Katalog

Her adımda veteriner hekim denetimi söz konusu... Piliç etinde gıda güvenliği yaşama geçirildi İSO 90012000 kalite yönetim sistemi ile HACCP gıda güvenliği yönetim sistemi, iç denetimlerin kurumsal hale gelmesini sağladı Burhan ÜNLÜ (Şenpiliç Gıda San. A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı) aşam biçimindeki hızlı değişime paralel olarak toplumların beslenme şekilleri ve tüketici beklentileri de değişmektedir. Tüketiciler güvenli ve kaliteli gıdalar tüketmek istemekte ve bu beklentiler geleneksel uygulamalar yerine yeni sistemlerin ve metodolojilerin gelişmesini sağlamaktadır. Eskiden kendi ufak kümeslerinde yetiştirdikleri piliçler ile bu gereksinimi karşılayanlar bu günlerde hem mekan hem de zaman itibarıyla bu olanaklara sahip olmadıkları için marketler yolu ile piliç eti ihtiyacını karşılamakta böylece ‘‘piliç eti sanayinin’’ oluşması sağlanmaktadır. Ülkemizde 1990 yılında 3,8 kg olan kişi başına tüketim 2000’li yıllarda 12 kg düzeylerine çıkmış ve batıdaki birçok ülkeye kıyasla hızlı bir evrim geçirmiştir. Ancak bu tüketimin yeterli olmadığı, ileri ülkeler düzeyine ulaşmak için en az bir kat daha büyümesi gerektiği de aşikardır. AB’ye uyum sürecinde kapasite artırımına koşut olarak daha sonra mevzuat anlamında da alt yapı tesis edilmiştir. Bu yazının amacı da civcivin ilk gününden tüketiciye son ürün olarak ulaşana kadar geçirdiği denetimleri açıklamaktır. Bu süreci kesimhaneye kadar olan bölüm ile kesimhane ve sonrası olmak üzere iki kısımda incelemek doğru olacaktır. Kesimhaneye kadar olan bölüm: Sağlıklı piliç eti üretimi için ilk unsur sağlıklı civcivdir. Tarım Bakanlığı’nca en az altı ayda bir denetlenen ve damızlık sağlık sertifikası alan, damızlık kümeslerinden elde edilen yumurtalar yine Tarım Bakanlığınca en az altı ayda bir denetlenen ve kuluçkahane sağlık sertifikası alan kuluçkahanelerde sağlıklı civciv halini almakta ve bu civcivler Tarım il ya da ilçe müdürlüklerince düzenlenen sağlık raporları ile etlik piliç kümeslerine ulaşmaktadırlar. Etlik piliç kümesleri de Tarım Bakanlığınca numaralandırılmıştır ve bağlı bulunduğu Tarım il ya da ilçe müdürlüğünce yılda en az iki defa denetime tabi tutulmaktadırlar. Etlik piliç kümeslerinde denetimlerde bakılan dört farklı defter mevcuttur. Bunlar kümeslerdeki civcivlere uygulanan aşıları gösteren aşı defteri, yemlerdeki katkıları gösteren yem katkı defteri, olası tedavilerde kullanılmış ilaçların yazıldığı veteriner ilaç defteri ve Tarım Bakanlığı yetkililerince yapılan denetimlerde saptananların not edildiği denetim defteridir. Denetim defteri hariç diğerleri entegre Veteriner Hekimi tarafından titizlikle tutulan ve ette izlenebilirlik açı Y sından kaynak teşkil eden kaynaklardır.Ayrıca kümeste bulunan ziyaretçi kartına da gelen ziyaretçiler not edilmektedir. Sağlıklı bir şekilde büyümüş piliçler canlı taşıma kamyonları ile kesimhaneye sevk edilirler. Canlı taşıma araçlarının kümese gitmeden kesimhanelerde dezenfekte edilip Dezenfeksiyon belgesi alması ve bu belgenin de kümesin bağlı bulunduğu Tarım il ya da ilçe müdürlüğüne bildirilmesi (fakslanması) gerekmektedir. Daha sonra kümes sahipleri bağlı bulundukları muhtardan ya da belediye başkanlıklarından menşe şahadetnamesi almaktadırlar. Bu menşe şehadetnamesi ile kesimhaneden gelen Dezenfeksiyon belgesi kümesin bağlı bulunduğu Tarım il yada ilçe müdürlüklerince Veteriner sağlık raporuna çevrilmektedir. Bu Veteriner sağlık raporları bölgede salgın hastalık v.b.nin olmadığına dair belge olup bu belge ile piliçler kesimhaneye gelmektedirler. Kesimhane ve sonrası: Kesimhanede bu Veteriner sağlık raporları kesimhane resmi Veteriner Hekimi tarafından kontrol edilmektedir. Resmi Veteriner Hekim Tarım Bakanlığı’nca kesimhanelere atanan ve bulundukları kesimhaneyi tüm mesaileri boyunca denetleyen kişilerdir. Başka bir deyişle maaşını devletten alan fakat bütün zamanını görevlendirildikleri kesimhaneyi kamu adına kontrol eden kamu personelidir. Resmi Veteriner Hekime ‘‘Veteriner sağlık raporu’’ dışında ayrıca entegre Veteriner Hekimi tarafından hazırlanan ‘‘Kesime gönderilen kanatlı hayvanlar için bilgi formu’’ da ulaştırılmaktadır. Bu form kanatlılar için kullanılan aşılar, tedavi amaçlı ilaçlar, koruyucu amaçlı yem katkıları ile kesime gelmeden önceki sağlık durumları hakkında bilgileri içermektedir. Bu iki belgeye sahip kanatlılar sürüyü temsil edecek miktarda kesim öncesi muayeneye tabi tutulurlar. Gerekli durumlarda otopsi yapılarak bilgiler teyit edilmekte ve sürü kesime alınmaktadır. İç alma bölümünde uygulanan kesim sonrası muayene ile de insan tüketimine uygun olmayan et ve sakatat imha edilmek şartıyla alıkonulmakta, tüketime uygun olanlar ise paketleme bölümüne zincirli konveyörlerde sevk edilmektedir. Uygun koşullarda soğutulan, paketlenen ve etiketlenen insan tüketimi için uygun etler resmi veteriner hekim denetiminde dezenfeksiyonu yapılan ve Dezenfeksiyon belgesi düzenlenen soğutuculu araçlara yüklenerek nihai tüketiciye ulaştırılır. Bu esnada entegre kesimhane sorumlu Veteriner Hekimi etlerin sağlıklı hayvanlardan sağlandığını belgeleyen Veteriner Hekim raporunu düzenler. Bu rapora istinaden resmi Veteriner He Bu yazının amacı da civcivin ilk gününden tüketiciye son ürün olarak ulaşana kadar geçirdiği denetimleri açıklamaktır. kim tarafından ‘‘hayvan maddelerinin sevkine mahsus yurt içi veteriner sağlık raporunu’’ düzenler. Bu rapor ile dezenfeksiyon belgesi nakil araçlarında mutlaka olmalıdır. Bütün bu bürokratik süreçlerin doğru işleyip işlemediği de Tarım Bakanlığı İl Müdürlüğü kontrol şubelerince ya da Tarım Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünce yılda en az dört kez denetlenmektedir. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi AB mevzuatında kanatlı hayvan etlerinde kalıntı izleme planını belirlemiştir.Bu plan Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünce ülkemizde de uygulanmakta ve planın doğru uygulanıp uygulanmadığı AB’ye piliç eti ihraç etmeye aday ülke olmamız sıfatıyla AB Gıda Otoritesince denetlenmektedir. Sonuç: Yukarıda anlatılanlar resmi otorite tarafından yapılan olması gereken minumum denetimleri kapsamaktadır. İSO 90012000 kalite yönetim sistemi ile HACCP Gıda Güvenliği yönetim sistemleri de iç denetimlerin kurumsal hale gelmesini sağlamıştır. Hayvansal protein tüketimi için dünyadaki en ucuz ve sağlıklı seçenek piliç eti üretiminde dünya standartlarını yakalamış piliç eti sanayimiz AB standartlarında hazırlanan mevzuat ile de AB’ye uyumunu sağlamıştır. Böylece ‘‘çiftlikten sofraya gıda güvenliği’’ yaklaşımı da lafta kalmamış hayata geçirilebilmiştir. 12