Katalog

Sunay Akından "Kule Canbazı* Bulutlarla satranç oynayan adam i t Tarih, Sunay Akın'ın fotoğrafını bir kez değil, çok çekti. Hepsinde de gözü açıktır. Bütün fotoğrafları gördüm, biliyorum. Üstelik, tarih fotoğrafları çekerken Sunay'ın yüzü ışıklı diye flaş da kullanmadı. On sekiz yıldan beri, elimizde Don Kişot'un heykeliyle Kızkulesi'ne doğru kürek çekerken, buna tanığım. Buna tanık olmak bile, ne güzel... "1 AkgunAKOVA Cıeceyı kıt.ıbın ıı/erıne kaparırsıni7 Cıozle rınız de yorgun dııs,nuıs, kııpıkleıını/ bırbırıy le opus,mcye başjamış,tır O sırada bır kuıek s,ı pırtısı daha duyaısıni7 ve Vıkınglerın yenıden denızc mdıklcnnı duş,unur uvursuruı/ ()ysa su sesı, Yerebatan Sarnıcı ndan gclmektcdır Samıcın sulannda yu/en sjşme bolıııı ıçınde bır adam elındc metrc ılc sutunları olçmcyc çallşıruktadır Uvandıg'ım/da başııcıınu7clj cskı bır bısıklet bulursumız Şasjtınlıkla doğı ulıırkcn çekık go7İu bır adamın kapı yı kapatıp çıkarken ş,oyle soyledığım dıı yarsınız 'Gunaydın Benım adını ( ahıt Sııkı Iaıanu Sunay Akın ın kıtabında so zunu cttığı bibikktı mtıak ctıııı^lmı/ duıı gece Almanya dan lsvıçrc yc bununla gcçtım ben Sı/e bıraklyorum bıık ıt, gıın luğunc Sonra Sunav Akıu gtlıp M/tkıı alır Yenı kıtabında okurlarını ycnı yokıı luklara çıkınası gerekecek çunku şcyı ılk kcz oğrcnıyormu^ gıbı kıtapların, gaze telerın, ınternet sayfalarının, dergıienn, ınsan seslennm araMiıda sabııla gulumseyerek cmek lcr Bıkmadan ınsanları, kujjları, kedı lerı agac,laıı yağmuru dınler ( ) yu/dcn 'Scr (,e gıbı lıuysu/" "Ağaçların unulamadığı ro man' gıbı adlar takar ya7ilarına KıılcCanba zı'nın kulelennden bırıne kavgatı nıartılar ko nar, dığcnnc barışcıl guvercınler Bınnde kara UZUN BİR YOLCULUK Anlarsınız kı, uzun bır yokuluktuı oku dııgıınıı/ kıtap Bu yolculukta bır bılgı ba^nağı ustunu/e yugmış vc sı/ı geıtegın damlalarıyla sırılsıklam ctmıştır Mcdyanm sı/c "kahıaman " dıye tanıttıgı Sem ra nımlar 'Hakan Şukurler" ' Baylıan laı Bayhanımlar 1 lanımhjnımcıklar , "Tckvolc guzcllcrı", "Dı/ı dızı oyuiRiılaı bu yağmurda suruklenıp gıtmış, ycrlenne adlaıını o gune kadar belkı de hıc, dııyma dığını/ Mchmct Aksoy, Musa Baran, Ce mal Madanoğlu, Dorına Neave, KemaJ Ulucr, Besım Omer Pa$a" gelmı^tn Sunav Akın, bır Nuh tavnyla bır gemıde topla mı^tır onları Gemı kâğıttan yapılmı^tır ve "Kule ( anbazı" adını taşımaktadır "Kule ( anba7i" adlı kâğıt gemı dc, on tekı Sunay Akın kıtaplarındakı gıbı ayııı sularda yuzuyor "Bılgı Okyanusu ' Her yazısında Özdemır Asal'ın dı/eleıındekı gıbı, "yanına bır anlam alıp a<,üıyor" Akın Okuyanlar bılır, onıın kıtaplarında bılgı kutsanır sanatla bılım aynı bardaktaıı su ıçıp sonra gurııl gunıl akan nehırler doğururlar Yazdıklaruıı okuıken kendını/ı annmış, bılgı lenmış hısseder, sonra da o gunc kadar haksız lıklaı karşısında sessız kalmaktan dolayı suçluluk duyarsınız Gcrı,eğı bugune kad.ır laıke dememış olmaktan utanırsınız Sahte kahra manları selamlarken, hdk edenlerı ıınutıılmıış luga bırakmanızdan dolayı yuzunuzu ycre eğersını/ Gcrçcğın kuklatiMdır Sunay Akın Bılıı kı, herşey bırbırıne gorunmez ıplerle bağlıdır vc bırını yakalayıp çekersenı/, dığerleıı sokun cdcr Tıpkı seyırcılerın gormedığı ıplerk oyu nu oynalan kuklacı gıbıdıı her yazıya başladı ğında Sonra bırer bırer ıpleıı, onların bırbır lerıne nasıl bağlandıklarını, nerelerdc duğum lendıklerını gosteıır, yalantıların ıplerını ko panp onlan boşluga bırakır vc bizlerc seslenır "1 layat bır kııkla oyıınıı gıbıdır, gulun, sevı nın, uzulun kızm aına her kukla oyununda ol duğıı gıbı kuklacılann var oldufiunu, ıplcrın onların ellerınde olduğunu unutmayın Kukla ların baijina bır ^cy gcbrbe, yakasına yapı^ata £ıni7 kışı kuklacılardır tplcrı kuklatılann elın den almak gerek " Kule Canbazı ıkı kule arasında gıdıp gelır ^oğunuzun du^unduğu gıbı bu ıkı kule dala ta Kulcsı ılc Kız Kulesı değddır Kulelerden bırınde tra|edının, dığerınde lırızmın ışı£ı ya nar Bırının kapısında gen,eğın anahtaıı, dığe rının hayalın anahtan takılıdır Bırındcn a^ağı du^ sepellerı sarkıtllır, dlğerınden duş senetle rı havaya fırlatılır Sunay Akın, dort "say(atık" bır yazıyı ya/mak ıçın ıpın U7cnndc ayağa kalkınadan once bazen yıllarta "etnek ler Bır bebek gıbı, hıçbır şcy bılmıyormu^ gıbı, her G eccrun kendıne kcndınc konuşma ya başladığı bır saatte kıtabı kapatıısınız Son satırlaıında Lyııplu bır usta tarafından yapılmıs, olan oyuncak çekııge siçıaya sıçraya onunu/den geçer ve harflerden ayak ızlerı bırakarak goz den kaybolur C )yle bır kıtabı hıtırmışsınızdır kı, bunun bır ışaret olduğuııu ve çekngenın I lalıç'te, onu yapan oyuncak ustasının mezannın u/erındekı otl.ıı aıasında ııyumaya glttığı nı duşunursunuz Mczarlıkta el tcncrıylc dola şan ve altın dış peşınde olan ıkı soyguncu, su laıa vuıan kurek seslerını duyunca ırkılırler 1 cncrlcrı dcnızc doğru tutunca, uzun u/un kayıklardan kıyıya başjarında boynu/lu mığ ferlcr olan, sakallı vc ırı adamların ındığuu go rurler Kaçarlarken cl fcnerlerınden bırını duşururler Çok geçmeden Vıkınglerden bırı fe nerı elındc evırıp çcvırırken, arkadaşına sesle nır "Halvdan, bu ışık saçan sopa Sunay Akın'ı ararkcn ışımıze yararmı?" Dıgerı kayı ğı karaya çekerken yanıt verır "Merak etme, bız erken gcünış, olsak bılc, o enınde sonunda bi7i bulur Butun bunlaı olup bıterken sız elınızde kı tap tuhaf bır ruh halıylc sorularla başbaşa kal mışsınızdır "Yeşılçaın fılnıleruıde kuçuk oyuncıılaıın oynadığı oyuncaklar fılm bıttığındc onlan vc ıılmiş, nınlif' Veıılmemışse neolmuştur? Yuz ydlar onccsuıdc Istanbul'a gelcn bıı Vıkıng'uı Ayasofya'ya ka7idığı adını bulabılırız dc, Vıkıng lılmınde ahtapot lolunu oynayan set ışçi sının adını nıye bılmcyızı' Trabzonspor'la yap tıklaıı maçta Danımarkalı Poulsen'ın kalesının ağlarına astığı bcbcğı ruzgar duşurmeseydı o golu yeı mıydı' O goldcn sonra bcbeğm ıığuruna ınannıaya dcvam etmış mıdır Poukeıı? 1 lorlayan csırlcr csır pazarına goturulup "de lolu" dıye ladeedılırleı mıydı? " lahtın kuru sun" dıye anlaşılmasuıdan koıktuğu ıçın "tah takurusu sozcuğunu gerçekten yasaklamış mıydı II Abdulhamıt?" tur Her şeyın bırbırınc bağlanabılmesı antak bılgıyle olasulır Sunav Akın, bılgıyı yalni7ca dunyayı anlamakta kullanmaz, dunyayı degı^tı rccek yontcmlcn dc arar "Van kedısı" metafo ru zor rastlanılatak ınıelıkte bıı akıl işçılığıdır Yazmamda hıc sakınta yok, al(,akgonulluğe de sığınmamalı, Akın yalnızca Furk cdcbıyatının değıl, dunya edebıyatmın da gelmı^ geı,n)lş en zckı yazarlarından bırıdır Bu yetenek eıııek ve kara mızahla bırleşınce ortaya satranç hamlelennıandıranyazılarçıkar Sunay Akın bulul larla satranç oynayan adamdır Ama onun bu lutları, J,ıcqııcs Pıevert ın başkaldırıyı mce bır alayla anlatugı ^urınden doğaı 'On ıkı lokma ekme&e kaıandnnş On ıkı konak ıçmlv On tkı adam afclıyor bınandan On ıkı hanyo tekrıesı iı^ınde Kolu bır tt Igraf almi)lar Kotu bır memlekttten Kulu bır haber Yt rlının btrt O memlekette Kalkmi) tivtığa bırdı n çcl/ık tarhıunda Ve acı acı gıderktn Bır avut, pırın^ uıvurmuş Goklerc dogru " Çeltık tarlasındakı emekçının gokyımıne fırlattığı beyaz pırmı, tanelerı oıada ak pak bulutlara donuşıır Ya7i yazarkcn "ığneyle ku y u k a / a n ' v e pııımın laşını ayıklayan Sunay Akın'ın saıranç oynadığı bulutlar ı^te onlaıdır Hamleler ve ya7i ılerledıkçe, yeryuzundckı okuı ak bulutljıddn u/eııne "Akın" eden bıl gı sağnağının kcyhne varır "Istanbul satranç ı.ırıhının en ılgınç karşı l.ı^ııı.IMIUI da lanıklık eden bıı ktııttıı T.ıhtnın ettığıni7 gıbı bu satranç karijila^ması ıkı canba/ taraiından i|i ııstunde yapılu Ustellk ıkı tanbaz da, ıkı aya^ıyla ıp u/erındc duran ıs kemlelere otuıarak yapar hamlelen 1 "Vay b c 1 " dıye ^ k ı n l ı k dolu sesleı çıkarır bulutlar "Ikı canbazın bır ıpte oynamadıgını bılıyoıduk, ama ıkı canbazın bır ıpte satranç oynadığını da şımdı ojSrendık1" lam o sırada, yanlanna beya7 bulutların arasında ycnnı çoktan almı^ olan, beyaz on luklu bır adam yaklaşır Akın, scvgıylc ayağa kalkar Cıelen bu toptaklarda ılk doğııtnevını açan Besım Omer Pa^a'dır Renklerı satranç lahtasi gıbı sıyah beya/ olan bır leylek suııısu nu ı^aret ederek, "Bız doğumevuıı kuıduktan sonra onlar emeklı oldu' dıyerek gulumscr "Ha, 'Oyuncak Sıyah Ayı' adlı yazını da go/le rım dolu dolu okudum Sunay Elıne saglık 1 " HEM AYDIN HEM DE YAZAR... Besım ()mer l'aşa, utangaç dcv adamdan "Hocam nedemek' Sızın ellerını/e sağlık asıl 1 " yanıtmı alırkcn, bi7 dc "Kule Canbazı'nın saytaları arasina bır kan damlası gıbı sı zanz vc Paş,a'nın sozunu ettığı yazmın son sa tırlannı okuru/ "Vıyana Oyuncak Mu/esı'nde sergılencn oyuncak sıyah ayı ve tuttuğu Tıtanıc resmınc bakaıken, Besım Onıeı Faşa gelıı aklıma Çunku o, Ncw York'takı bır tıp toplantısına gıtmek uzere bılet aldıgı gemıyı kaçırmış bır yolcudur O genıı de Tıt.ınıc dır Bcklcntım, bu toplumun kahraman ttlarak ellerı kanlı katıllerı, çetelen alkı^lamasi değıl, Besım ö m c r Pa^a vc onun gıbı daha nıce bılı mınsanıyla 'gumr' <luymasıdır Besım ()mcr Pa^a, gcrçek bır kahrarnaııdır Ille de ^aılsa kabul, onun da ellerı doğum yaptınrken kanlanıyordu 1 " Ya/ar, so/cuklerı tloğuruıken, kan lar ıçınde kalmaz Ama yazdıklan yuzuııden onu kana bıılar katıller Yazar olmak kolay değıldıı elbel ama hem aydın lııııı ılc ya/aı ol mak daha da zordur Soylcşılerındc Scrvcr Tanıllı nın ona soyledıklerını anlatır Sunay Akın "Sunay," dcmı^tı Scrver Hoca "Tarılı omrun dc ınsanın fotoğrafını bır kcz çeker Yalni7ca bır ktv Onemlı olan o lologı.ılt.ı go/un ka palı çıkmamandır Çunku hcrkcs senı o fotoğ rafınla anımsayacaktır1 Tarılı, Sunay Akın ın iotoğratını bıı kcv de ğıl, çokçektı Hepsinde dcgozu açıktır Bu tun fotoğıaflan gordum, bılıyonım Ustelık, tarih fotoğrafları çekerken Sunav'm yu/u ışıklı dıye de flaş da kullanmadı ()n sekl/ yıldan be rı, elımızdc Don Kışot'un heykcLylc Kı/kule sı'ne cloğrıı kurck çekerken, buna tanığım Buna l.ınık olmak bıle ne gu/el • nıı/ahın bayrağı dalgalanır, dlğenndc şıırın Sunay bır ya/ar mıdır yalnızca"11 layır' O bır yazlık sınema malunıstı, dılıylc ku^lar uı,uran bıı meddah yuzu duşmuşlerı gulduren gonullu bır hokkabazdır Nehııde ters yone yıı/en alabalıktır Tck kışılık kalabalıktır Bu vuzden Louvre Mu/eM'nınde u/eıınde bır Van kcdısı rcsmı olan Roma kalkanma bakar keıı edebıyatın buyıılu gucuyle muze bekçıle nnı atlatacak, OsnıanL Sarayı'na, Sultan Ab dulhamıt'ın yemek saatıne yetışecektır Dılı tutulan (.otuğa verılen padışahın yemek artık larının çocuğu konuşturacağı ınancı, bızı Sul tan solrasından terlıklerle konuşan bır çocıığa goturur Sonrakı satırlarda oğrenırız kı, çocu Jıın dedesı Lrtuğrul fırkateynı ılc fapon Denızı'ndc sulara gomulen Kaptan Alı Rı/a Bey dır Sonra&ını "Kule Canbazı"ndan okuyalım "Tcrlıklcrı bırer oğrenu gıbı kar^ısma dızen ve nnlarla bır oğretmcnmış gıbı oynayan <,o cuk Koy I nstıtuleıının mımaılarından Mıllı Lğıtım Bakanı Hasan Âlı Yuctl'dır 1 192Î Uevrımı'nın cscrı olan Koy Enstıtule n'nın kapatılmasıyla 'Tam Bağınısi/lık' dıışun ccsı kalkansız kalır v< emperyalıstlcruı kukla ları olan hukumetler taıatmdan unutturulmak ıstcnılır Bağımsulık du^unLcsının nefcs ala madığı bır ulkenın kolay yutulur bır lokma halııiL gclmebi ve somuıgcıi ulkeleıın sofralan i(,ın etnık çızgılerle dılımlcnmcsı kaçınılmaz dı. (,ozum mur1 Çozum, ıkı ayrı goz rengının bıı bedende olabıleteğını gorcbılmcktır Yanı, Van kedısı 1 " Çembcr tamamlanmış, başlangıçtakı Roma kalkanının uzerındekı kedıye gerı donulmuş Kule Canbazı/ Sunay Akın/ Çınar Yaytnlan/ 160 r K İ T A P SAYFA 12 C U M H U R İ Y E T S AYI 79ı