Katalog

414 bilim insanından 'Tekel' açıklaması: ‘Tekel yok pahasına satılmıştır’ 414 bilim insanı yaptıkları ortak açıklamayla, "Bilim insanları olarak bu özelleştirmenin iptalini ülkenin savunulması ile eşdeğer görüyoruz ve 'Tekel vatandır satılamaz' diyoruz" görüşü bildirildi. NKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye'nin dört bir yanındaki üniversitelerden 414 bilim insanı Tekel'in "yok pahasına" BAT'a satılmasına tepkilerini ortak bir açıklama yaparak gösterdi. Bilim insanları, Tekel'e benzer firmaların çok daha yüksek bedellere satıldığını anımsatarak, özelleştirme ile sektörde tek bir yerli firma bile kalmayacağı uyarısında bulundu. Türkiye'nin değişik üniversitelerinden 414 bilim insanı adına Ege Üniversitesi'nden bir heyet, İzmir Yaprak Tütün İşletme Müdürlüğü'nü ziyaret ederek, Tekel'in özelleştirmesine karşı çıktılar. İşçilerin mücadelelerine destek veren heyet adına Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tayfun Özkaya, burada 414 bilim insanının imzalarından oluşan listeyi iletti ve ortak açıklamayı okudu. Ortak açıklamada, Türkiye Cumhuriyeti'nin temel kuruluşlarından olan Tekel'in altı sigara fabrikasının 1 milyar 720 milyon dolara British American Tobacco Tütün Mamülleri Sanayi ve Ticaret AŞ'ye (BAT) satıldığı anımsatıldı. Özelleştirmeyle fabrikaların yanında iki yıllık yaprak tütünün de verildiğine dikkat çekilen açıklamada, "Tekel'e benzeri firmalar, örnek olarak İngiliz Gallaher firması 14,7 milyar dolara, Tekel'den daha küçük olan Almanya'nın Reemtsma firması ise 6,2 milyar dolara büyük sigara firmalarınca satın alınmış idi. Tekel yok pahasına satılmıştır" denildi. Açıklamada, sert paket konusundaki yatırımların geciktirilerek ve ÖTV vergilerinde Tekel aleyhine kararlar alınarak, Tekel'in yurt içindeki pazar payının 1999'da yüzde 70 iken, 2007 yılında yüzde 30 düzeyine düştüğü bildirildi. Kârlılığı sürekli aşağıya çekilen Tekel'in bazı yatırımlarla yıllık faaliyet kârının 600 milyon YTL'ye yükseltilebileceğinin 2007 tarihli Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu raporu ile saptandığı ifade edilen açıklamada, "Aleyhine koşullar nedeniyle Tekel kârı 2006’da 199 milyon YTL'a düşmüştür. Eli kolu bağlı Tekel'e karşı her türlü gücünü kullanabilen yüzde 40 pazar payına sahip firmanın 2006 karı 420 milyon YTL’dir" denildi. Açıklamada, "Tekel 2001" sigara markasının Türkiye sigara piyasasında yüzde 14 payla birinci geldiği ve böylesi markaların pazar değerinin önemi dikkate alınması durumunda, Tekel'in yalnızca dört yıllık kara satıldığı vurgulandı. 414 bilim insanın ortak A açıklamasında Tekel'in özelleştirilmesi ile ortaya çıkan sakıncalar şöyle sıralandı: 1. Tekel'in özelleştirilmesi ile sektörde tek bir yerli firma bile kalmayacaktır. Dahası tam bir oligopol piyasası, yani az sayıda üyeden oluşan bir takım tekeli oluşacaktır. Tekel'in özelleştirilmesi sonrası ilk iki firmanın pazar payları toplamı yüzde 81, üç firmanın ise yüzde 90 olacaktır. Rekabetin söz konusu bile edilemeyeceği bir durumla karşı karşıyayız. Ekonomi bilimi bu durumda firmaların üreticiden istediği fiyattan yaprak tütün alabileceği ve sigarayı da istedikleri fiyattan satabileceklerini göstermektedir. 2. Tekel’in özelleştirilmesi ile yapılacak olan kâr transferleri ekonomimizin cari açık problemini daha da ağırlaştıracaktır. İçki bölümünün özelleştirilmesi sonrasında da görülen vergi kaybı sigara fabrikalarında da görülecektir. Adana, Bitlis ve Malatya fabrikalarının devir işleminden hemen bir gün sonra kapatılması, diğerlerinin birkaç ay, birinin ise en çok bir iki yıl sonra kapatılması çok büyük olasılıktır. İstihdam çok kısa bir süre içinde sıfırlanacaktır. 3. Tekel’de şimdilik kalan yaprak tütün işletmeleri, sigara fabrikalarını yitirince başsız kalacak, ellerindeki tütün stokları ile birlikte küçülerek yok edilecektir. Burada çalışan binlerce işçi işini kaybedecek, memurlar diğer kurumlara nakledilecektir. Pazarlama Dağıtım Başmüdürlükleri de dağıtılacaktır. 4. Yurt dışından şark tipi tütün ithalatı bile gündeme getirilebilecek, anlaşmalı tarım kıskacında zaten bunalan tütün üreticisi kölelik koşullarında üretime zorlanacaktır. Bu durumun Osmanlı’nın Reji döneminden ne farkı kalacaktır? Tütün üretilmeyen toprakların önemli bir bölümünde özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde boş kalan arazilerde erozyon yoğunlaşacaktır. 5. Tümü birkaç tekelin elinde olan bir sigara piyasasında sigara promosyonları insafsızca artacaktır. Orta öğrenim çocukları ve kadınlar hedef kitle olarak seçilecektir. Sonuçta hazineye girecek olan değerin her sene en az iki katı toplumca ve devletçe sağlık harcaması olarak yapılacaktır. Bunu engelleriz diyecek olanlara bu güne kadar engelleyemediklerini hatırlatalım. Dava sonuçları dosyalarda duruyor. Bazı firmalar üniversitelerde ve okul önlerinde bedava sigara dağıtmaktan, ilkokul çocuklarına marka sigaralarının logolarının basılı olduğu defterler ve marka sigaralarına benzeyen çikletler üretmeye kadar her yolu denemişlerdir. Açıklamada, tekelin özelleştirilmesi ile sigara fabrikalarında verimliliğin artmayacağı kamunun harcamalarının da azalmayacağı belirtildi. Tekel özelleştirmesinin ülke çıkarlarına aykırı olduğu ve tütün üreticileri, işçileri, tüketicileri ve devletin kaybetmesi ile sonuçlanacağı ifade edilen ortak açıklamada, "Bilim insanları olarak bu özelleştirmenin iptalini ülkenin savunulması ile eşdeğer görüyoruz ve 'Tekel vatandır satılamaz' diyoruz" görüşü bildirildi. 414 bilim insanı, TEKEL’in satışına ortak bir bildiri ile karşı çıktılar, eylemler gerçekleştirdiler. 2