusuyu yanõtlayan Susan Rice, ret oyunun etkileri konusunda konuşmak istemediğini belirterek “Bu önemli bir konu. Biz onlardan farklı bir seçim bekliyorduk. Öyle yapmadılar. Bu hem onla- rın hem de dünyanın geri kalanının yüzleşmesi gereken bir gerçeklik” dedi. Rice, Türkiye ve Brezilya’yõ kõnayõp kõnamadõğõnõn sorulmasõ üzerine savunma ya da kõnamanõn kendisine düşmeyeceğini söyleyerek “Bence yazık oldu. Onların bu konudaki yargıları kötü bir gö- rüntü çiziyor. Zaten eylemleri de durumu anlatıyor” dedi. Burns: İlişkilere etkisini göreceğiz ABD Dõşişleri Siyasi İşler Müsteşarõ Burns ise Türkiye’nin egemen bir seçimle oy kullandõğõnõ, ancak Ankara’nõn oyundan ötürü hayal kõrõklõğõ yaşadõklarõnõ da saklamayacağõnõ söyledi. Burns bu oyun ABD-Türkiye ilişkilerine etkisine yönelik bir soruyu “Göreceğiz” şeklinde yanõtladõ. Burns ayrõca İran kaygõlarõ giderirse uranyum takas an- laşmasõna da açõk olduklarõnõ belirtti. Beyaz Saray sözcüsü Robert Gibbs Türkiye ve Brezilya’nõn oylarõnõn çok büyük bir sürpriz olmadõğõnõ ve son haftalarda ABD ile iki ülke ara- sõnda yaklaşõmlarda farklõlõk bulunduğunu ifa- de etti. ABD Dõşişleri Bakanlõğõ Sözcüsü Phi- lip Crowley ise Türkiye ile Brezilya’nõn ret oy- larõnõn anlamõnõ açõklamalarõnõn kendilerine düştüğünü söyleyerek iki ülke ile ABD arasõn- da yaptõrõmlarõn etkisi ve zamanlamasõ konu- sunda farklõ görüşler bulunduğunu söyledi. Susan Rice “Liderler bilinçli seçim yaptõlar. Bunlar çok talihsiz seçimler, çünkü artõk aykõrõ oldular. Güvenlik Konseyi’nin ve uluslararasõ topluluğun dõşõnda kaldõlar” diye konuştu. Türkiye’nin NATO’dan ayrõlmasõna yönelik bir soruyu yanõtlayan Rice, ret oyunun etkileri konusunda “Bu, önemli bir konu. Biz onlardan farklõ bir seçim bekliyorduk. Öyle yapmadõlar. Bu, dünyanõn geri kalanõnõn yüzleşmesi gereken bir gerçeklik” dedi. NİYE HAYIR DENDİ? Hariri’ye ‘çekimser kalõn’ mesajõ MISIR GAZETESİ: Hamas Türkiye’nin arabuluculuğunu istemiyor BAHADIR SELİM DİLEK ANKARA - Türkiye’nin BM Güvenlik Konseyi’nin İran’a ilişkin yaptõrõm ka- rarõna “hayır” oyu verme- sinin perde arkasõndan, Tah- ran yönetiminin Ankara’ya “çekimser kalırsanız ma- sadan çekiliriz” mesajõ çõktõ. Cumhuriyet kritik sü- recin perde arkasõna ulaştõ. BM Güvenlik Konse- yi’ndeki oylamada Daimi Temsilci Büyükelçi Er- tuğrul Apakan’õn “hayır” oyu vermesi tartõşmalarõ da beraberinde getirdi. Edini- len bilgilere göre, Tahran Anlaşmasõ’nõn imzalandõğõ 17 Mayõs’ta, İran Dõşişleri Bakanõ Manuçehr Mutta- ki, Türk mevkidaşõ Ahmet Davutoğlu’na, “BM Gü- venlik Konseyi’nin gün- demine yaptırımlar gelir- se Türkiye’nin tavrı ne olur” diye sordu. Davu- toğlu da “Türkiye İran’a yaptırımlara karşı” yanõ- tõnõ verdi. Davutoğlu’nun bu sözleri, İran tarafõnda “Türkiye BM Güvenlik Konseyi’ndeki oylamada ‘hayõr’ oyu verecek” algõ- sõnõn şekillenmesine neden oldu. İran Cumhurbaşkanõ Mahmud Ahmedinejad ve Muttaki’nin CICA zir- vesi için geldiği İstanbul’da yaptõğõ görüşmelere kadar uzanan süreçte İranlõ yetki- liler hemen her düzeyde, “Türkiye, ‘hayõr’ oyu ver- mezse masadan kalkarız” mesajõ vermeyi sürdürdüler. Ahmedinejad İstanbul’da benzer mesajõ Türk mevki- daşõ Cumhurbaşkanõ Ab- dullah Gül’e verdi. Bunun üzerine Gül, Tahran An- laşmasõ’nõn çökmesinin önüne geçmek için CICA zirvesi sõrasõnda Ahmedi- nejad’a, “İtidalli olun. İp- leri koparmayın” telki- ninde bulundu. Erdoğan ve Davutoğ- lu’nun yaptõğõ danõşmalar- la, “hayır” oyu verilmesi ve bunun “İran’ı masada tut- maya yönelik bir çaba- nın parçası olduğu” yö- nündeki gerekçesinin de başta ABD olmak üzere P5+1’e anlatõlmasõ karar- laştõrõldõ. Ankara, “çekim- ser” oy verip Tahran an- laşmasõnõn tamamen orta- dan kalkmasõna neden ol- mak istemedi. Diplomatik kaynaklar, “Biz kime ne söz verdiysek onu yap- tık. Sözümüzün arkasın- da durduk. ABD en ba- şından bu yana pozisyo- numuzu biliyordu” de- ğerlendirmesini yaptõlar. BM Güvenlik Konse- yi’ndeki oylama öncesinde yoğun bir diplomasi trafiği de yürütüldü. Erdoğan ile Lübnanlõ mevkidaşõ Saad Hariri arasõnda yoğun gö- rüşmeler yapõldõ. Lüb- nan’daki Şii-Sünni denge- si nedeniyle oylama önce- sinde nihai bir karar vere- bilmek için Hariri, oyunun rengi konusunda Erdoğan’a danõştõ. Erdoğan da daha önce Dõşişleri Bakanlõ- ğõ’nda yapõlan değerlen- dirmeler doğrultusunda “Lübnan için en iyi yol çe- kimser oy kullanmaktır” mesajõnõ iletti. UAEK İran, ilişkileri gözden geçirecek Dış Haberler Servisi - Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin, İran’a nükleer programõndan dolayõ ye- ni yaptõrõmlar uygulanmasõ kararõnõn ar- dõndan Tahran yönetimi, Uluslararasõ Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) ile ilişkilerini gözden geçireceğini bildirdi. İran devlet televizyonunun haberine göre, meclis UAEK ile ilişkileri gözden ge- çirmeyi planlõyor. Meclis Ulusal Güven- lik ve Dõş Politika Komisyonu Başkanõ Alaaddin Burucerdi, milletvekillerinin pazar günü UAEK ile ilişkileri ele ala- caklarõnõ söyledi ancak ne gibi önlemler alõnabileceği konusunda bilgi vermedi. Meclisin UAEK müfettişlerinin İran’õn nükleer tesislerine girişlerine sõnõrlama ge- tirebileceği belirtiliyor. İran Dõşişleri Bakanlõğõ Sözcüsü Ra- min Mihmanperest, İran aleyhindeki yaptõrõm kararlarõnõn yasal dayanaktan yoksun olduğunu ifade ederek “Bu ka- rar da öncekiler gibi etkisiz kalacak” dedi. İran Ulusal Yüksek Güvenlik Kon- seyi Genel Sekreteri ve Nükleer Baş- müzakereci Said Celili de “Yaptırım ka- rarı, altında imzası olanlara geçmişteki gibi pahalıya mal olacak ve onlara hiç- bir faydası olmayacak” dedi. İran’õn BM Daimi Temsilcisi Büyük- elçi Muhammed Hazayi, yaptõrõm ka- rarõnõn diplomatik kanallarõ kapatmadõ- ğõnõ, Türkiye ve Brezilya ile işbirliğinin devam edeceğini söyledi. Hem evet dedi, hem S-300 satacak ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - ABD’de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) önceki gün kabul edilen İran’a yönelik yap- tõrõmlar konusunda Washington’õn istedi- ğini alamadõğõ ve kararõn İran’õn nükleer programõnõ durdurmak için yeterli olma- yacağõ görüşü öne çõktõ. ABD medyasõn- da Rusya ve Çin’in desteğini almak için “sulandırıldığı” yönünde yorumlar yapõ- lan yaptõrõmlarõn unsurlarõ şöyle:  Yaptõrõmlarla ilk defa İran Devrim Mu- hafõzlarõ’nõn uluslararasõ şirketlerle askeri, ticari ve mali faaliyetleri hedefleniyor. İran askeri gücüyle bağlantõlõ 15 şirket ka- ra listeye alõnõyor.  İran’õn diğer ülkelerdeki nükleer zen- ginleştirme tesisleri, uranyum madenleri ve diğer nükleer tekonolojiyle ilgili sahalarda yatõrõm yapmasõnõ yasaklõyor.  Daha önce seyahat yasağõ getirilen ve varlõklarõ dondurulan 40 kişilik listeye yalnõzca Isfahan Nükleer Teknoloji Mer- kezi’nin başõndaki Cevad Rahiki eklendi.  Yaptõrõmlar deniz ulaşõmõyla İran’a gi- decek kargolarõn denetiminin sõkõlaştõrõlmasõnõ öngörmesine karşõn açõk denizlerde gemile- re güç kullanarak girilme yetkisi verilmiyor.  ABD’nin İran’õn bankalarõna, sigorta sektörü ve enerji sektöründeki faaliyetlerine yaptõrõm getirilmesini istemesine karşõn Çin ve Rusya’nõn karşõ çõkmasõyla yalnõzca 1 banka listeye eklendi.  Yaptõrõmlar Çin’in itirazlarõyla petrol sektöründe iş yapan şirketlere herhangi bir yaptõrõm getirmiyor.  İran’a tank, zõrhlõ araç, büyük kalib- reli top sistemi, savaş uçağõ, saldõrõ heli- kopteri, savaş gemisi, füze sistemi satõlmasõ yasaklanmasõna karşõn Rusya’nõn Tah- ran’la silah ticareti engellenmiyor. S-300 satışı tamamlanacak Bu arada Rusya Dõşişleri Bakanlõğõ sözcüsü Andrey Nesterenko da, BM Güvenlik Kon- seyi’nin İran’a uygulanmasõ kararõ aldõğõ yeni yaptõrõmlara rağmen bu ülkeye S-300 fü- zesi satõşõnõn yapõlacağõnõ belirtti. Nesteren- ko, İran ile ağõr silah ticaretinin yasaklan- masõna rağmen, hareketli füzelerin bu kura- lõn dõşõnda olduğunu savunarak BM Güven- lik Konseyi kararõnõn, hava savunma siste- minde kullanõlan S-300 füzelerini kapsama- dõğõnõ söyledi. Rus Dõşişleri Bakanlõğõ açõk- lamasõnda, İran’a yönelik yaptõrõmlarõn daha geniş ve sert uygulanacağõ işaretleri alõndõğõ belirtilerek Rus şirketlerinin böyle bir dav- ranõştan etkilenmesi halinde, aynõ yolla kar- şõlõk verileceği belirtildi. Bir Rus askeri sanayi yetkilisi ise, BM Güvenlik Konseyi uyarõnca S-300’lerin teslim sürecinin dondurulacağõnõ söyledi. Ancak Rus parlamentosunun Dõş İlişkiler Komitesi Başkanõ Konstantin Kosaçev, S- 300’ler gibi savunma amaçlõ sistemlerin sa- tõşõna yasak getirilmediğini savundu. Dış Haberler Servisi - Afgansitan’õn Kandahar kentine bağlõ Nadahan köyün- de bir düğün sõrasõnda gerçekleştirilen intihar saldõrõsõnda 40 kişi öldü, 70’ten faz- la kişi yaralandõ. Saldõrõnõn harem-selam- lõk düzeninde yenilen yemek sõrasõnda ger- çekleştiği, ölenlerin tamamõnõn erkek ve ço- cuk olduğu öğrenildi. Görgü tanõklarõndan Ağa Muhammed, gördüklerinin bir inti- har saldõrõsõndan çok hava saldõrõsõna ben- zediğini belirtirken BM yetkilileri saldõrõ- nõn kesinlikle havadan gelmediğini ve di- ğer iddialarõn Taliban’õn dezenformasyo- nu olduğunu bildirdiler. Saldõrõyõ üstlen- meyen Taliban operasyonun arkasõnda NATO’nun bulunduğunu savundu. Taliban 7 yaşındaki çocuğu casus diye öldürdü Bu arada, Taliban militanlarõnõn geçen salõ günü 7 yaşõndaki bir erkek çocuğunu casusluk suçlamasõndan dolayõ öldürdüğü ortaya çõktõ. Helmand eyaleti sözcüsü Davud Ahmedi, 3 yõl önce de 70 yaşõn- daki bir kadõnõn ve bir çocuğunda casus- luk suçlamasõ ile infaz edildiğini anõmsattõ. FRATTINI GATES’E HAK VERDİ, KOMİSYON SESSİZ ÇİMEN TURUNÇ BATURALP BRÜKSEL - ABD Savunma Bakanõ Robert Gates’in, Türkiye’nin eksen değiştirdiği yolundaki kaygõlarõnõ dile getirirken AB’yi hedef alan suçlamalarõna AB’den değişik tepkiler geldi. Avrupa Komisyonu’nun günlük olağan basõn toplantõsõnda gazetecilerin bu konuda sorularõyla karşõ karşõya kalan Avrupa Komisyonu’nun basõn sözcüsü Pia Ahrenkilde Hansen “Bildiğiniz gibi burada her yoruma, her açıklamaya yanıt veremiyoruz” dedikten sonra sözü komisyonun genişleme masasõna bakan basõn sözcüsü Angela Filote’ye verdi. Genişleme Komiserliği Basõn Sözcüsü Filote, “Komisyona göre Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkiyle Türkiye’nin üyelik müzakereleri arasında bir bağ yoktur. Biz oyunun kurallarını uyguluyoruz. Bunlar da değişmedi. Komisyon kendi sınırları ölçüsünde müzakerelere devam etmektedir” dedi. Başka bir gazeteci Gates’in Türkiye’nin eksen değiştirmesine ilişkin kaygõlarõnõn, Türkiye’nin BM’nin İran’a uygulayacağõ yaptõrõmlara “hayır” demesiyle ilgili olduğuna dikkat çekince Filote, “Ben burada AB kurumlarından yalnızca birini temsil etmekteyim. Bizim pozisyonumuz bellidir. Diğer üye ülkeler adına yorum yapmayacağım” dedi. Filote’nin adõna konuşmayacağõnõ belirttiği AB üyesi ülkelerden İtalya ise Gates’in yorumuna destek vermekten kaçõnmadõ. İtalya Dõşişleri Bakanõ Franco Frattini, Alman Frankfurter Allgemeine gazetesine verdiği demeçte, “Biz Avrupalılar Türkiye’yi kendimize doğru çekeceğimize Doğu’ya itmekle bir hata yaptık. Bu, Avrupa’nın çıkarlarına karşıdır. Hâlâ biraz zamanımız var. Ama üyelik sürecini hızlandırmalıyız” diye konuştu. Frattini, pazartesi günü Lüksemburg’da yapõlacak dõşişleri bakanlarõ toplantõsõnda Alman mevkidaşõ Guido Westerwelle ile “Türkiye ile ilgili ne yapacaklarını” konuşmak istediklerini söyledi. ‘TÜRKİYE SAPMIYOR, ÖZERKLEŞİYOR’ ENGİN ESEN Sabancõ Üniversitesi’nin ev sahipliğinde düzenlenen “Türkiye’nin Komşuları ile İlişkilerinin Atlantik Ötesi Etkileri” konferansõnda konuşan Transatlantic Academy Direktörü Stephen Szabo, Washington’daki uzman ve yetkililerin, Türkiye’nin dõş politikasõnda bir sapma görmediklerini söyledi. ABD’deki önde gelen düşünce kuruluşlarõndan Alman Marshall Fonu bünyesinde, Almanya ve bazõ Alman vakõflarõnõn desteğiyle kurulan Transatlantic Academy tarafõndan, Türk dõş politikasõ üzerine yapõlan incelemlerin sonucunda hazõrlanan rapor dün Emirgân’daki Sabancõ Müzesi’nde kamuoyuna tanõtõldõ. Açõlõş konuşmalarõnõ Sabancõ Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi Direktörü Prof. Üstün Ergüder ile üniversitenin Mütevelli Heyeti Başkanõ Güler Sabancı’nõn yaptõğõ etkinlikte, eski Bakan ve BM Kalkõnma Programõ Başkanõ Kemal Derviş, eski Almanya Dõşişleri Bakanõ Joschka Fischer, eski Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Eşbaşkanõ Joost Lagendijk’in de aralarõnda bulunduğu çok sayõda yerli ve yabancõ bürokrat, akademisyen ve gazeteci yer aldõ. ABD hükümetine bağlõ eski Dõş Hizmet Enstitüsü Batõ Avrupa Etüdleri Bölümü Başkanõ olan Szabo, uzmanlarõnõn Türkiye’nin Karadeniz ve Ortadoğu’daki yeni rolüyle ilgili raporu hazõrlarken 10 ay boyunca Washington, Bakû, Bükreş, Şam ve Kudüs gibi kentlerde nabõz tuttuğunu söyledi. Szabo, Türkiye’nin Batõ’ya sõrtõnõ dönerek Doğu’ya yöneldiği görüşünün öne çõkarõlmasõna karşõn, Washington’daki uzman ve yetkililerin Türkiye’nin dõş politikasõnda bir kõrõlma veya sapma tespit etmediklerini söyledi. Türkiye’nin “hayır” oyuna değinen Szabo, “Türkiye’nin öncesine göre daha özerk olduğu görülüyor” dedi. Katõlõmcõlar, AB’nin Türkiye konusunda netleşmesi gerektiğini de vurguladõlar. ABD medyasõ, yaptõrõmlarõn Rusya ve Çin’in desteği karşõlõğõnda “sulandõrõldõğõnõ” vurgularken Rusya Dõşişleri Bakanlõğõ da, İran’a füze satõşõnõn yapõlacağõnõ duyurdu Rusya Devlet Başkanı Medvedev ile Çin Devlet Başkanı Hu, Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinde buluştu. (REUTERS) Türkiye ve Brezilya’nın BMGK’deki daimi temsilcileri. (AP) Dış Haberler Servisi - Türkiye’nin Filistin Kur- tuluş Örgütü (FKÖ) ile arabuluculuk yapmayõ teklif ettiği Hamas’õn, Mõsõr’dan başka bir ara- bulucu kabul etmediği öne sürüldü. Mõsõr’da yayõmlanan El Masri El Yom gazetesine göre Mõsõr’daki Müslü- man Kardeşler örgütü ve Nasõrcõ partiye üye 9 mil- letvekilinin Gazze Şeri- di’ne yaptõğõ ziyaret sõra- sõnda, Hamas’õn liderle- rinden Ayman Taha, FKÖ ile Hamas arasõnda yürütülen uzlaşma görüş- melerinde Mõsõr’dan baş- ka bir arabulucu arama- dõklarõnõ bildirdi. Filistin Yasama Konseyi Başkan Yardõmcõsõ Ahmet Bahr da “Biz FKÖ ile adil bir anlaşma için sadece Mı- sır’dan yardım bekliyo- ruz” dedi. Mõsõr Dõşişleri Bakanlõğõ’ndan üst düzey bir diplomat ise Başba- kan Recep Tayyip Erdo- ğan’õn Hamas’la El Fetih arasõnda arabulucuk yap- ma arzusu için “Daha ön- ce de bazı bölgesel ak- törler arabulucu olmak istedi, ama bir şey değiş- medi” diye konuştu. İSTANBUL (AA) - Dõşişleri Bakanõ Ahmet Davutoğlu, İsrail’in Gazze’ye yardõm götüren gemilere yaptõğõ saldõrõnõn uluslararasõ zeminde mutlaka hesabõnõn sorulmasõ gerektiğini belirtti. Türk- Arap İşbirliği Forumu’nun ardõndan düzenlenen basõn toplantõsõnda konuşan Davutoğlu, “Bildiğiniz gibi, BM Güvenlik Konseyi’nin bir kararı var. Soruşturma komisyonu kurulması talep edili- yor” dedi. İsrail’in kendi yapacağõ soruşturmayõ kabul etmeyecek- lerini kaydeden Davutoğlu, “İlgili BM Güvenlik Konseyi üyeleri ile de görüşüyoruz. Gazze’ye ablukanın en kısa sürede kalkma- sı için de her türlü çalışmayı yapmaya kararlıyız” diye konuştu. DÜĞÜNE İNTİHAR SALDIRISI: 40 ÖLÜ Davutoğlu: İsrail’in yaptığı soruşturmayı kabul etmeyiz