Katalog

Prof. Dr. Seher KÜÇÜKERSAN Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi ağlı tohumların önemi dünyada ve ülkemizde gün geçtikçe artmaktadır. Ülke şartlarına uygun ve istikrarlı bir "yağlı tohum tarım politikası"nın izlenmemesi, bitkisel yağ açığının her yıl giderek artmasına neden olmaktadır. Yağlı tohum üretiminin yetersizliğinin yanı sıra son yıllarda ekim alanlarının azalmaya devam etmesi ve yağışların yeterli düzeyde olmaması, elde edilen yağlı tohum düzeyinin giderek düşmesine yol açmıştır. Bu durumda yağlı tohum ve bitkisel ham yağlar petrolden sonra en fazla döviz primlerin yetersizliği, ödemelerin gecikmesi gibi görülmektedir. Ayrıca hayvanlardan elde edilen ödediğimiz ithalat kalemlerinden biri haline nedenlerle soya üretimi yaygınlaşamamıştır. Bir ürünlerin kalitesi bozulmakta ve miktarı gelmiştir. başka ifade ile Dünyada ekimi ve üretimi en fazla azalmaktadır. Küspe üretimindeki teknolojik Yağlı tohumlar bir ülke için stratejik bitkisel yapılan birkaç üründen birisi olan soya fasulyesi aksaklıklar ve hammadde kalitesizliği, bu ürünlerin ürünlerdir. Çünkü yağlı tohumlar ve bunlardan elde birçok açıdan kendine özgü üstün özellikleriyle yem değerini ve besin madde içeriğini olumsuz edilen yağ ve yan ürünleri başta insan ve hayvan ülkemiz tarımında hak ettiği yeri bulamamıştır. Bu yönde etkilemektedir. Yağlı tohumlardan yağ beslenmesi olmak üzere sanayinin birçok alanında durum doğrudan ve dolaylı olarak ülke ekonomisi ayrılırken uygulanan sıcaklık derecesi ve süresi elde kullanılmaktadır. Hatta yağdan son yıllarda yakıt için önemli kayıpları da beraberinde getirmektedir. edilen küspenin kalitesini etkileyen önemli bir olarak da yararlanılmaktadır. Bu nedenle yağlı Soya, yüksek yağ ve protein içeriği yanı sıra faktördür. Sıcaklık derecesi ve süresi yetersiz tohumlar son yıllarda yenilenebilir enerji kaynakları kolay sindirilebilirliği nedeniyle hem insan kaldığında bazı yağlı tohumlarda bulunan anti olarak da adlandırılmaktadır. beslenmesinde hem de hayvan beslemesinde en çok besinsel maddeler yok edilememekte, fazla Her ülke kendi kültür ve damak alışkanlıklarına tercih edilen yağlı tohumdur. Soya küspesi ve olduğunda ise proteinlerin değerlendirilme derecesi göre yemeklik yağını seçmektedir. Bu anlamda soyanın yağı alınmadan işlenen tam yağlı soya, azalmaktadır. Küspe üretimi esnasında fazla Avrupa ülkelerinin tercihi kanola olurken, dengeli amino asit yapısı, yüksek enerji düzeyi, miktarda ilave edilen kabuk da küspenin kalitesini Amerikalılar soyayı, Asya ve Afrika ülkeleri ise palm uygun yağ asitleri oranı, vitamin ve mineral içeriği etkilemektedir. Kabuk miktarına bağlı olarak protein yağını tercih etmektedir. Ülkemizde ise ham yağ elde ile hayvan beslemede önemli bir yere sahiptir. Bu düzeyi düşmekte, selüloz oranı artmaktadır. Diğer edilmesinde ayçiçek, soya ve pamuk olmak üzere üç anlamda soya küspesinin ve tam yağlı soyanın yandan küspede kabuk miktarının artmasıyla besin cins yağlı tohum kullanılmasına rağmen hayvan beslemede sıkıntıların çözümünde çok ham yağ üretimin yüzde 6065 gibi önemli etkili bir boyuta sahiptir. Yağlı tohumlar ve bunlardan elde edilen yağ ve yan ürünleri başta insan bir kısmı ayçiçeği tohumu Yıllardır yağlı tohumlar alanındaki açığın ve hayvan beslenmesi olmak üzere sanayinin birçok alanında kullanılıyor. oluşturmaktadır. giderilememesi, alternatif ürünlerin üretilmesi Yağlı tohumlardan yağ elde edilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu birçok farklı yöntemle yapılabilmektedir. bağlamda hem kışlık hem de yazlık çeşidi Her işletmenin esas amacı minimum bulunan kanolanın, bir alternatif olabileceği maliyetle en yüksek verimin elde düşünülmektedir. Kanoladan üretilecek yağ edilmesidir. Bu nedenle kullanılan ile hem sıvı yağ açığımız bir ölçüde yöntemlerin iyi seçilmesi gerekmektedir. karşılanabilecek hem de yenilenebilir enerji Böylece kayıplar azalabilmekte verim kaynağı olarak da yararlanılabilecektir. artırılmakta, yüksek kaliteli yan ürünler Kanola ve benzeri ürünlerin, yaygın bir elde edilmekte ve sonuçta maliyet biçimde ekiminin sağlanması, sektörün dışa azaltılabilmektedir. bağımlılığının aşılması ve yağ üretim Yağlı tohumlardan yağ elde edildikten tesislerindeki atıl kapasitenin sonra geri kalan 2/3’lik kısım, ki bu bölüm değerlendirilmesi açısından büyük öneme özellikle protein bakımından zengindir, sahiptir. Yem sanayinde de protein kaynağı küspe olarak adlandırılmakta ve hayvan açığının yaşandığı dönemde kaynak çeşitliliği beslemede değerlendirilmektedir. sağlanması, besleyici değeri yüksek daha Küspeler hayvanların protein ucuz küspe sağlaması bakımından da önem ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla bütün arz etmektedir. dünyada en çok kullanılan kaynaklardır. Ülkemiz çeşitli yağlı tohum bitkileri için Ülkemizde de verim potansiyeli yüksek uygun bir ekolojiye sahiptir. Hemen her türlü hayvan varlığı arttıkça protein ihtiyacı da iklim bitkisinin yetişebileceği ülkemizde buna paralel olarak artmaktadır. bitkisel yağ açığımızın bu aşamaya gelmiş Küspeler elde edildiği yağlı tohuma, olması düşündürücü bir olaydır. Ayrıca yağlı elde ediliş yöntemine bağlı olarak, yüzde 3045 ham tohum üretiminin istenen düzeyde artırılamaması, maddelerinin sindirilebilirliği düşmektedir. protein, yüzde 920 ham selüloz, yüzde 15 oranında kapsamlı ve planlı bir çalışma yapılmamasından Küspelerde kaliteyi etkileyen diğer bir faktörde yağın ham yağ içermektedir. Kalsiyum bakımından kaynaklanmaktadır. çözülmesi amacıyla kullanılan solventtir. yetersiz, fosfor bakımından zengindirler, fakat Sonuç olarak; ülkemizin bitkisel yağ açığını Kullanılacak solventin küspede kalıntı bırakmayacak fosforun yüzde 50'den fazlası fitin şeklinde kapatması, ülkemizdeki işleme tesislerinin tam şekilde geri alınması büyük önem arz etmektedir. bağlanmış olduğu için tek mideliler tarafından iyi kapasiteyle çalışacak duruma gelmesi ve üretim Bütün bunların sonucunda yan ürün olarak elde değerlendirilememektedir. Yüksek düzeyde fazlasının da ihraç edecek seviyeye ulaşabilmesi için; edilen küspelerin kalitesinde büyük farklılıklar Potasyum ve Magnezyum içerirler. Yağda eriyen yağlı tohum bitkilerinin üretimini teşvik edici gözlenmektedir. Ülkemizde satılan küspelerin ham vitaminlerden yetersiz, B grubu vitaminlerce sistemlerin uygulanması, protein, ham yağ ve ham selüloz içeriklerinin zengindirler. Üretimi sırasında küspede fazla ham yağlı tohumlara uygun fiyat uygulaması oldukça büyük değişiklikler göstermesi nedeniyle yağın kalması hayvanın enerji ihtiyacını karşılamak yapılması, özellikle yüksek protein ihtiyacı olan kanatlı bakımından avantaj gibi görünse de aslında tam GAP bölgesinde yağlı tohum üretiminin rasyonlarında değerlendirilmesinde ciddi problemler tersine dezavantajdır. Çünkü fazla yağ zamanla yapılması, yaşanmaktadır. Dolayısıyla ülkemizde üretim ve okside olarak acılaşmaya neden olmaktadır. Bu Kışlık kolza ve aspirin ekim nöbetine girmesi, ürünlerdeki kalite yetersizliği gibi bazı nedenlerle şekilde acılaşan yağlar çeşitli sindirim Sözleşmeli üretim yapılması, temel hammaddeler zorunlu olarak ithal edilmekte ve bozukluklarına yol açtığı gibi kötü bir tada ve Devletin araştırma projelerini desteklemesi, bu yolla da önemli miktarda döviz kaybı olmaktadır. kokuya sahip olması nedeniylede hayvanlarda yem Yeni ekim alanlarının devreye sokulması, Yüksek düzeyde protein ve enerji ihtiyacı olan tüketiminin azalmasına neden olmaktadır. Acılaşma Üreticilere zamanında ödemelerin yapılması, kanatlı hayvan yemi üretiminde `Olmaz ise olmaz` yağda eriyen vitaminlerin de (A, D, E) Planlı ve programlı çalışmalar yapılması yem ham maddeleri mısır ve soya küspesidir. parçalanmasına neden olmakta ve doymamış yağ gerekmektedir. Ülkemizde ürün fiyatlarının cazip olmaması, asitlerinin parçalanması sonucu eksiklikleri de Y Elverişli iklime karşın yaşanan yağ açığı düşündürücü! 21