Katalog

OKURLARA Philip Roth’dan ‘Sokaktaki Adam’ fuar özel sayısı olmanın yanı sıra, bir İzmirli yazarlar özel sayısı gibi de oldu. Sayfalarımızda kitaplarını tanıttığımız yazarların büyük çoğunluğu İzmirli. TÜYAP İzmir Kitap Fuarı bu yıl üç yüz yayınevi ve sivil toplum kuruluşunun katılımıyla açılacak. Konferans, söyleşi, panel, şiir dinletisi gibi etkinlikler ise okurların bir hayli ilgisini çekecek. Fuarın onur konuğu ise şiirimizin önemli adı Refik Durbaş. Durbaş, fuar süresince düzenlenecek etkinliklerle okurlarıyla bir araya gelecek. Dokuz gün süresince yüzlerce yazar okurlarıyla buluşup hem kitaplarını imzalayacak hem de okurlarıyla söyleşecek.. Bu kapsamda Refik Durbaş, Murathan Mungan, Füruzan, Can Dündar, Yılmaz Özdil, Gülten Dayıoğlu, İlber Ortaylı, Zeynep Oral, Oya Baydar, Altan Öymen, Ahmet Telli, Yekta Kopan, Tuğrul Keskin, Latife Tekin, Ayşegül Devecioğlu, Nihat Behram, Hakan Günday, Ataol Behramoğlu, Muazzez İlmiye Çığ, Nazlı Eray, Mavisel Yener ve pek çok değerli şair, yazar ve bilim insanı İzmir Kitap Fuarı’nda etkinlik ve imza günlerinde yer alacak. Fuarı 1623 Nisan 2011 tarihleri arasında 11.0020.00 saatleri, 24 Nisan 2011 tarihinde ise 11.0019.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. İzmirli kitapseverlerin iyi bir fuar geçirmelerini dileriz. Elinizdeki sayımız bir Yaşlı bir adamın ‘sıradan’ hikâyesi Amerikan edebiyatının yaşayan en önemli isimlerinin başında gelen Philip Roth, Sokaktaki Adam’da ölümü duyumsamaya başlayan ve aslında küçüklüğünden beri bu endişeyi taşıyan birinin, hastalanıp ameliyat olmasıyla tetiklenen geçmişe bakma durumunu anlatıyor. Roth, kitapla bize görünen ile gerçek arasındaki sarsıcı mesafeyi de hatırlatıyor. Ë Ali BULUNMAZ “Hayatta en üzücü şey sıradanlıktır; her şeyi alt eden ölüm gerçeğini bize bir kez daha hatırlatır.” Philip Roth üresel köyümüzün hayattaki en önemli yazarlarından biri Philip Roth. İkinci Dünya Savaşı’nın bitişinden bu yana Amerikan edebiyatının da hatırı sayılır ve nitelikli iş üreten kalemlerinden. Kazandığı ödüller ise ödüllü eften püften yazarlarınkine hiç benzemiyor: Pastoral Amerika adlı romanıyla 1997’de Pulitzer Ödülü’ne, 2002’de Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi’nin kurmaca dalında verdiği altın madalyaya layık görüldü. Ulusal Kitap Ödülü ve Ulusal Eleştirmenler Ödülü’yle ikişer kez onurlandırıldığını da hatırlatalım. PEN Faulkner Ödülü’nü üç kez kucaklayan, 2006’da PEN Nabokov ve hemen ertesi yıl PEN Saul Bellow Ödülü’nü kazanan Roth, Nobel Edebiyat Ödülü için bekleyenlerden. Hatta pek çok edebiyat eleştirmenine göre Nobel komitesi, ödülü Roth’a verme konusunda biraz da gecikmiş durumda. VİTESİ GERİYE TAKMIŞ BİRİ Biraz önce Roth’un PEN Faulkner Ödülü’nü üç kez kazandığından söz edilmişti. İşte bunlardan en sonuncusunu, Türkçeye Kaya Genç tarafından çevrilen Sokaktaki Adam’la aldı. Hayatının son günlerinde ölümün ayak seslerini işitmeye ve böylece geçmişin izini yeniden sürmeye başlayan birini anlatıyor Roth. Bir bakıma, romanın kahramanı “sokaktaki adam”, yaşamını başarı ve başarısızlık bağlamında tartıyor; hangisinin ağır bastığını anlamaya çalışıyor. Roth, romanın kahramanını okura şöyle tanıtıyor: “Çoğu insanın onun dürüst biri olduğunu düşündüğüne inanıyordu. Kendisi de genç bir adamken dürüst biri olduğunu düşünürdü, o kadar basmakalıp ve maceracılıktan uzak biriydi ki güzel sanatlar okulundan sonra kendi başına resim yapıp tuhaf işlerden artık ne kadar para kazanırsa, o parayla geçinmek yerine, ki asıl gizli hevesi buydu, iyi bir çocuk olarak kendi arzularının yerine ebeveyninkilere uyarak evlenmiş, çocuk sahibi olmuş ve güvenli bir yaşam sürmek uğruna reklamcılık işine girmişti.” “Sokaktaki adam”, başarılı iş hayatı, güzel yaşamı ve kendisine hayran olan kızıyla karşımıza çıkıyor. Ama gerçekte öyle mi? Ölümün sesini duyuşu onu panik ataktan mustarip bir adama dönüştürüyor sanki. Habire vitesi geriye takıyor bu yüzden; daha evvel tanıklık ettiği ve düşünmeyi ertelediği ne varsa, bu ruh halindeyken hepsi kapısını çalıyor ya da belki o kapıyı bizzat kendisi zorluyor. Elbette bunda tekleyen ve bu nedenle ameliyat edilen kalbinin etkisi büyük. Bu dönemde kahramanımızın hemen yanı başında kızıyla beraber, her zaman güveniyle onu ayakta tutmak isteyen ağabeyi Howie’yi görüyoruz. Roth’un, Howie’ye söylettiği “annemle babamı kaybetmeyi kabullenmek zorundayım, seni kaybetmeyi ise asla kabullenemem” sözü, kardeşinin arkasında duruşunun kanıtı. Ancak kahramanımızın ağabeyine karşı sinir bozucu bir öfke duyduğunu atlamamalı. Ne de olsa Howie, kendisine göre çok daha sağlam, başarılı ve “sanat eseri” bir adam; onu arsızca sevmesi ve bir o kadar da nefret etmesi bu yüzden: “Kendisinde olması gereken biyolojik yetenekleri yüzünden Howie’den nefret ediyordu.” “SOKAKTAKİ ADAM” KİM? Roth’un anlattığı hikâye ve oradaki kahraman “sokaktaki adam”ın ölümle düellosu, aslında hem geriye dönük hem de o günlerde içinde filizlenen hesaplaşmanın okura yansıması. Geri döndürülemeyen pişmanlıkların peşi sıra “başarılı” yaşamından cımbızladığı ve hayatını epey yoran başarısızlıklarla, ardına bakışlar eşliğinde yüzleşen bir adam var karşımızda. İşin tuhaf yanı, küçüklüğünden beri ölüm korkusu taşıyan bu adamın, kalp hastalığı ve ameliyatına dek ertelediği o huzursuzluğunun, şiddetle ve dar zamana sıkıştırılmış biçimde belirmesi. Aynı zamana rastlayan bir şey daha var: Romanda hayli önemli bir figür olan babasıyla kahramanımızın bazen kendini karşılaştırması bazen de kendisini onun yerine koyuşu. Babasının, aileye çalkantılı bir yaşam sürdürdüğünü de vurguluyor aralarda. Romandaki irili ufaklı olayların içinde dikkati çeken bir başka konu da, kahramanımız için hem bir terapi hem özlem hem de belli süre sonra hayatında ağırlıklı yer kaplayan resim. Şunu da sormadan edemiyorsunuz: Acaba kahramanımız, hayatının son döneminde resme başlayan babasından ne kadar etkileniyor? Yanıtı okurun dikkati belirliyor burada. Yazının sonunda bir ufak bilmece: 1933 doğumlu Philip Roth, Sokaktaki Adam’da kendini mi anlatıyor? Anlatıyorsa ne kadar? Bunu da okura bırakmalı, keza kitapta bilmecenin çözümüne dair tutamaklar var. alibulunmaz@cumhuriyet.com.tr http://bulunmazali81.blogspot.com Sokaktaki Adam/ Philip Roth/ Çeviren: Kaya Genç/ Yapı Kredi Yayınları/ 108 s. K TURHAN GÜNAY eposta: turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr Pek çok edebiyat eleştirmenine göre Nobel komitesi, ödülü Roth’a verme konusunda biraz da gecikmiş durumda. İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız Yayın Yönetmeni: Turhan Günay Sorumlu Müdür: Miyase İlknur Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL. Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden/ Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Pal/ Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya/ Müşteri Temsilcisi: Ozan Altaş Tel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 74 Yerel süreli yayın Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1104 14 NİSAN 2011 SAYFA 3