Katalog

? laşılmıştır. Buna karşılık, Rusya’nın Kafkaslar’daki nüfusunu yeniden kazanmak amacı ile Gürcistan’da ve Azerbaycan’da bazı etnik sorunları tahrik ederek bölgede yarattığı istikrarsızlık Ankara’da rahatsızlık uyandırmıştır. Öte yandan Türkiye’nin boğazlarda gittikçe artan tanker trafiğini düzenlemek girişimi ise Moskova tarafından bir engelleme olarak yorumlanarak tepki yaratmıştır. Aynı şekilde Çeçen ve PKK sorunları da her iki ülkede karşılıklı suçlamalara yol açmıştır. Belki bunlardan daha önemlisi, Orta Asya ve Hazar Havzası petrol ve doğalgazının dünya pazarlarına sevkiyatı konusu, iki ülke arasında ciddi bir rekabeti körüklemiştir. Enerji koridorlarını kendi tekelinde tutmak niyetinde olan Rusya’nın BakuCeyhan Boru Hattı projesini elinden geldiğince engelleme girişimleri herkesin malumudur. Rusya’nın gelecekteki ilave petrol sevkıyatı için SamsunCeyhan güzergâhı yerine, kısa bir süre önce imzalanan bir anlaşma ile BurgazDedeağaç güzergahını tercih etmesi de bunun diğer bir göstergesidir. bakanlığa getirdiği Putin’i kendine halef göstererek sahneden çekilmiştir. Sorunlara pragmatik zihniyetle yaklaşan Putin kısa zamanda merkezin otoritesini güçlendirmiş, ekonomiye çeki düzen vermiş ve bu arada Çeçenistan’daki iç savaşı da büyük ölçüde pasifize etmiştir. Putin’in, bu dönemde dış politikada Rusya’yı eski statüsüne kavuşturmamış olsa dahi, ülkesine saygınlık kazandırdığı söylenebilir. Bu nedenle, eski komunist düzene dönmeyi akıllarından dahi geçirmeyen geniş halk kitlelerinin Putin’in ülkeyi yeniden toparlamak amacıyla yaptığı ve zaman zaman sertliğe kaçan uygulamalarını desteklediği bir gerçektir. Bu yüzden Putin’in kamuoyundaki popülaritesi oldukça yüksektir. Bununla birlikte, ülkede eski kuşaklar arasında komünist düzenin hâlâ özlemini çekenlerin bulunduğu da yadsınamaz. KGB yeni adıyla FSB, süreç içinde nereye nereye diye sormadan olmaz. KGB varlığını nasıl hissettiriyordu, sinemasal anlamda zihinlere işlenen imgesi dışında gücü, etkinliği gibi konularda nasıl bir olgu KGB. Devlet yönetiminde arka planda büyük RUSYA’DAKİ DEĞİŞİM etkinliği haiz ve bir bakıma ipleri asıl elinde Rusya’daki değişimin ilk ayak sesleri, hâtutan çok güçlü bir örgüt olduğunu söylekim olan hava, halktaki istek / heyecan /ismek doğru olur. Sovyet Rusya döneminde teksizlik / endişe nasıl dışa vuruyordu? KitaDoğu Almanya’da bir istihbarat elemanı bınızda da yer alan bu gibi izlenimlerinizden iken sonradan Rusya’ya dönerek Leningrad bahseder misiniz? (Petersburg) yönetiminde görev alan, diğer Rusya’da değişim sürecinin Gorbabir deyişle ülke çapında esamisi bile okunçov’un şeffaflık ve yeniden yapılandırma mayan ve tanınmayan Putin’in birdenbire sloganları ile başladığı söylenebilir. Aslında yıldızının parlamasının ve Yeltsin tarafınbunun ilk işaretleri, Gorbaçov’un kısa süredan önce başbakanlığa ve sonra da devlet lerle selefleri olan Andropov ve Çernenbaşkanlığına getirilmesinin, ülkede iplerin ko’nun genel sekreterliği döneminde alıniyiden iyiye elden kaçtığını görerek bu gidimaya başlamıştır. Ancak Gorbaçov değişim şata artık daha fazla göz yumulamayacağına sürecini mevcut komünist düzen içinde gerkanaat getiren KGB tarafından, geçmiş döçekleştirmeye çalıştığından, dış politikadaki nemden hesap sorulmayacağı yolunda gübazı olumlu yansımaları dışında fiiliyatta vence de verilmek suretiyle, Yeltsin yöneticiddi bir reform hareketi başlatamamıştır. mi ile yapılan pazarlık sonucunda kotarıldığını düşünGamze Akdemir ve Ayhan Kamel söyleşi sırasında. menin fazla bir spekülasyon sayılmaması gerekir. Geçmişte Sovyet döneminde de KGB’nin benzer girişimlere karıştığına dair örnekler mevcuttur. "Moskova Anıları"nda Sovyetler Bir1991 Ağustosu’nda kendisine karşı yapılan liği döneminin medyası da büyüteç altında. darbe girişimi her ne kadar başarısızlığa uğ Sovyetler Birliği döneminde basın yayın ramışsa da, Sovyetler Birliği’nin dağılması organları tamamen devletin daha doğrusu önlenememiş ve böylece Gorbaçov dönemi komünist partinin güdümünde idi. Basında sona ermiştir. Neticede Rusya Federasyoparti çizgisi dışında herhangi bir görüş ve nu’nun da diğer özerk cumhuriyetler gibi yoruma rastlamak mümkün değildi. Basının görevi ülkede komünist ideolojiyi güçlenbağımsızlığını ilan etmesiyle Yeltsin dönemi dirmek ve kitlelere partinin iç ve dış olaylarbaşlamıştır. Yeltsin’in demokratikleşme, fila ilgili görüş ve mesajlarını iletmek ve bekir ve düşünce özgürlüğü ve pazar ekononimsetmekten ibaretti. Üst kademelere kamisine geçiş yönünde giriştiği reformlar, 70 dar ulaşan yolsuzluk olayları veya uçak kayıllık komünist yönetim altında çok büyük zaları gibi yönetimin itibarına gölge düşürebaskıya maruz kalan geniş kitleler tarafınbilecek nitelikteki haberlerin kesinlikle badan başlangıçta hararetle desteklenmiştir. sında yeri yoktu. Ancak bir süre sonra, sosyal yaşam ve ekonominin kaos ortamına sürüklenmesi, halk Tıpkı darbe Türkiyesi gibi… ta çok ciddi sızlanmalara yol açmış, federas Çernobil olayı dahi başlangıçta halktan yonu oluşturan özerk cumhuriyetlerde mergizlenmişken Batı basınında çıkan haberler kezkaç eğilimler güç kazanmaya başlamış ve üzerine sonradan mecburen itiraf edilmiştir. dış politikada da ciddi boyutta zemin kaybı Yeltsin döneminde, geçmiş uygulamalara yaşanmıştır. Bu arada iki sene kadar varlığıda bir tepki olarak basın yayın organlarına nı sürdüren eski komünist temsilcilerin oldukça geniş serbesti tanınmıştır. Ancak oluşturduğu Yüksek Sovyet (Parlamento) Putin’in iktidarında ve özellikle son zamanyeni yönetimin reform politikalarına karşı larda basına bir ölçü kısıtlamalar getirilmiş çıkınca, Yeltsin de parlamentoyu topa tutave bu arada yabancı basın mensuplarının rak dağıtmıştır. Daha sonra yeni adı ile DUakreditasyon işleri için de kısıtlayıcı nitelikMA için genel seçimler yapılmış ve bu sete yeni kurallar konulmuştur. ? çimler 1995 ve 1999 yıllarında yenilenmişgamzeakdemir@cumhuriyet.com.tr tir. İşler daha da kötüye gittikçe, Yeltsin başbakanlarını değiştirerek bir çıkış yolu Moskova Anılarıİki Dönemin Hikâyebulmaya çalışmışsa da, sonunda en son başsi/ Ayhan Kamel/ Aşina Kitaplar/121 s. KİTAP SAYI 895 SAYFA 17 CUMHURİYET