Katalog

D çilerin gösterileri küçük endişeler yaratsa da, Allende taraftarlan ve halk buna iki üç katı kalabalıklarla yanıt verir. 1973'teki seçim, Allende'yi bir kez daha ve önceki dönemden güçlü bi- çimde başkanlığa taşıyınca muhalefet, onu demokratik yollarla iktidardan in- diremeyeceğini anlar. Kapıda bekleyen tehlikeye karşı her- kes sesini yükseltir; Victor, Neruda ve Allende bunların başını çeker. Victor, düzenlemesini Inti-Hlimani ile yapuğı ve yükselen faşizme karşı direnişi anlat- . tığı şarkıyı da o günlerde yazar: "Bir kez daha istiyorlar lekelemek/ ülkemi emekçi halkın kanıyla/ özgürlükten dem vurup/ ellerinde suç damgası taşı- yanlar/ (...) yaşamakisriyorum ben/ ço- cuğum ve kardeşlerimle/ günden güne inşa ettiğimiz/ hepimizin yeni dünyasın- da/ korkutmaz tehditleriniz beni/ ey siz sefalet ustalan/ umut yıldızı devam ede- cek/bizim olmaya/ (...) böyle duyula- BEŞ BİN KİŞİYİZ Beş bin kişiyiz burada Bu ufacık yerinde kentin. Beş bin kişiyiz. Kim bilir kaç kişiyiz daha Kentlerde ve ülkede? Burada yapayalnız On bin el, tohum eken Ve fabrikaları çalıştıran. Insanlığın ne kadan Açlıkla, korkuyla, panikle, acıyla Ahlâki baskıyla, terörle ve çılgınlıkla Yüz yüze? Altımız yitip gitti Yıldızlı göğe gidercesine. Biri öldü, bir diğeri dövüldü, aldıma Gelmezdi bir insanın böyle dövülebileceği. Diğer dördü bitirmek istedi yaşadıklan deh- şeti Biri hiçliğe am kendisini Bir başkası kafasını duvarlara vura vura Ama ölütn hepsinin bakışlarında. Ne dehşettir bu faşizmin yüzünün yarattığı! Planlannı bıçak keskinliğinde yürütüyorlar. Hiçbir şey umurlannda değil. Onlar için kan demek madalya demek, Kıyımsa kahramanlık. Ah, Tanrım, bu mudur yarattığın dünya Yedi günlük mucize ve emeğin sonunda? Bu dört duvar arasında sadece tek numara var Ki o da ilerlemiyor Ki o da yavaşça daha fazla ölüm istiyor. Ama birden uyanıyor vicdanım Ve görüyorum ki bu akışın yüreği atmıyor Tek atan makinelerin nabzı Ve askerlerin ebe yüzlerini gösterişi Tatlılıkla yüklü. Haykırsın Meksika, Küba ve Dünyanın kalanı bu vahşete karşı! On bin eliz biz burada Hiçbir şey üretemeyen. Kaç kişiyiz ülkede? Başkanımızın, yoldaşımızın kanı Bombalardan ve makinelilerden daha sert vuracak! Bizim ilk darbemiz de yeniden! Ne zor şarkı söylemek Dehşetin şarkısını söylemek zorunda kahnca. Yaşadığım dehşetin Ölmeye durduğum dehşetin. Görmek kendimi bunca insanın ve Bunca sonsuzluk anının arasında Sessizlik ve çığhkların Şarkımın sonunu getirdiği. Gördüğümü daha önce hiç görmemiştim Önce ve şimdi hissettiklerim Doğurtacak anı... Estadio Nacional de Chile, Eylül 1973. cak şairin sesi/ kalbim atmayı kesene dek/ halkın yolunda/ şimdi ve sonsuza kadar." 1973'te, ağustosun son günlerinde yazdığı şarkı ise, hem Victor'u anlatır hem de Joan'a göre vasiyet niteliğinde- dir: "(...) Şarla söylerim/ çünkü gitan- mın henî aklı var hem duygusu/ toprak- tandır yüreği/ ve güvercin kanathdır/ (...) gitanm zenginler için değil/ (...) şarkun merdivenidir/ yüdızlara ulaşma- ya kurduğumuz/ (...) şarkun bu daracık ülke için/ toprağın ta derinlerinde/ ora- da dinlenir her şey/ ve orada başlar/ ce- sur şarkı dediğin/ hep yeni kalacaktır." "Marksizm kanserini yok etme" ama- cıyla düzenlenen darbe gerçekleştiğinde, günlerden 11 Eylül'dü. Ulusal Onur Gü- nü, tarihin en kanlı anlarından birine ve etkisi on yıllar sürecek faşizme tanıklık ediyordu. Yıllarca konser verdiği ve şen- liklere katıldığı; darbe sonrası "toplama kampr diye anılan ve ileriki yıllarda Vic- tor Jara'nın adının verildiği Ulu- sal Şili Stadyumu (Estadio Nacio- nal de Chile), Victor'un öldürül- düğü yerdir. Ama düzenlenen darbenin korkunçluğunu simge- lercesine, Victor'un 23 Eylül 1932 olan doğum gününün karşı- sına kesin bir ölüm (ya da öldü- rüm) tarihi yazılamaz. Fakat stadyumda, Victor'la be- raber tutuklu bulunan ve hayatta kalmayı başaran birkaç kişinin ezberleyerek dünyaya duyurdu- ğu "Beş Bin Kişiyiz" adlı şiir, fa- şizme başkaldırının simgesi ola- rak pek çok yere kazınır. Ismi, Şili ve dünya tarihine gu- rurla yazılmış insanlar: Salvador Allende, Luis Corvalân, Pablo Neruda ve kitabın kahramanı Victor Jara... Joan Jara, Victor'u anlatırken onlara ve faşist darbe sonrası kaybolan ve katledilen, adı geçen ya da geçmeyen herkese bir saygı duruşunda bulunuyor. Öldürülüşünden çok mücade- lesi, ortaya koydukları ve dünya- ya bıraktığı mirasla; çocuğu, şar- kıları, şiirleri, öğrencileri, kişiliği, duruşu ve insancülığıyla hatır- lanması gereken Victor Jara... Joan Jara onu anar ve anlatırken Victor'un, hayatta olsun veya ol- masın tüm devrimci dostlanna ve insancıllıkla yoğrulan; insan ve yaşamdan yana herkese selam gönderiyor aslında. Bir daha hiç- bir güzel şey yarım kalmasın di- ye... • VictorJara: Yanm Kalan Şarkı/ Joanjarj/ Çe\nren: Algan Sezgin- türedi/ Versus Kitap/310 s. KABALCI «< KiTABEVi YAYINEVİ GÜNLERİ KAMPANYASI Kabalcı Kartiarınızı tüm şubelerimizden alabilirsiniz BESİKTAS CAGALOĞLU İSTİNYE PARK AVM BAKIRKÖY 09 Hisan - 07 Ağustos C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1058 SAYFA 11