Katalog

2 milyon kişi geçimini tavukçuluktan sağlıyor M. Kemal AKMAN (BESDBİR Yönetim Kurulu Başkanı) avuk eti üretimimiz 1970’li yıllarda canlanmaya başlamış, 1980’li yıllarda entegre tesisler çoğalmış ve sözleşmeli üretim modelinin uygulanması ile önemli bir yapısal değişim göstermiştir. 1990’lı yıllarda büyük yatırımlar yapılarak dünya standartları yakalanmıştır. 2003 yılında, piliç eti üretimimiz 768 bin ton, hindi eti üretimimiz 34 bin ton ve diğer kanatlı etleri 51 bin ton olmak üzere toplam üretimimiz 853 bin tondur. Kişi başına kanatlı eti tüketimi 2003 yılında yaklaşık 12 kg, 2004 yılında toplam kanatlı eti üretimimiz yaklaşık 950 bin tondur. Kişi başına kanatlı eti tüketimimiz de 13 kg seviyesine yükselmiştir. 2001 ve 2002 yıllarında bir gerileme ve duraksama dönemine giren sektörümüzün 2003 yılında kalktığı atağa devam ederek tekrar bir yükselme trendini yakaladığını söyleyebiliriz. 1995 yılından 2 bin 650 ton olan hindi eti üreti T Kalıntı izleme uygulamalarını denetleyecek olan AB Veterinerlik ve Gıda Ofisi (FVO) heyetinin olumlu rapor vermesi halinde AB üyesi ülkelerin piliç eti ithal edebileceği 3. ülkeler listesine Türkiye de girebilecek mi, kısa sürede tamamlanan yatırımlar sonunda 1998 yılında büyük bir atılımı gerçekleştirmiştir. 2001 yılında hindi eti üretimimiz 39 bin tona ulaşmıştır. Sadece yılbaşlarında tüketilen hindi eti artık her gün tüketilebilir hale gelmiştir. Yabancı kaynaklı verilere göre, 2002 yılı Dünya piliç eti üretimi sıralamasında Türkiye 612 bin ton üretimle 25. sırayı almıştır. 2000 yılında kişi başına 10 kg kanatlı eti tüketimi ile 82. sırada yer alabilmiştir. 2004 yılında fert başına tüketimin 13 kg seviyesine yükselmesiyle sıralamada biraz daha iyi bir yere gelmeyi ümit ediyoruz. Söz konusu sıralamada Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt 56 kg ve ABD 48 kg tüketimle ilk sıralarda yer almışlardır. AB ülkelerinde ise kişi başına tüketim miktarı bizim iki katımız kadardır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın yapmış olduğu son projeksiyona göre 2012 yılında kişi başına tüketimimizin 18 kg civarında olması hedeflenmiştir. Geçimini tavukçuluk sektöründen temin eden (üretici çiftçi, sektörle ilgili esnaf, yem, ilaç, yan sanayi, nakliye, pazarlama dahil) insan sayısı yaklaşık 2 milyon kişidir. Sektörün yıllık cirosu 2,5 milyar civarındadır. Tavukçuluk sektörü Ülkemiz tarımı içinde en güçlü olan sektörlerden biridir. di. Bakanlık hemen onaydan geçirdiği mevzuatı uygulamaya koydu, resmi veteriner hekim atamalarını yaptı, kayıt defterleri bastırılıp işletmelere dağıtıldı, bölgesel eğitim çalışmaları yapıldı. Yeni mevzuatın uygulamaya girmesinden 2 ay sonra FVO’dan yeni bir heyet gelerek, entegre firmalarımızdan 5 tanesine ait 6 kesimhanede 2003 yılı Eylül ayında denetleme yaptılar. Heyetin inceleme sonrası verdiği ön rapor ve final raporu olumludur. FVO’nun raporu Dublin’den Brüksel’deki SANCO Genel Müdürlüğü’ne ulaşmış, orada yetkili komisyon tarafından 3.ülkeler listesine girme kararı verilmek üzere incelenmektedir. Hayvan refahının artırılması Kümes ve kesimhanelere getirilen kayıt sistemi ürettiğimiz kanatlı etinin sofradan kümese kadar geri izlemesine imkan sağlamıştır. Örneğin, sofranızdaki piliç etindenden kuşkulandığınız taktirde etiketinin üstündeki bilgileri ve parti numarasını izleyerek, pilicin nerede kesildiğini, kesim sırasında ne gibi sorunların tespit edildiğini, yapılan analiz sonuçlarında sorun olup olmadığı bilgilerine ulaşabilir, daha da ileri aşamada tavuğun üretildiği işletmeye gider, canlı üretim aşamasında hangi ilaçların ne zaman kullanıldığını, hayvanın yediği yemin içeriğini, hangi sorunların yaşandığını kümes kayıtlarından izleyebilirsiniz. Bu izlenebilirlik yetiştiriciyi ve markalı ürün sahibi firmayı çok daha dikkatli olmaya sevk etmiştir. Uyumu çalışmalarının getirdiği başka bir uygulama da üretimin her aşamasında devletin kontrolünü sağlamasıdır. Devletin kontrolü altında üretim olası riskleri en aza indirmektedir. Bir diğer yenilik de hayvan refahının artırılmasına yönelik koşullara riayettir. Hayvanların beslenme ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi, nakliye ve kesim sırasında eziyet çekmelerine engel olunması suretiyle daha insanca yaklaşımlarla hayvan haklarına uyum da bu sırada sağlanmış olmaktadır. Gerçekleştirilmiş olan bakanlıksektör işbirliği çalışması örnek bir uygulama olup başarıyla sonuçlanmıştır. 2005 yılının ikinci yarısında 4 piliç, 2 hindi kesimhanesinin AB standartlarına uygunluk norm numarası alması beklenmektedir. Ancak, bu gelişmeler sonuca ulaşmamıza yani ihracata başlamamıza yeterli olmamıştır. Şimdi de, 2005 Ocak ayı sonunda Türkiye’nin ‘‘Kalıntı izleme planı’’ uygulamalarını yerinde incelemek üzere AB Veterinerlik ve Gıda Ofisi’nden (FVO) bir heyetin ülkemize gelmesi beklenmektedir. Kalıntı izleme uygulamalarını denetleyecek olan FVO heyetinin raporu olumlu olması halinde AB üyesi ülkelerin piliç eti ithal edebileceği 3.ülkeler listesine Türkiye’nin girmesi mümkün olacaktır. Bu gelişme hem AB ülkelerine hem de diğer ülkelere ihracatta ülkemize avantaj sağlayacak, ihracatımızı artırıcı etki yapacaktır. Sektörün AB’ye uyum çalışmaları Kanatlı sektörü teknolojik açıdan gelişmesini tamamlamıştır. AB standartlarına uygunluğu tespit edilmiş üretimde bulunan ülkeler ‘‘Üçüncü ülkeler listesi’’ adı altında toplanmıştır ve Topluluk üyeleri sadece bu ülkelerden ithalat yapabilirler. Biz de AB ülkelerine kanatlı eti ihracatı yapabilecek üçüncü ülkeler listesine alınmamız için gerekli başvuruyu yaptık. 2000 yılı Eylül ayında AB Gıda ve Veterinerlik Ofisi (FVO) kuruluşundan iki uzman ülkemize gelerek, kesimhane ve birkaç kümes gezdikten sonra raporlarını verdiler. Raporun olumsuz sonuçlanmasına sebep olan eksiklikleri 3 ana madde halinde özetlemek mümkündür. 1 Kesimhane ve yetiştirme kümeslerinde Devletin denetimleri çok eksikti ve kesimhanelerde görevli Resmi Veteriner Hekimler yoktu. 2 Kümes ve kesimhanelerde gerekli kayıtlar tutulmuyordu. 3 AB’ye ihracatı amaçlayan firmalara ilişkin olarak ayrı bir mevzuat yapılmamıştı. Söz konusu noksanlıkların ikmali için Tarım ve Köyişleri Bakanı Sayın Sami Güçlü’nün onayını alarak bir ‘‘Kanatlı İhtisas Grubu’’ kurduk. Bu gruba bakanlık yetkilileri, kanatlı sektöründen 8 entegre firma temsilcisi ve BesdBir yetkilileri katıldılar. Kanatlı İhtisas Grubu ilk iş olarak FVO heyetinin raporunu tarayıp belirlenen tüm noksanlıkları liste halinde tespit etti.. Sonra AB’nin kanatlı mevzuatını tarayarak 2 bin sayfaya yakın direktifi tercüme ettirdi. Bu tercümelerin ışığı altında Türkiye’de uygulanacak mevzuatı belirle BESDBİR Yönetim Kurulu Başkanı M. Kemal Akman, kanatlı sektörünün teknolojik açıdan gelişmesini tamamladığı kanısında. 7