Katalog

Turgay Cönenç'ten yeni denemeler: iskelenin Altındaki Deniz Bir şair ve kültür aclamının sanat dünyası I'uryuy CJönenç İSKFI.FNİN ALTINDAKİ l Turgay Gönenç "İskelenin Altındaki Deniz "de yazılarından ve kendisiyle yapılmış söyleşilerden geniş bir yelpaze oluşturmuş. Turgay Cönençten aldığınız tadı daha da arttıran bir yapıt elimizdeki. "Siirckli bir hüztıü yaşıyor hkelenın altındaki deniz" [~1 Saime BİRCAN ııt ^iiy (îöneııç çok yöıılü bir sanatçı, bir kültür adamı. Baştan a^ağı s,air yakı^tııması belki en çok onıın içın gcçerlıdır. Ilk gençli£inden bcri gazetelerde, dergilcrdc ya/ılatı yayımlandı. Bunun yanında, ılcrs vcrecek kadar ilcrı matematik yetenegi, ınüzik vc telscle kültürüyle; artık yaşa mının sanki başlıca nedcnı sayıl.ıcak resim ve rcsim sanatı ustune çalışmaları... Resim bclki de oıuııı ilk göz ağrısı.Yakla şık cllı vıl önce, Nısan IVî^'rc, tzmir'dc ilk ki^iscl scrgisirıi aı,tı. Turgay (îönenç'in ilk şiir kitabı 23 ya sjinda cıkınrs: Bo/.gıında (Kovan Y. lzrııiı, l%2) Ikinci kitabı Beu Stveıek Büyürıım (Dost Y. Ankara, 1973). On yıl sonıa Yü/ün Seniıı, Dayanı^nıa Y. Ankara, 198 5), on bir vıl sonra toplıı şı irlcri yayımlandı: Ku^laıın (îovcrkcn (,;i/ılikİLrı (Fe Y. Ankara, 1994). tiıınlıık/dcncmc türundc dc yazmaktan gcri durmayan Cîönenç'in Zamanın Sıılarında adıvla (Sanat Çcvresı Y. 1989'da) çıkan 'Tarihsi/. Cıünliıklcr'i, İskelenin Altındaki Deniz (Can Y. 368 savfa, 2004, Istanbııl) adlı kitabında geııi^lelilını^ olaıak yer aldı. Aynı kitapta Kâgıttan Bahalar (Dencmeler/l'Jeştiriler) ilk kez yayımlandı. Daha önceki denemeleri licni Irnıak Boylanna (îötiir Anne (Can Y. lst 1998) ilc Taşın Içinde Ciizlenen ((]an Y. lst. 2000) kitaplarında yeı aldı Turgay Gönenç'in çevuıleri tle anılmalıdırıAndrey Voznezenzki'nin şiir T leri:()za (Melımet H.Doğan'la); Abtlııl Vahap lil Beyati ile W.B.Yeats'in (Baile Kıyılarında) şiirleri. Ayrıca Osborn'nun iinlü Utke oyununun ceviıisi de ona ait tır. Nedim Cîiınsür (Monografi, Atla X lst 1993) ve tkinci Yeni Antolojisi (Mehmet II. Doğan'la, l'apirüs Y. lst. 1969) Cıönenc'in imzasını ta^ıyan kıtaplardandlr. Yazarımız, 8. TIJYAP Kitap Fuarı 1998 lileştiri Oııur Ödülü salıibidir. Kitabın önsöz yazısı, Mılliyet Sanal dergisinde çıkan ( 1 Haziran 1990 ) 'Zaman ve Mekân'ı Aşan Cuinliikleı adını taşıvor. 1989'da yayımlanan (îönenç'in Zamanın Sıılarında adlı 'Taıilısiz (îuıılükler'inı bılgı, kültür ve gonül gözüyle değerlendiren imza Bahri Savcı'ya aıt. Artık aramızda olmayan bu değerli biliııı ve sanat adamımızı saygıyla anıyoru/ Kitapta, yazarımızla ilgili ilginç ve önem lı saptamalarını okuyoruz Hoca'nın (Gonenç, büyük olasılıkla SBF'de bu seçkin insanı öğrencisi de olmu^tuı.) "(...) Evet, Turgay'ın bu günlüklerınde biı 'eksen'i var: resme ınüziğcsjiiıo davalı bir yaş.ım, bir yanda; sanatı açık layıcı, onun dallarını birbirleriyle buttın leyıcı bir bılgı clüşün ve lelsete üretimi bir yanda. Ve bunlarda, 'özdcyiş'lcri ıçeren bir deyimle, bir söylem: iizerinde ıızıın uzıın düşünülmüş, bir ömür bovıı ya^aııarak algtlanmı^ olgulardaki (lıem i(, dünyamızın, hem de onıın dışımlakı dünyanın olgularındaki) ö/ü temel noktayl 'sorıınlaıın kalbi denen meıceği bırden aydınlatıveren bir anları Z.ıman /aınaıı acıyı, kaıanlığı, umarsızlıgı, lakat bence her zaman 'ıleger'e, gıi/el'e, sev gi'ye açılmış bir anlatı."(s.!4) (...) "Aslına bakarsanız, 'giinlük', Turgay için bir vcsıledir: Yaşanmışlıj^ı, de^ındıgı gerçek leri künhüne vararak, mü/.igiıı, resmin, ^iirın, öykünün dilınden ba^ka, yeni bu dil ile soyleme vesilesı... Aslolan vJ^amın kendisidir." (s.15) (...) "Aıiıa beıı Tuı gay'ın bu gücünü güç yapan gızı helırtnıek istiyoıum. ü n d a , insandan insaııa taşan bir sıcaklık vardır." (s.17) DOLU DOLU BİR ÖMÜR Kitabın 216 saytasının 20()'ıı, Z.ım.ının Sularında / Tarihsi/. Giınlükleı. BunLır 1985 1988 vıllarına ait Sadeee ayı ve gü nıı yazılı gıınlüklerde yu/lerce ıınlıı, az iinlü, ünsii/ adla tanı^ıycıru/. Insanııı ba şını döndüren her türden ve boydan sanat insanının trafiğiyle büyüleniyor, bazen de alabora olııyorıı/ Dohı dolıı ya şannıı^ bir onırıın avnasında neler okııyor, neler ögreniyoru/. l'abii nıeıak et memek elımızde degıl; 1985 öncesı ve 1988 sonrası ne zaman kitaplas.acakr' larihsız (îiiıılükleı cleıı bukaçinı (ikuı larla payla.^mak istedik: Mart 1985, Cuma "Otuz yıldıı siiıegu len sanat uğra^ı! Ardınula binlerçe kıtap, dergi...Ne mi kazandırdı bana.' OncelikKİTAP AYI ÖDULLER m BİRİNCİLIK ODUL ÜÇÜNtÜLÜK ÖDUU MANSKYON \lKİNCkİKÖDULU 5.000 YTL 4.000 YTL 3.000 YTL YTL tZMİR ' 0.232 tSTANSUL 0 311 ANKARA 0 312 İÖTANBUL // 0 216 www.tudem.com SAYFA 14 444 i C U M H U R İ Y E T 7 79