Katalog

YiğitOkur'la Sıfırlamakadair 'Ezilmiş insanın bahtsız kükremesi'Ylğit Okur kısa bir aradan sonra yeni romanını yayımladı Sıfıriamak adıyla. Mu- hasebeci Hüsamettln Bey'in hayatını anlatan romanında Yiğit Okur, teknoloji- ye, yeni düzene ayak uyduramayan ve yıllardır emek verdiği işinden olan kahramanın trajikomik hikâyesini anlatır blze. Emeklillğini annesinin evinde geçlrir Hüsamettin Bey. Kısa zaman sonra da bir tür bunalıma girer, haya- tındaki gereksiz şeyleıi yok etmeye başlar. Bir başına kalır. Karakollarda son bulan Hüsamettin Bey'in hikâyesini kâh hüzünlenerek. kâh acı tebes- sümler eşllğinde okuyacaksınız. Yiğit Okur'la Sıfırlamak üzerine konuştuk. O ErdemöZTOP I f ^ on dönemde hikâyele- ^ ^ riniz, romanlarınızpeş mm ^\ peşeyayınlanıyor. Bu KS hızınızm sebebi ne- dir? Roman ve öykü yazmaya geç başlamanızın etkisi ohbilir mi bunda? . - Bir nedeni yazmaya geç başla- mam olabilir. Yayınevi, özgeçmi- şimde "Kırk yıl süren sessizlikten sonra tekrar yazın dünyasına döndü" diye yazmış. Demek ki kırk yıl önce de yazı- yordum. Sonra hukuk, meslek beni öy- lesine içine aldı ki, birçok şey dışarıda kaldı. Keşke daha erken başlasaydım gi- bi bir pişmanlığım da yok. Kim bilir, er- I ken başladığıma pişman olabilirdim. Böyle bakınca, Türk edebiyatının genç yazarı gibi duruyorum. Bütün geçmişim on yıl. On yılda, on kitabım yayınlandı. îki ödül aldım. llk romanını Hulki Bey ve Arkadaşlan dokuz baskı yaptı. "EDEBİYATI ETKİLEYEN OLGULAR CENELLİKLE POLİTİK VE TOPLUMSAL" - Yeni romamnız Sıfırlamak nastl or- taya çıktı peki? Çok da kalm olmayan, ama içine büyiik hayat anlamlan serpiş- tirilmiş bir roman... - Sıfırlamak romanının kısa olmasının nedeni, benim tercihim değil. Ben, ya- yınevine iki uzun öykü verdim. "Piç Os- man'ın Pabuçlan " ve 'Sıfırlamak." Bir- likte bir öykü kitabı çıkartmak istiyor- dum. Can Yayınlan'nın editörü, yazar Faruk Duman, gönderdiğim öykülerin her ikisinin de roman damarları olduğu- nu söyledi. "Bunları biraz genişletin, ro- man olarak basalım" dedi. - Genişlettiniz mi? - Hayır. O sıra sigarayı bırakmak zo- runda kalmıştım. Her türlü zihinsel iş- levden yoksun bulunuyordum. Bir iki düzelti yaptım. Önce Piç Osman'ın Pa- buçlan yayımlandı. Sonra da Sıfırlamak. Bu iki romanın kısa olmalannın nedeni bu. - Sizin roman ve hikâyelerinizde hep çevrede gördüğümüz ama yaşamlarının ayrmtüarını bümediğimiz, hep merak ettiğimiz kahramanlar olur. örneğin Piç Osman'ın Pabuçlan'nc/a ayakkahı boya- cısı Osman m hikâyesini okuduk. Yeni roman, Sıfırlamak'fcysa bir orta sıntf kahramanı muhasebeci Hüsamettin Bey'in seriivenine tanık oluyoruz. Son dönem yazdıklartnızda bu türden kah- ramanlan seçmenizin nedeni ne? SAYFA 4 - Roman kahramanlanmı orta sınıf halktan seçtiğim söylenemez. Yani be- nim bu yönde bilinçli bir eğilimim yok. llk romanım Hulki Bey ve Arkadaşlan hdan başlarsak, bu romanın dört erkek kahramanının üçü zengin çocuklarıydı. Varlık içinde yaşamışlardı. Dördüncüye gelince parasız yatılı. Ama onun da ekonomik sıkıntıda kaldığı söylenemez. Romanın iki kadın kahra- manı da, orta sınıf değildir. Biri çok pa- ra kazanan müzikli bir meyhanecinin kızı, öbürii bir ağa torunu. tkinci ro- manda Güvercinler'de de durum aynı. Romanın kahramanı kaymakam. Yani ilçede devleti temsil eden memur. Buna da orta sınıf denemez. Piyano romanın- daki kahraman tam bir mirasyedi; yiye yiye parasını tüketemiyor. Deniz Taşları romanındaki herkes varlıklı. Deniz Taş- ları bir burjuva dünyasının romanı. Piç Osman'a gelince, o orta sınıf da değil. O fakir. Sadece Sıhrlamak'm Hüsamet- tin Bey'i orta sınıf halk tabakasından. - Orta sınıf demişken... Türk edebi- yatında Orhan Kemal, Kemal Tahir, Haldun Taner, Yusuf Attlgan gibi usta- lardan sonra, orta sınıfm o bol hikâyesi olan kahramanları seyrek okur olduk kurmaca kitaplarda, ne dersiniz? Bu neye dayanıyor? - Kanımca edebiyatı etkileyen olgular var. Bunlar genellikle politik ve toplumsal oluyor. Bundan birkaç yazar etkilense, bu ya- zarlar da öteki yazarları etkiliyor. Böylece bir dönemin edebiyat pro- fili ortaya çıkıyor. Cum- huriyetin başından 4O'lı yıllara kadar Hececiler'i etkileyen Yahya Kemal ve Ahmet Haşim ol- muştu. Ama bunlar bir- birlerini etkilemedi. Buna karşılık Yahya Kemal'i 19. yüzyıl Fransız şiiri etkiler. Yahya Kemal'in etki- lendiği Cumhuriyet Hececiler'inin birçoğu da aynca Fransız şiirin- den beslendi. Orhan Veli'nin "Yeni" akımı başka bir ortamın doğ- masına yol açtı. Yeni ortam Hececiler'i sildi. Değişik damarlardan beslenen soluklu bir dönem başladı. "Yeni" akımını "tkinci Yeni" izledi. Değişik bir tarz ve duruş sergiler tkinci Yeni. Dikkat ettiyseniz, 80 darbesinden son- raki roman, 50 sonrası romanından çok değişik içerikle yazıldı. Önümüzdeki 30 yıl sonrasının romanını, bugünkü top- lumsal ve siyasal olgular şimdiden na- kışlamaya başladı bile. - Romanıntzm kahramanı Hüsamet- tin Bey karmaşık bir kişilik, kadından korkan, eşya takıntılı, alışkm olmadığı her şeye karşı koyan. - Uzaktan bakarsak Hüsamettin Bey, gerçekten karmaşık bir kişilik. Ama iyi- ce yaklaşırsak, biraz incelersek o kadar karmaşık olmadığı, hatta inişleri çıkış- ları dahi olmayan, düz bir çizgi olduğu ortaya çıkıyor. Çocukluğundan başlaya- rak, anası Şazimet Hamm'ın baskısı al- tında yaşamış. Annesi öldüğünde 51 ya- şında. Annesi Hüsamettin'e 51 yıl kişi- lik hakkı tammamış. Ama Hüsamettin Bey'e kişiliksiz de denemez. Kusuru belki benzersiz olması. Hüsamettin Bey'in maaşına bile el koymuş bir anne "Ver bakim onları! Cüzdanı şişkin ada- mı kadınlar kötü yola sürükler" diyor. Hüsamettin Bey'i sürekli kadınlardan korkutuyor. Bütün yaşamı boyunca Hüsamettin Bey'in kadınlarla hiç ilişki- si olmuyor. Sekreter Ceyda, çakmağın alevini sigarasının ucuna denk getirmek Yifllt Okur. polttlk ve toplumsal olgulann edebiyatı etklledlOlnl böy- lecede dönemin edebiyat proflllnin ortaya çıktıOını söylüyor. için Hüsamettin Bey'in çakmak tutan elini iki avucuna alınca, kendini bir gü- nah ayinine sürüklenmiş sanıyor. Sev- giyle büyütülmediği için yüreği sevgi de üretmiyor. Annesini, patronu Demir Bey'i sevdiğini sansa da, bunun sevgi- den uzak, başka bir duygu olduğunu sonraları anlıyor. Neşesiz, keyifsiz bir adam; ezik ve korkak. Muhasebe işleri- ni ve vergi kanunlarını iyi biliyor. Vergi ve muhasebe kuralları, onun var olma nedeni. Görevinin dışında başka bir dünyası yok. Sonra bu dünya da elin- den gidiyor. Sanki koltuk değneklerini çekiyorlar. Bu kez patronun oğlu Yağız " Bey onu ezmeye başlıyor. Romanın beklenmedik sonu, bu ezilmiş insanın bahtsız kükremesi. "BİR YAZARIN. BİR YA DA BİRKAÇ BAŞKA YAZARDAN ETKİLENMESİ DOĞAL" - Bu arada söyleşimizin başında Yusuf Atûgan 'dan söz etmiştik. Aklıma geldi: Geçen haftalarda Cumhuriyet Kitap 'ta kitabmıza dair çıkan biryazıda Eray Ak, Hüsamettin karakterinin yaratımuı- da sizin Yusuf Atılgan m Anayurt Oteli romanındaki başkahramanı Zeber- cet'ten beslendiğinizi belirtti. Ne dersi- niz? - Bir yazarın, bir başka yazardan ya da birkaç başka yazardan etkilenmesi do- ğal. Ancak Yusuf Atılgan'ın Anayurt Oteli romanını okumadım. O kadar öv- güyle söz ettiniz ki, ilk fırsatta okumaya kararlıyım. Kimin etkisi altında kaldığı- ma gelince... Tuhaftır, ilk romanımdan bu yana beni hep birilerine benzetmeye çalıştılar. Eleştirmenlerden biri Abdül- hak Şinasi Flisar'ı andırdığımı yazdı. Tutun ki olsun. Bir başkası ÇehoPla kı- yasladı. tyi de, Abdülhak Şinasi Hi- sar'la, Çehof hiç benzeşmiyor. Kıyasla- mayı kendim yapmaya kalksam, öyküle- rimde, romanlarımda Haldun Ta- ner'den, iki konuda bir iz çıkabilir. tro- ni ve erotizm. Şu farkla ki, Haldun Ta- ner'deki ironi de, erotizm de efendi bir üslup taşır. Bendeki ironi daha sivri, erotizm daha çıplak. - Hüsamettin Bey'in "düş orospulan " benzetinesine ne diyorsunuz? - O bölümde bir karikatür çizmek is- tedim. Birkaç yazar tiplemesini bir ara- ya getirdim. Çok beğenilmiş olmalı ki, yayınevi o bölümü kitabın arka kapağı- na koymuş. • Sıfırlamak/ Yiğit Okur/Can Yayınla- n/112s. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1050