Katalog

ıııak gcrekir Snnra uzıın riimcelmle yazanın aıılalıııı bozuklugu diyebilecegimi/i kimi dıırıımlara nedcn olması da mümküiKİİir. "Memlekete gittiğimı/de o çakır çukur yollarda, Arnavut kaldırıınlai'in yamru yumrıı taşları üstünde bile gıkını çıkarmadan yag gibi kaydığını eklemeyi de ıımıtmayan babamm dcyişiyle kız gibiydi hcnüz." (s.42) Mıısta fa Balcl lıselerde öğretmenlik dc yapnnş biri, şinıdi bıı tümceyi kaç lisc öğrencisi anlar diyc düşünüyoıum. Ya da, "Allah'ın bil digimız masası bilc salon için yapdmış o güzelim ahşap tnasayı beyın kaynatan sıcakta günlerce balkonda güneşin altında tııtup malıvctti diyc annemi adamakıllı haşladığı yelmezıııiş gibi, çeşitli fırsatlarda anmaktan da geri kalmazdı bu olayı hemen dağılıve riyordıı."(s.42) "Daha üııce kız kardeşimi bü yütnıüştii; dört yaşına girdiği gün uçüncü katın balkonumuzdan ycre çakılan talihsiz Melda'yı." Aynı sayfada ycr alan bu tünıce de anlatım bozuklıığu da var. Üçüncii katın balkonumuzda bi çiminde bir söyleyiş pek doğru gelmiyor bana; bclki üçüncii kattaki balkonumuzda, denilebilir di. "Biirün gece elinde rujla azıclk gözü dalaııın yiizünü gözünii boyadığı için şebege çevrilmek korkıısuyla insaıılara uykıılarını dar eden yüzlerimizc, boyıınlarıtnıza serptiği suyun serinliğiyle ııykıı sersemi hepimizi ycrlcrimizden sıçratan bu kız kurusu nıın yaptıklarının yanına kâr kalması bckleneınezdi elbelte."(s.84) Burada da rümccnin uzun olmasından kaynaklanan bir anlatım sonınıı var; en azından anlaşılması hayli güç. Aynı eleştiriyi şıı tünıce için de yapmak mümkün: "Olup bitenleri hiçbiı şcy anlamadan bel bel ctrafına bakınıp duran Kcrimc'yi bir ayağı yerde, öteki ayağı otobüsün basamagında inip inmemekte kararsız bir halde l>ırakıp koltıığıın üzerindc ıınuttııg'um iotoğral nıakinemi olan olmuş, tu."(s.85) DİLE ÖZEN Başka, kıılagı tırnuılayaıı şeyler de var: "Bu sigara olavıyla birlıkte seyircisi dc hayli artıyor Ah met'in. Muhatapları artık sadccc îslaın vc Sara Haıuııı dvğil. Gi derek kamııya mal olmaya başlıyoro." (s.S4) Hayır, kamııya mal falan olduğunu sanmıyorum. Bu kamııya mal olnıa tümcesi bu lunduğu yeıe yapışniamış, otıırmamış. Mustala Balcl'in bir ö£retmen olarak dilinı daha bir dııru görmck istcrdim. En azındau, "kelime, haşmet, perspektif, zül, müdanc" gibi sözcüklcrc pck dcğcr vcrmcıncsini beklenlinı. He le bunların yanında aynı zamanda, "sozcük, açı, görkcm" gibi sözcüklcri kııllanmasına hcptcn kar^l olduğumu bclirtmeliyim. Diinya Kitapları, yayıncılıkta bir kalitc çizgisi yakaladı vtr bunu siirdürmek istiyor; son zamanlarda yaymıladıldarı kitaplara ba kınca bu görüşe katılmamak mümkün dcgil. Mustala Balcl dc bu yakalanmak istcncn çızgıde bir izdir, onlaıca yazar gibi. Ka ranHlli Ahmct Cîüzcllcmcsi okıınacak, yararlanılacak bir kitap. • [email protected] Mustıifa Balcl, Karanfilli Ahmet Giizellemesi, Dünyu Kılap, üykü, 141 s. SAYFA 28 Yüksel Pazarkaya'dan îki Kitap "I Cultekin EMRE E skidcıı dc vardı tııııtlaka, ama bu kadar çok mııydu bilmiyorum, ama günümiizde yazarlar üzcrinc kitap lıazırlamak iyice yaygınlaştı. Yapıtlarındaki dünyasıyla, yapıtlarına yansıyan yaşanııyla, ılcıstlannın, cleştirmcnlcrin gözüylc yazdıklarındaıı ctkilendiğimiz, sevdigimiz bir yazara daha da yaklaşmak anlamına geliyor elbette 'monografya' türü kitaplar. Yük;.el Pazarkaya da böylesi soylıı bir çalışmayı Kara Bıyıklı ların Aksakalı Demirtaş (^eyhun kitabıyla kotarmış. Yüksel Pazarkaya'nın Demirtaş Ceyhıın'ıın 1972de yayımlanan Çatnasaıı öyküsü ile başlayan dostlııgu, yazarla 1981 'dc Stuttgart'ta yüz yüze gelene dek mektııp ve kitaplar iistünden sürcrkcn, o tarihten sunra da bir başka derinlik kazanmış, günümüzc dck bozulmadan, hiç aksanıadan devam etmiş. Bu kitap aynı zamanda, bu dostluk, arkadaşlık vc kardeşliJ5e gönül borcunun uiak bir ifadesidir" de. YAŞAM KESİTLERİ Dcmirtaij Ccyhun kitabı yaza rın "Yaşam Kcsitleri" ile başlıyor ve romanları: Asya (1970), Yagmur Sıcağı (1976) ve Cadı Fırtınasi'nın (1982) geniş özetlcriyle sürüyi)r. Sonra öykülerinin açılımı başlıyor: Tanrıgillcrdcn Biri (1961), Sansaryan Hanı (1967), Çamasan (1972), Apartmaıı (1974), Babam ve Oğlum(198 1 5),Ayıîzi(Eylül Öykülcri) (1987, Avşalı Çocıık (1979), Ada'nın Kuşıı (1975), Horozlu Ayna (1981). Bclki Bir CJiin Anlarlar (2003). "Ccrçckçi cdcbiyata lli^kin Bir Dc^ini" başlıklı oylumlu dencmenin ardından dcncmc kitapları da bir bir clc alıniyor, inceleniyor Yüksel Pazarkaya taralıııdan: Yirminci Yiizyıl ve l'Aİebiyat (1979),CanÇckı^cn Kitap (1W5), Biitiin Diinyadan Özür Diliyorum (1989), Entelcktü cl'dcn Entd'e (1989), Osmanlı larda Aydın Kavramı (1997), Eksilmeıli Bcnılcki llmutsuzumııt , Çiinkü Bcn Edcbiyatçıyıııı (1999), Erikler Çiçekler Açtı mir' (2004). tncelcmeleri: I Iaç'lı Empcıyali/mi (1967), Yagma l'.dikn Türkiyc (1968), Bir Ycııi Dcv Çagımızın Trajiği (1977), Babıâh'nın Şıı Son 40 Yıh (1985), Ah !ju Biz "Karabı yıklı" TürkltT (1991), Ah Şu Biz G(içcbeler( 1994), Türk Edcbiyatındaki Anadolu (1994),Kod Adı: Ulu Hakaıı 1 (1998), Aydınlaıımız ve l.aisizm (2000), Ah Şu Osmanlılar (Kud Adı: Ulu Hakan2)(2()00), "So£ıık Savas," Yazıları (2001), Modcrııizın, Fıibtmculcrnizm ve Tiirban (200)), Gczi Notları: Yüz Yaşındaki Delikanlı: Bııl garistan (1978), Anılari: Çagımızııı Nasreddin I locası Aziz Ncsin (1984), Asılacak Adam Aziz Ncsin (1994), Ya^asin Aziz Nesın (1995). Evct, i^tc bir çırpıda Demir taş Ceyhun'un yazdıklarının bir Şinıdi ile Dcmirlaş Cey hun'ıın biyograrisıne kısaca da olsa bir göz atalım: Demirtaş Ccyhun, 1934 yılında Adana'da doğaı. "Ccyhun ' yazarlık adı. Babası Ozel tdare'de mcmurdur. Annesi ise ev hanımı. Baba, çok okuyan biriyken, annenin okuması yazması yoktur. Babasının vakın akrabalarından birisi Çamasan deıle, ilk kitabına ad da olur. "Çamasan Dede, heı gclişinde löros Dağİarı'nda yetişcn bir tür mersin çalısının nııırt dcnilen mey vesinden getirırmiş. Fransızlar Hatay'ı işgal eltiklcri sürc için de, bu kiiçiik, acımrırak meyvcli yaban çalılarını aşılanıışlar vc artık bıınlar daha iri, tatlı meyve vermeye başlamış. Bu ıııcyve ye de hambelis demişler. Çamasan dcdc gelirkcn, ccplcrinc1 bu haınbelislerden dolılıırurmuş. Hıınıı bilen küçük Demirtaş da, dede gelince hemen üstüne atllır, ellcrini dedenin ccplcrinc daldırıp, bu meyveleri alırmış." Demirtaş Ccyhun, "Daha ortaokul sıralarında okumanın ya nı sıra bir dc yazı dcncmclerine girişincc, kcndini annesinc babasına elc vermcmck için, ismini '(eyhun' diye yazmaya Haşlamış." İlk yazıları Adana'da yayımlanan Bııgün gazetesinde çıkmış. Lise birinci sınıftayken ilk öyküsü dc aynı gazetede yayımlanmış. I latta bir şiiri dc yayımlanmış burada. Milliyelçi yazar Ant Nihat Asya cdebiyat ö^rctmcniymi^. Çok okuyan Demirtaş Ccyhun lise sona gcldiğindc artık Sait Faik, Orhan Kemal okumava başlamış. Bahasının okuduğu döncmin etki li dergisi Akbaba ve Yedigün'lcrdc pek çok yazarın öy küsü onıı derinden etkilemiş vc yazma hcvcsini güçlcndinniş. "Kemal Tahir'den Nâzım [^kmet'e kadar, Reşat Nuri'dcn Halide Ftlip'e kadar, bütün Türk yazarları orada. Sinekli Bakkal'lar hep orada tefrika edilmişti. Flüseyin Cahit'lcr, Falih Rıtkı Atay'lar, orada yazılar yazarlardı. Gerçcktcn dc ola^arıüstü güzel bir dergidir o dönemlcrin Yedigün dergisi. Akbaba'da da ayrı bir tat vardır. Yıısuf Ziya Ortaç ve Orhon Sey1 Orhon çıkannışjar, ama Reşat 1 Nuri'den bilmem kime varıncaya kadar hepsi müstcar isimlerlc mizah yazıları yazmışlar. ()rada. Yani bcn lıcm karikalüıierle, hem de edebiyatçıların mizah yazılarıyla tanışırkcn, öte yan dan Yedigün dergisindc de şiirdi, romandı, cdebiyat dcdikt) dusuydu falan, onlarla haşır neşir oluyordum." Edcbiyat öğret meni milliyetçi Arif Nihat Asya'dan bir şey öğrenmemiştir ama bir ortaokııl oğrctmcninin sınıha Sait Faik'iıı "Lüzuııısuz Adam" öyküsünü okuyunca, öyküniiıı anlatımından, dilindcn çok etkilenir. MAVİ DERGİSİ 194950'den başlayarak Varlık Yayınlan'yla tanışır ve sıkı bir ızlcyicisi olıır. I953'tc Istanbul'a gider. Cîüzel Sanatlar Aka demisi Mımarlık Bölıımü'nıin sınavına gircr ve ka/.amr. Aka demi öğrencisi vc sanatla ilgileiK'iı adını az çok duyurmuş kişi lerle tanışır. Ferıt Edgü dc aynı dönemde Akademi'de resim öğ rencisıdir Dönemin etkili edebiyat dergisi Ycııi Uluklar'la ve Vedat Cîiinyol'la onu Ferit Edgü lanıştırır. Yılmaz Gruda, (iü ner Siimcr, Ahmct Oktay, Erdal Oz, Adnan Ozyalçıner, Kemal Özer, Attilâ llhan'la da öğrencilik döııeminde lanışıı. Mavi Dergisi grtıbu o döncmin ctkin edcbivat çevrcsidir. Başı Attilâ llhan çekmektctlir ve o grııpla da ilişkisi olur Demirtaş Ccy hun'un. Muzallcr llhan Erdost'un kurdıı^ıı Açık Oturum Yayınları arasında çıkacagı duvuıulaıı ilk öykü kitabı Tanrıgillerılen Biri, bu tasarı ckonomik ncdcnlcr dcn gerçekleşeınez. Bu dosya Ferit Ongören'in kapak düzcıılenıesiyle 1961'de kendi parasiyla okur karşısına çıkar vc ilgi göriir. 1970'te Asya ronıanı TRT Roman Yarışması'nda odül alır. Çamasan öykii kitabı da 1972de Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü'nü alır. Demirtaş Ceyhun, Babıâli'dcki yayıncvleriyle yaşadıgı olum suz, can sıkıcı, hayal kmklıg'ına ujjratıcı, lclillerini alamama. ki taplarının baskı sayılarını tam olarak bilcmemc... gibi lıaklı ne denlerle var olan yayımcılarla ilişkilcriııc bir son vcıip Sis Ça nı Yayınları'nı kıırar. Burada, kimscyc baj^ımlı olmadan, yal nızca kendi kitaplarını yayımlar Dcmirıaş Ccyhun. Bir yandan özgüıce yazarlı^ım sürdüriir, öykülcrini, araştırnıalarını yazar vc herhangi bir yayınevine ba gımlı olmadan, bcklctilmcdcn, atlatılmadan... ürcttiklcrini hemen yayımlar. Babıâlimizin içinde yaşananları, sürtüşmeleri bir yana bırakırsak, yayınevlcrinin yazarlar üstündcki baskısma Demirtaş (icyhun kenıli vayıncvini kurarak son verir ve daha verimli olur. Sonra Demirtaş Ceyhun'un Türkiye Işçi Partisi dönemi başlıyor. Partinin aktil bir üycsidir. 12 Mart ve 12 Eylül dönemlerinin sıkmtılı siyasal ortanılarında yazar ve aydın olarak baskıdan payını da alır Demirtaş Ccyhun. Gözaltına alıııan, bir sürc Almanya'da sürgündc yaşayan, sonra Tiiıkiye'ye dönerek yazarlığını sürdüren, ülkcsine sımsıkı bağlı bir aydının, yazarın dünyaKİTAP S AY I 7 7 9 dökümü. Yüksel Pazarkaya nın Demlrtas ceyhun'un 1972 de yayımlanan Çamasan öyküsü ile başlayan dostluğu, yazarla 1981de Stuttgart'ta yüz yüze gelene dek mektup ve kitaplar üstünden sürmüs C U M H U R İ Y E T